O castelo de Pambre

Páxina Anterior

"Engademento aa lenda" (páx. 209-227)

 

m5lopferrocastelodepambret019.html


[p. 209]


Engademento aa leenda



   Unhos nove ou dez anos despois dos acontecementos con que comenzámol-o noso conto, nunha mañan bretemosa d' Outono á cousa das dez, arrentes da cerca do convento de S. Cristobo de Dormeá iban trotando tres xenetes en tres cabalgaduras que ben podían dicirse señoras cabalgaduras.
   Erguiase o mosteiro, convertido hoxe en eirexa parroquial, no medio d' unha mimosa veiga regada pol-o Iso, a cual, rodeyada como estaba de altas e rapadas montañas, paricía un estenso xardín posto alí aa mantenta. Fora fundado no ano 1152  pol-a condesa D.ª Lupa, filla do conde de Traba, D. Pedro Froilaz, e muller do conde de Monterroso, D. Munio Pelaez; é dicir, a eirexa xa a habia, pois sona nun decumento do mosteiro de Cinis do ano 1063, co nome de Dormiana; o que fixo D.ª Lu-

[p. 210]

pa foy agrandar o adificio e poñer alí unha cumunidá de monxas de S. Benito, que estivesen adicadas ao servicio e aas alabanzas divinas e mais á pidir á Dios por ela e por toda a sua xente. Firmaron a esquirtura de fundacion os cinco fillos de D.ª Lupa e mais os seus dous hirmans D Fernando e D. Bermudo, restoiradores do convento de Sobrado e tamén o Arcibispo de Compostela. Cinco anos despois desto o Rey D. Fernando II confirmou a fundacion e encotou os diestros do convento pra que ningún xuez, nin outro ninguén non entrase neles sin ser chamado pol-o moordomo do couto. No tempo dos Reis Católicos xuntaron este mosteiro co de S. Payo de Santiago.
   Mais volvendo aos nosos xenetes, o que iba diante era todo un cabaleiro. Montaba un cabalo bermello ou alazán, que palillaba as patas, que paricia que no-nas pousaba no chan. De pés á cabeza iba cuberto d' aceiro, tan puído e reluceute, que se podía ver a cara nél. A continencia desto eran os arreos da besta; silla aa xineta cos estribios ben altos; freno, cabezada e petral, adornados de bullons e colgarexos de prata; galdrapas de terciopelo verde con galons e bolras d' ouro e bordados os quince escaques dos Ulloas, divididos cada un por tres faixas azules. Detrás, nun faquiño bayo iba un pícaro garrido coma un cara-

[p. 211]

vel, que anque escapullido tendría, á todo têr, de oito a nove anos. Vestía un xubón e unhas calzas de terciopelo verde abotoados con corales; calzaba uns borciguís altos e puntiagudos de piel dourada, e na cabeza levaba unha gorra de terciopelo da mesma coor verde adornada cun galón d' ouro e cunha pruma encarnada coma a graa. A sua besta iba tamén ricamente aparellada cun gran caramiñol de seda na testa; pero levaba silla rasa ou aa brida. O terceir xinete viña nun cabalo negro como a acibeche; e anque iba tamén vestido de ferro, por eso a sua armadura non era tan relumbrante e compreta coma a do pirmeiro. A sua besta iba arreada con silla de cadeiras e poI-o consiguente con estribios largos.
   Así que chegaron aa portaría do convento, apeáronse os tres; e mentres o cabaleiro que iba detrás quedou fora reparando poI-as bestas, o outro cabaleiro, levando da man ao rapaciño, meteuse dentro do portal, que era espacioso e cuase cadrado hastra chegar aa roda ou torno que estaba nun recanto do portal. Dou unhos golpes ca man dicindo ao mesmo tempo. —¡Alabado sea Dios! —Por sempre sea bendito
—lle contestou logo a porteira desde dentro. E como él Ile perguntase si se podería ver aa fraira D.ª Beringuela, respondeulle ela que iba á avisala insiguida.

[p. 212]

   Ao pouco tempo apareceu de novo a porteira na gradicela que estaba acaron do torno, dicindo que D.ª Beringuela iba á baixar. Por eso inda tardou; e o cabaleiro, pra entretêr o tempo, trabou conversacion ca porteira, perguntándolle, antr' outras cousas, si D.ª Beringuela se afixera ben no convento.
   —¡E non había d' afacerse? —contestou a fraira. —E a alhaxe da casa. Ela borda, ela cose, ela barre, ela cociña, ela frega hastra os pisos si e perciso, e, en fin, fay todas las labores desd' a mais fina e esquisita hastra a mais baixa e ordinaria. E sint' esto, eIa canta e salmea coma un anxel, ela toca o clavicordio e asiste ao coro con tanta puntualidá, con tanta homildá e recollemento que adifica e move aa devocion. E logo pra todas ten palabras de amor e de agarimo; para todas é tan querendosa, que ningunha de nos pode estar triste nin afrixida con ela. Cando ve algunha así, tómaa da sua man, e mentras non se convenza de que se esparexeu e disipou aquela nube de tribulación, non para, nin descansa.
   Tal é a bondá da sua alma e do seu corazón, que parece que toda ela despide un vao de uncion e ternura que á todos atrae e anamora.
   Soilo para sí non sabe sinon têr palabras duras e aldraxosas. Cuase sempre, cando

[p. 213]

ten vagar, non se acupa noutra cousa que en alabar é ponderar a misericordia que Noso Señor usou ao adimitil-a e darlle pousada esta santa casa á ela, que era o refugallo do mundo e de quen o mundo fixera rastollo. E esto díceo con tal fervor e con tal esprito e con tal compunción, que á nos todas déixanos baradas e confundidas.
   Toda esta conversacion pasara na gradicela que servía de estrema aa clousura. O cabaleiro, sin soltar da man ao picariño, todo estivo oindo con moita atencion, pero ao mesmo tempo sin dar mostra de que lle causase estrañeza ningunha das cousas que se lle refirían da fraira Beringuela.
   Mais por fin, despois d' un anaco, apareceu tamen na gradicela a fraira por quen perguntara o cabaleiro. Nin ca cinguída touca, nin co velo, nin ca ancha cogula, nin co escapulario, se despintaban as fauciós, o porte, os además de Beringuela; antes ben, aquel vestir grave e maxestuoso dáballe mais realce e aparencia. Ao chegar, dirixeu unha ollada ao cabaleiro e outra ao pícaro; pero o ver á este e botárselle encima e querer comel-o a bicos á través da grade, foy todo un. Poucas veces se viría unha esplosion tan espontánea e tan intensa de cariño, como a que alí tuvo lugar. Mais de pronto, como si fora movida pol-o istantáneo impulso d' un resorte, cesou na sua aperacion é púxose direita, ao mesmo tem-

[p. 214]

po que unha nube de rubor e amargo sentimento Ile cubría e toldaba o rostro.
   O cabaleiro, que á todo esto estivera mudo e corno estático, saludouna cortesmente; pero dempois non ousou pernunciar palabra; tal foy a turbacion e o anoto que o atuira!
   A fraira, como pra sacal-o do seu aturrullamento, perguntoulle como iba a obra de Pambre. Mais, cal si esta pergunta fora un puñal invisibre que se cravara no mais sotil e dilicado do corazon, de tal maneira descompuxo a o boo de Gonçalo Ozores, e xa non deixaremos de chamal-o pol-o seu propio nome, que páledo e lívedo como un calabre pra non caer tivo que collerse á un dos paus da gradicela. E a fraira fixéralle aquela pergunta sin mais intinción que a de darlle pee á él pra sair do seu atoamento; pero foy espertar o recordo de certas ideyas e de certos sucesos que quixera él têr ben esquencidos, e que naquelas circunstancias eran pra él outros tantos aguaciles e pergons que o acusaban e axecutaban pol-o que mais podía ofender e lastimar á un cabaleiro, abichornandoo e sonroxándoo como aleve e fementido.
   Beringuela procatouse pronto da turbación e congoxa porque estaba pasando o cabaleiro; e ainda quixo ir correndo á buscar algunha maeciña ou cousa das que se usan nos pasamentos.

[p. 215]

   —Non é nada, non é nada, —ripitía él enxugando co pano o sudor frío que lle bañaba á frente. —Quizaibes o vir sudando e despois quedar parado foy o que me perduxo esta especia de vaído.
   A fraira con moito disimulo e coma quen non ve de que sofocarse, mudou de conversación e foy dando d' unhas cousas noutras hastra que lle perguntou si consiguira que lle volvesen os estados da Ulloa.
   —Por agora inda estamos na mesma —contestou él medio encotomiñado, anque xa algo reposto do aperto que levara; —pero teño palabra certa do Condestabre de que m' os ha de volver, e aspero que m' a ha de comprir moormentes agora que casou ca filla de D. Alvaro de Castro. 
—O Condestabre sey que é home pra facelo pol-o que dél teño oido dicir —ouservou ela; —pero por eso élle d' agradecer a aucion, pois poucos farían outro tanto.
   Así estiveron un pouco parolando de cousas indifrentes, hastra que como viña chegando a hora do rifitorio, Gonçalo Ozores tratou de despidirse; pra o cual quixo coller no colo ao picariño para presentarllo aa fraira. E foyno á coller á tal punto, que él acababa de facer unha aperación ca que estivera moy enfaenado. E fora que coma á él lle chamara tanto a atención o hábito da monxa, moormente as mangas, púxose moy afouto á atar a punta d' unha de-

[p. 216]

las contra os paus da gradicela c' unha baraza de seda encarnada que sacara do bolso. Cando Gonçalo Ozores se decatou, non soupo si rifarlle, si rîrse; pero reparando que Beringuela estaba tan embobada contemprándoo, tamén él acabou por sonrîrse, e tomandoo, ao fin, no brazo,
   —Quíxenvos trajer este mozo —dixo —pra que véxades que guapo e que garrido está. Pra todos é un encanto; todo o mundo ten na boca á Gonçaliño; pois como él é tan estrebillante, que parece que ten o formigo, non hay ninguén con quen non vaya á bater, nin ninguen que non teña que ver con él.
   Mentres o cabaleiro así se expresaba, Beringuela baixando a cabeza como si lla afundira o peso d' algun grave e triste recordo, colleu maquinalmente a manciña do neno e bicoulla unha e mais veces ao mesmo tempo qu' unha grosa bagulla se lle desprendía das perfebras. E logo con certo acento cheo de solenidá e melanconía iñideu:
   —Eu paréceme, que en canto en min estuvo, fixen o que era de miña obligacion. Resta que vos cumprades ca vosa —E ao dicir esto miraba fixo, fixo pra o picaro.
   Gonçalvo Ozores apertándoo mais contra o peito. Este, éste —dixo —sempre ha de ser un Ulloa.
   E con esto, despois das saudes d' adoito

[p. 217]

separouse d' alí algo barado e inda parece coma encollido e avergonzado; e encamiñouse pra onde deixaran as bestas, e montadas que as houberon, botaron á andar pol-o mesmo camiño que trouxeran.
   ¿Cómo e descantá estaba Beringuela naquel convento? poida que pergunte algún leitor si é que lle dou á peta de chegar hastra aquí. Pois foy que os desengaños que levara co conto do casamento de Gonçalo Ozores, non deixaron de causar nela o su efecto; e a probe muller, por mais que fixo, non poido disimular que aquel axe, ainda por ela hastra certo punto consintido, chegáralle adentro da alma. Pra ela para quen neste mundo non había outro home coma Gonçalo Ozores; pra ela que en Gonçalo Ozores tiña embutida a mitá da sua alma, têr, cuasimente no punto en que ela estaba mais chea e afouta con este pensamento, que cachear os mais fondos rincons do seu peito e arrincar ela pol-a sua man o mais miudo recordo d' aquel home que hastra estonces fora a imaxe e prenda da sua soñada filicidá, foy un trago, un solimán que lle empezoñou as entrañas e lle puxo o sangre como fel! De alegre, lizgaira, souril, algareira e conversibre que era, dou en poñerse mucha, ensemismada e engoumada, como si quedara orfa d' aquela vida e animación que denantes lle estaba buligando dentro.

[p. 218]

   Moitas veces víralle ao pensamento o deixar o mundo e retirarse á algún mosteiro; pero logo empezaba á cavilar con que cara iba á pidir que a adimitisen antre as monxas á ela, que, á ben ser, non era mais que un aldraxo, dina soilo do desprecio de todos, á quen o mundo acababa de dispidir cun couce.
   Nesta pelexa e congoxa estivo ela xemendo un ano largo; mais un xueves santo foy como de costume á Sobrado á recoller a bola bendita que naquel memorabre día repartían no convento á todos cantos fosen por ela; e tanto a conmoveu o espeutáculo que ofricía aquela infinidá de xente de todas crases e condicions, que ca mayor reverencia e agradecemento recollían aquel pan e marchaba tan ledos con el pra a casa, que todol-os seus temores e receos se esparexeron e desvaneceron coma o fume. —Para todos sin distinción houbo pan  —iba ela ripitindo para os seus adentros ao retirarse pra a casa; —tamen pra todos sin distinción ha de haber amor e misiricordia. —E logo, erguendo os ollos ao ceo, cada vez mais comovida, continuaba, —Ay! Señor, por piedade non desbotedes do voso paternal seo este pequeno átimo, no cual vos con tenrura e agarimo propios soilo d' un Dios gravástedes a vosa sobrana imaxe: Non busquedes agora nél a vosa divina semella, que eu ¡torpe de min e ingrata! luxei, 

[p. 219]

afeei e cuase borrei, rnirade aos meus remordementos que son aa vez o pasto e o roedor diario da miña alma. ¿Por qué o meu corazon ha de ser tan frio e o meu sangre tan froxo que non salte en bágoas para amostrar o meu arrepentimento?
   E desde aquel día xa non pensou noutra cousa que en ir aviando todo o perciso para consiguir o su ouxeto. Unha gran dificultá se lle atravesaba diante; e era o outêr o consentimento dos pais, que non quirian oir que Beringuela os abandonase e se separase deles. Aa nay ainda non lle costou moito traballo o convencela; pois como ela era tan boa alma e tan boa cristiana, non tutubeou en ofrecer á Noso Señor o sacrificio de canto mais amaba e quiría neste mundo. Corda, á dicir verdá, no corazón non houbo unha que non lle quedase sintida; pero cando a apertaba a pena e a africión, percuraba restoirarse co bálsamo que lle proporcionaba o recordo da angustia porque pasaría Nosa Señora ao entregar por noso ben ao seu Santísimo Fillo. 
   Ao pay hachouno mais duro. Moito tivo que moler e matinar antes de chegar á consiguir que poidese ouvir sin asañarse que Beringuela quiría facerse fraira. Mais ela, como era tan liida, sacáballe mil testos e mil enxempros para abrandal-o e facel-o vir aas boas. Antre outros citáballe

[p. 220]

o feito d' aquel antigo xuez do poboo d' Israel, chamado Jephté, o cal por medo de non ofender á Noso Señor non dubidou sacrificar aa sua filla única Seila. Así, unha xeira despois d'outra, foyno ao fin traendo ao rego. E escusado é dicir, que tan pronto ela veu reducidos e convencidos aos pais, cada día que pasaba, tardáballe un sigro mentres non dou todo aviado pra ir para o convento.
   E aquí ten o leutor cortés, cómo e por qué topamos á Beringuela de fraira en Dormeá.
   Mais ¿cál era aquela obra de Pambre, a pergunta da cal tanto tilín lle fixo á Gonçalo Ozores, que o deixara barado e cuase esmorecido? Esta obra era a do castelo de Pambre, do que él tanto Ile falara noutros tempos en que o mundo para eles se presentaba tan cheo de ilusiós e das mais engaratusantes e comprometedoras aparencias; a obra d' aquel castelo no cal algún día Gonçalo Ozores se figurara ver á Beringuéla como águia no seu niño.
   E nafeuto, Gonçalo Ozores puxérase aa obra xa facía tempo, e levabaa boa d' arrematar; pois compríalle moito o estender por aquela parte a rede das suas fortalezas pra asegurar desd' alí as cumunicacions cas terras que tiña da outra banda do Ulla, e mais para têr arrecadados aos de Milli.

[p. 221]

   E tratándose, como se trata, d' unha obra en que tanto se esmerou Gonçalo Ozores, e que tanto se relaciona co noso conto, no me levarán á mal os meus leitores que eu queira dicirlles algo de tan famoso adificio.
   Levántase nun polmontorio que se avanza de Sudeste a Noroeste sobr' o río Pambre. A ladeira, que mira ao Nordés, está cuberta d' arbolado, e d' erbeiras, e parece un terreno tan boo, como si poidera dar o azafrán; pero a d' outro lado presenta un paisaxe do mais hórrido e agreste que poida maxinarse. Si gustades dél formarvos algunha ideya, fegurádevos un descomunal curizo cuberto, en vez de pugas, de agudos e disformes peñascos. No fondo vese o río correndo mal a gusto por antre un leito de penas e croyos e salpicando escuma por todas partes.
   A cabalo, pois, deste polmontorio érguese o castelo coma un fero e soberbio xigante, ceñudo, de nervudos membros, e que na sua arrogancia pertende que a sua fegura se destaque antr' as nubes. Costa traballo borrar da alma a empresión que se sinte ao contemprar desde abaixo, desd' a ponte de Pambre, aquela masa, non informe, sinon convenentemente arranxada, que resalta sobre o azul do firmamento, imponente, ameazadora e como facendo un mudo, pero solene requiremento.

[p. 222]

   Esto que digo esprimentámol-o ben esprimentado, uns cantos amigos nunha acasión que se nos presentou, ou mais ben buscamos, de ademirar desd' a susodita ponte aquel formidabre conxunto de rimas de pedras tan ben entre sí trabadas e tan irtas e direitas como velas. Mais, por eso, non tomamos á mala parte o emprazamento; antes ben, subindo pol-a agra ladeira Nordés do polmontorio, ansiosos e ufanos como quen quer corresponder ao desafío dun cortés amigo, siguindo as voltas que vay dando o camiño ao consolante do tarreo, fúmonos chegando ao castelo para ver mais por miudo a sua dispusicion e as suas formas.
   Xa no cruto do monte, despois d' unha subidichiña pouca, atravesamos unha ponte pequena, e logo unha porta flanqueada de recias troneiras aberta no primeir recinto fortificado; e sin mais vímonos dentro d' un irregular e estenso patio acupado noutro tempo con almacens, casetas, cortes e outras dependenças, hoxe cun mal horrio e tal cual pendello medio desasurado (1).
   A un lado do patio érguese o castelo propiamente dito; o cal háchase dividido en dous recintos, un central, e outro es-

(1) Xa indicamos noutro sitio que no patio quedara incruída a antiga eirexa parroquial de Pambre.


[p. 223]

trior que o rodeya. O central ven á ser unha gran torre de pranta cadrada de 10 metros e 80 cents. por lado medidos pol-a parte d' afora. O altor ha de chegar hastra vinte metros, sin contar as almeas. Compoñíase de catro altos; pero dos sobrados que os separaban, non quedaron mais que os canzorros en que pousaban as trabes. A porta de entrada estaba ao univel do primeir piso, ou seya á catro metros e setenta cents. do chao; de modo que para pasar adentro, había que subir ao sobrado do recinto estrior que rodeyaba a torre; o cal sobrado, como é de supoñer, nesta parte debía ser unha trapa para cortar o paso cando fose perciso.
   Dábanlle luz tal cual estreita fiestra, distribuidas non con moita simetria, unha en cada piso; por eso, unha delas ten dous huecos, coma as aximezadas, separados por unha culuna; e cerrábase con duas follas de madeira corredías antre duas pestanas que inda hoxe se ven d' afora, unha enriba e outra abaixo da ventaa.
   As puntiagudas almeas son voladizas, e fúndanse nunha moy salente fileira de rebustos canzorros que rodeya toda a coroa da torre.
   As paredes teñen tres metros de ancho; pero conforme van subindo, van morrendo, de sorte que no mais alto soilo tenderán dous metros ou dous e medio de espesor.

[p. 224]

   E de creer que no gordor das paredes estea feita algunha escaleira sacreta para cumunicárense unhas cas outras as cámaras da torre.
   O que é de adimirar é o ben costruídas que están tanto estas paredes, como as do recinto estrior de que logo falaremos. Os sillares parez que están cortados aa navalla da barba; ¡tan ben labrados, tan desempenados e tan ben asentados están! Así é que a edra e outras prantas parásitas trepan pol-os muros arriba; pero sin que hachen moito modo de enfiar nas xuntas as suas raíces. Onde se ve tamén o crusarios que eran aqueles canteiros é nun lenzo de parede do recinto estrior, que inda conserva o marco dun postigo hoxe tapeado, e que cuase todo él está acimentado nun desconforme penedo. Os cortes dos sillares estan ben aditados cos dentes arregañados do croyo, que pena e parede parecen unha soila peza enteiriza, riscada en sitios para mais ben parecer.
   Pasando agora ao recinto estriaor, diremos que sua pranta é un cadrilongo, dentro do cal, pero terciada pra un lado, se levanta a torre. Tiña dous pisos; o piso baixo e mail-o sobrado; que, por suposto, no lado d' adentro fundábase nos muros da torre. Nun dos lados deste recinto estrior había unha espaciosa cámara cunha gran chaminea, as cambotas da cal apoyábanse

[p. 225]

en duas repisas en forma de cabezas de mouro.
   Das almeas que antigamente o coroaban, hoxe apenas quedou unha; anque sí os salentes canzorros sobre que se erguían.
   O que mais chama a atención neste recinto son os catro torreós das esquinas, a pranta dos cales non é redonda como sol ser a d
a mayor parte dos d' aquela época sinon cadrada. Compóñense de tres pisos separados uns dos outros por bóvedas de cantería, e rematan con almeas pol-o estilo das da torre grande. O espesor das suas paredes é de dous metros e nove centímetros; e o espacio, que encerra cada un, ten dous metros e ochenta e catro centímetros de longo, por dous e corenta e cinco de ancho. Escusado é dicir que o blasón dos quince escaques propio dos UIloas campea por todol-os lados do castelo.
   Pero por eso a edra vay consiguindo o seu feito; e axudada da soledá e dos anos vay envolvendo pouco á pouco a torre naquel verdoso manto, que é como a mortaxa dos monumentos sentenciados a perdurabre olvido.
   Nun dos pisos da torre grande, e xa me esquecía, arrimada aa parede hay unha gran rolda de pedra, posta non de prano sinon de canto, e sostida antre dous canzorros. Poida que estivese alí pra servir de lareira cando fose perciso, ou quizaibes de trapa

[p. 226]

para tapar con ela a entrada da escaleira sacreta.
   Tal é en resumen, o famoso castelo de Pambre; o castelo mais antigo dos que se consevan na nosa Galicia; o castelo en que non poideron fincar o dente, nin os hermandinos do ano 1431, nin os do ano 1467, que, como é sabido, arrasaron todol-os do noso país.
   Non sabemos si Gonçalo Ozores, cando estaba costruíndo esta fortaleza, tendería moy presente na mamoria á Beringuela; pero o que é certo é, que si o nobre cabaleiro se porpuxo levantar alí un castelo que fose símbolo e solene portesta e aa vez escudo da sua lealtá, como en mais d' unha acasion llo ripitira aa filla do señor do Vilar, si esto foy, volvo á dicir, o que se porpuxo, consigueuno aas cheas; que mentras os demais castelos do seu tempo ficaron todos no chan, este permaneceu erguido e direito coma para amostrar a firmeza e fidelidá do seu ilustre fundador. (1)
   Agora pra poñer o ramo aa obra, enxirirei nesta derradeira páxina unha carta do

 (1) Esto pudémolo dicir cando íbamos esborranchando estas cuartillas; hoxe, do que é mal, xa non podemos dicir outro tanto.
   O castelo de Pambre foy vendido; foy vendido para poderen aproveitar algunhas pesetas que poideran dar os seus sillares voando pol-o aire ca dinamita. Quizaibes sea fada da nosa época o borrar todol-os recordos groriosos que nos quedan d' outros tempos.



[p. 227]

boo de Gonçalo Ozores, contida nun decumento que ten no seu poder un dos amigos á quen adiquei esta probe ringuiolada.
   «Sabean todos quantos esta carta viren como nos don frey Afonsó Eans, abbade do mosteiro de Santa María de Sobrado por nos e pelo convento do dito mosteiro, sendo eno dito mosteiro e en mina camara arrandamos e aforamos a vos a vos (sic) escudeiro que sodes de Gonçalvo Osores por poder de hun alvala do dito Gonçalvo Osores de Hulloa escripto en papel e rrobrado de seu nome, segun por el parescía; do qual o tenor atal he:
   «Don Abbade de Sobrado, eu Gonçalvo Osores vos envío fazer a saber, que dos tres casares que abedes de aforar a Gomes Conde, que lle ponades de Renda en cada casal duas faneygas de pan en cada hun ano e non mays; e douvos poder quellos posades aforar sen pena algua por esta mesma rrenda. E non fagades ende al. E por (que) creades, escripvyn aqui meu nome, feyta XX e dous dias de setembre (ano 1391) —Gonçalvo Osores»


Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

 


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega