BVG     Atrás    Índice de Páxinas

HINO AO VIÑO ¡Groria a Deus! Louvanzas a El-Señor, que, encol da probe terra, esta benzón botóu do viño das cepeiras! ¡Groria a Deus! ¡Louvanzas a El-Señor! Por nos redimir Cristo o sangue deitóu; aquel sangue mouro acio o aparellóu; na vindima (nova e leda paixón) o acio mouro fará de redentor pra as penas desbotar pra nos redimir da dor. A navalla, cal Xuncras, bico frío lle dará, xudeus vindimaregos terano de apreixar; baixo os pes dun saión o sangue deitará; na campa dunha adega terano de enterrar; e ledo resurrexit na mostada terá. Na cunca, probe cálix hase de comungar pra limparnos de xenreiras, pra de dôres nos ceibar, pra esquecer falcatruadas, pra o corazón aledar. O acio mouro sofriu fera paixón ¡Groria a Deus! ¡Louvanzas a El-Señor! Nemigo das tristuras e pai das risas, amolece os traballos da nosa vida; fai falar aos calados, nobre ao cativo; se hai medo, da carraxe, fogo, si hai frío. El escorrenta os demos; el quita o mal de ollo; e faille a figa as meigas; el resucita os mortos; el da forzas pra camiñar polo mundo; onde el rixa non hai choros nin luitos. ¡Groria a Deus! Louvanzas a El-Señor!                COUSAS DEZ COUSAS DE VALDEORRAS               (NO VRAN) As vidras, ledas mozas churrusqueiras maquilladas de sulfato, sorrinlle ao vento coquetas. O vento, baril mociño das festas, mercóu, na tenda do souto, seu perfume de candeas. A fonte, que chouta por antre as penas, vén, ca súa cara lavada, a ensaiar a muiñeira. A cobra quere poñerse morena e toma baños de sol por andar â «derradeira». As nubens enamoradas da serra, andan a buscarlle as voltas por ver de apalparlle as tetas.. O monte, amallóa as chancas de pedra côs amallós dos regatos e ten que pôrse en crequenas. O carro, cô lombo cangado de herba, ven, por amostrar os folgos, cantando unha cantarena. A vaca côs dous puñaes da testa, ao apuñelar a serán faille feridas de estrelas. A lúa veu de «Cubita» a outra feira e anda «botando la plata» no café das carballeiras. E as coitadiñas arrás que a volta del rei anceian, teimosas, pídenlle a Deus o trunfo das suas arelas.           ENTERRO Doces beizos, cadaleito para os meus bicos gardar; a branca lousa dos dentes para na cova os pechar; meniñas, fachóns dourados para o cortexo alumar; guedella, bágoa de mel para por eles chorar; o rouxinol da túa voz para o responso cantar. Dese xeito:

cóma non hei de matar os meus bicos, na túa boca, se bon enterro han levar?

MUIÑADA O sol, baril muiñeiro, pingotas de choiva moe, o arco da vella pineira fariña de sete cores. Os brancos foles das nubens, a lombos das serras, van cara o muiño do ceo para moelo seu gran.

A siñora lúa, branca muiñeira, que anda noutra banda coas mozas estrelas, ao chegala noite de tornar se lembra porque ten gandaia e nón quer perdela. Os ventos, mozos de pobo, polos agros a cantar, terán de rubir ao ceo pola noite a rebuldar. O sol muiñeiro, de pan un anaco, que moéu de día, farto de traballo ao ban do poente vai asubiando, amata o candelo e fica deitado.

Ao velo muíño a escuras ruben os ventos apresa, xunto á muiñeira lúa, e xunto ás mozas estrelas.

A siñora lúa, chisgándolle os ollos ás mozas estrelas aos ventiños mozos, arranxa as parexas, cada un ao seu choio, e, cô mais barudo, ponlle ao sol os cornos.

A paroleira anduriña anda a falar polo baixo coa bris, vella contequeira que marmula antre os carballos.

«Unha noite no muiño moitos din que non ê ren, mais, sabendo aproveitala, nela moise moito e bén».

DÓRES DO AGRO Fortes brazos de silveira o camiño apadumaron; anda a laiarse o silenzo da puñelada dos carros que lle fendeu as entranas; pola forca dun arame o parreiral enforcado bota a lingua para afora, o probe corpo estordega, e remela os verdes ollos nas ánseas da morte fera ROMANZO  DA  DONA  OUTONÍA

Estaba a dona outonía no lar do castel do ceo, a fiar a lâ das nubes, a quentarse ao sol marelo: brial azul por vestido, alto cume por asento, inxente pena por roca e fuso de bris nos dedos. Ao mando das anduriñas seu home, baril guerreiro, a longas terras do sul, por conquerir o bon tempo e alfaias de estrelas novas foi, leixando aquel castelo onde a belida outonía fiaba o seu desespero antre lavandeiras donas, papos-rubios escudeiros, e curuxas axexantes, e galos de crarín rexo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chegóu o vento do norte, Chegóu o vento do inverno, coa neve por branca besta, cô curisco por cadelo, de brétema rexo escudo, espada de duro xelo, corno de âr encalexado e lanza de carambelo, côs guerreiros das folerpas e da saravia os bêsteiros. Por namorar â outonía, o seu pazo de solteiro leixara, en terras lonxanas de agros de brancor eterno. Moita mortandá de verdes foi, ao camiñar, facendo na cativa grei das herbas, na outra grei dos arboredos, desfollóu rosas doncelas e murchóu froitos bermellos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Díxolle â loura outonía:

—Meu pazo de cabaleiro,

triste nos agros do norte, agarda o teu corpo belo; quero ese teu morno corpo para quencer o meu leito; para os meus beizos xeados quero o teu tépedo alento; para gorentar meus ollos quero os teus louros cabelos; quero que quentes a bicos a friaxe do meu peito.

Díxolle a loura outonía:

—Leixádeme, cabaleiro;

se de nobre vos gabades respeitade o meu sosego; son casada, de marido, coma vos, nobre e guerreiro que loita en terras lonxanas e, inda que estou sen achego fidel serei ata a morte ao meu home, pois xureino; se de nobre vos gabades leixádeme, cabaleiro.

Teimoso, â loura outonía, díxolle o vento do inverno:

—Teño sede de aloumiños

se non mos das, roubareichos; quere a rega da tua risa a murchar fror do meu peito. Leixa ao teu home, fermosa, que el está lonxe i-eu perto; vei que, senlleira, leixoute o teu amor esquecendo e no ha voltar, que si volta; por teu amor, matareino armando o meu forte brazo coa miña espada de xeo; leixa ao teu home, fermosa, non despreces os meus pregos.

Díxolle a loura outonía:

—Vos non sodes cabaleiro

se non trêidor desleigado. Fidel ao meu xuramento denantes morte me dera que ouvir tan noxentos pregos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inda que asisadas verbas dixera a outonía ao vento, o vento, tolo de amores e pola carraxe cego, tanxéu no seu corno de âr chamando aos seus mesnadeiros os guerreiros das folerpas, teimosos na loita e feros, gañadores de cen guerras e da saravia, os bêsteiros, quenes, crudeles, de cote loitaban duros e mestos. Abofé, non foi doada a gañanza do castelo; en onde, a loura outonía côs seus roxos escudeiros loitóu, por súa defensa, coma un baril cabaleiro. Abofé non foi doada, mais, o trunfo, foi do fero e crudel vento do norte, do trêidor vento do inverno. Por non vivir prisioneira do trunfador cabaleiro chimpóuse a dona outonía do cume do seu castelo; malferidos na desfeita os roxos paxes morreron as axexantes curuxas fuxiron chorando a regos; as coitadas lavandeiras aos trunfadores se deron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Esquecido da súa dona áchase o baril guerreiro, nas terras do sul, en bazos de muller de ardente peito, de olladas aloumiñantes, sorrisas de verde tenro, choros de tépeda choiva e tolaxes de pequeno, a que, antre choros e risos, mostra uns ollos churrusqueiros côs que esmorece de amores o non fidel cabaleiro. Morta se atopa a sua dona na campa do seu castelo; seu sofrido señorío, asoballado do inverno, trocouse en agro de morte todo de friaxe cheo. Mais esquecido de todo dun novo amor prisioneiro, por un feitizo apreixado —doces brazos por vencello— da primadeira ao agarimo, reconquerir o castelo non arela, por agora, o engadado cabaleiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mais quizais aquel feitizo terá de findar cô tempo. Farto de aqueles amores, de feros remorsos cheo, voltará, cara a súa patria, o coitado cabaleiro.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega