BVG     Atrás    Índice de Páxinas

BIBLIOGRAFIA

ALEXANDRIAN, Sarane, Le surrealisme et le revé, París, Gallimard 1974
ALQUIÉ, Ferdinand, Filosofía del surrealismo, Barcelona, Barral Editores, 1974.
ALQUIÉ, Ferdinand, Entretiens sur le surréalisme, A Haia, Mouton, 1968.
ARAGON, Louis, Entretiens avec Francis Crémieux, París, Gallimard, 1964.
ARTAUD, Antonin, A arte e a morte, Lisboa, Hiena Editora, 1993.
ARTAUD, Antonin, Eu, Antonin Artaud, Lisboa, Hiena Editora, 1988.
ARTAUD, Antonin, O pesa-Nervos, Lisboa, Hiena Editoria, 1991.
AUDOIN, Philippe, Les surréalistes, París, Éditions du Seuil, 1973.
BÉDOUIN, Jean-Louis, Vingt ans de surréalisme, París, Denoël, 1961.
BÉDOUIN, Jean-Louis, La poésie surréaliste, París, Seghers, 1970.
BONNET, Marguerite, André Breton, naissance de l'aventure surréaliste, París, José Corti, 1975.
BRETON, André, Oeuvres complètes t. 1 e t. 2, París, Gallimard, 1988 e 1992, respectivamente.
BRETON, André, Entretiens, col. Idées núm. 284, París, Gallimard, 1974.
CESARINY, Mário, Textos de Afirmaçao e de Combate do Movimento Surrealista Mundial, Perspetivas & Realidades, Lisboa, 1977.
CIRLOT, Eduardo, Introducción al surrealismo, Madrid, Revista de Occidente, 1953.
CUADRADO, Perfecto E., You are welcome to Elsinore. Poesia surrealista Portuguesa, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1996.
CHENIEUX-GENDRON, Jacqueline, Le surrealisme, París, P.U.F., 1984.
ÉLUARD, Paul, Oeuvres complètes t. 1 e 2, París, Gallimard, 1968.
ÉLUARD, Paul, A capital da dor, (trad.: Laurence Brault e Helena González), A Coruña, Edicións Espiral Maior, 1997.
GONZÁLEZ GÓMEZ, Xesús, Antoloxía da poesía surrealista de expresión francesa, Sada, Ediciós do Castro, 1981.
GONZÁLEZ GÓMEZ, Xesús, Manifestos das vangardas europeas (1909-1945). Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1995.
GONZÁLEZ GÓMEZ, Xesús, Teatro e surrealismo, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1998.
KYROU, Ado, Le surréalisme au cinema, París, Ramsay, 1985.
LEDO, Xoán, "André Breton e o superrealismo", in Grial núm. 14, Vigo, 1966.
LÖWY, Michael, L'Étoile du matin. Marxisme et surréalisme, París, Syllepse, 2001.
MARINHO, Maria de Fátima, O surrealismo en Portugal, Lisboa, Imprensa Nacional-Casa da Moeda, 1987.
NADEAU, Maurice, Historia del surrealismo, Barcelona, Ariel Quincenal núm. 50, Ariel, 1972.
NAVILLE, Pierre, La révolution et les intellectuels, París, col. Idées núm. 334, Gallimard, 1975
PÉRET, Benjamin, Oeuvres Completes t. 1, 2 e 3, París, Eric Losfeld, 1969, 1971, 1979 e t. 4, 5 e 6, José Corti, París, 1987, 1989, 1992.
PIERRE, José, Le surréalisme, Lausanne Éditions Rencontre, 1966.
PIERRE, José, Tracts surréalistes et declarations colletives t. 1 (1922-1939), t. 2 (1940-1969), París, Eric Losfeld, 1980 e 1982.
RUBIO, Olivo María, La mirada interior. El surrealisma y la pintura, Madrid, Col. Metrópolis, Tecnos, 1994.
RUÍDO, María, "Histéricas, visionarias, sedutoras. As mulleres e os surrealistas", in A trabe de ouro núm. 29, Santiago de Compostela, 1997.
SAMPAIO, Ernesto, O sal vertido, Lisboa, Hiena Editoria, 1988.
SAMPEDRO, F.; GONZÁLEZ ALEGRE, A.; ÁLVAREZ CÁCCAMO, X.M., Magritte x 3, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1993.
VV. AA., Dictionnaire général du surréalisme et ses environs, París, P.U.F., 1982.
VV. AA., La planète affolée. Surréalisme, dispersions et influences (1938-1947), París, Flammarion, 1986.
VV. AA., La civilisation surréaliste, París, Payot, 1976.




(1) Sobre o concepto de vangarda, cfr. Xesus González Gómez, Manifestos das vangardas europeas, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1995, pp. 9-16.
(2) Cfr. Victor Crastre, Le drame du surréalisme, París, Éditions du Temps, 1963, pp. 63-64.
(3) Ibid., p. 65.
(4) Cfr. Rene Wellek, Historia literaria. Problemas y conceptos. Barcelona, Editorial Laia, 1993, p. 48: "Movemento é un termo que deberíamos quizais reservar para un colectivo en loita, provisto de autoconciencia, para unha serie de actos e manifestacións cuxa descrición non oferece problemas particulares. Cun significado lixeiramente diferente úsase "movemento" para o esquema de valores dominante nun período calquer".
(5) Cfr. José Carlos Mariátegui, "Balance del superrealismo" in Crítica literaria, Buenos Aires, Jorge Alvarez Editor, 1969, p. 293. Sobre as relacións de Mariátegui co surrealismo, cfr. Xesús González Gómez, "Mariátegui e o surrealismo", Grial 69, Vigo, 1980, pp. 359-362.
(6) Telos. A quarterly journal of radical social theorie, núm. 29. Automne, Washington, 1976.
(7) Cfr. Walter Benjamin, "Le surréalisme. Le dernier instantané de l'intelligentsia européenne", in Oeuvres II, París, Gallimard, 2000, p. 132. Verbo da pretendido "pesimismo surrealista" cómpre lembrar as palabras de Breton: "Teño que formular reservas concretas contra o pretendido 'pesimismo' surrealista. Ese pesimismo, no que respecta á doenza do noso tempo e á maioría de remedios estudados comunmente, ten cando menos isto de particular: que se dobra nun optimismo ampliamente anticipatorio". El surrealismo: punto de vista y manifestaciones (tal é a tradución española das Entretiens) Barcelona, Barral Editores, p. 253.
(8) Ibid. p. 133.
(9) Cfr. René Lourau, Le lapsus des intellectuels, París, Privat
(10) Ver o texto de Michel Löwy publicado a final da cronoloxía.
(11) Cfr. André Breton, El surrealismo. punto de vista y manifestaciones, Barcelona, Barral Editores, 1973, p. 25.
(12) Cfr. André Breton, "Entré de médiums", in Les pas perdus, París, Gallimard, 1970, p. 124.
(13) Cfr. André Breton, "Le message automatique", in Point de Jour, París, Gallimard, 1970, p. 189.
(14) Cfr. Maxime Rodinson, Mahomet, París, Éd. du Seuil, 1961, p. 98,
(15) Ibid., p. 65
(16) Cfr. André Breton, "Manifesto do surrealismo", in Xesús González Gómez, Manifestos das vangardas europeas, Santiago de Compostela, Edicións Laiovento, 1995
(17) Ibid., p. 138, nota 6.
(18) Cfr. Maurice Blanchot, La part du feu, París, Gallimard, 1949, pp.99-102.
(19) Cfr. Ernesto Sampaio, O sal vertido, Lisboa, Hiena Editorial, 1988, p. 16.
(20) Como afirma Georges Steiner, Passions impunies, Gallimard, París, 2001: "O noso coñecemento dos soños e da actividade onírica, o material que forma a historia dos soños humanos, son totalmente inseparábeis do médium lingüístico", p. 250. (Existe versión española, Pasion intacta, Madrid, Siruela, 1997.
(21) Cfr, André Breton, "Le message automatique", in Point de Jour, op. cit., p. 171.
(22) Cfr. Theodor W. Adorno, Dialectique negative, París, Payot, 1978.
(23) Véxase "Cronoloxía", ano 1947.
(24) Véxase "Apéndice. Escritos políticos de Benjamin Péret".
(25) André Breton, Arcane 17, París, U.G.E., 10x18, 1970, pp. 15-16.
(26) André Julien, "Le rétour d'André Breton", in Le libertaire, nº 74, 24 abril 1947, artigo reproducido por Pietro Ferrua, Surréalisme et anarchisme, Lyon, atelier de création libertaire, 1992.
(27) José Pierre, Surréalisme et anarchie, París, Éditions Plasma, 1983.
(28) Adou Kyrou, fillo do propietario dun dos xornais máis importantes de Atenas, loitara contra o invasor nazi, na Resistencia, fora gravemente ferido, e cando a guerra civil, foi perseguido tanto polos estalinistas como pola dereita. Anos máis tarde pertencerá ao grupo dos "portadores de malas" que axudaban ao FLN en Francia, cuxa cabeza máis coñecida foi Francis Jeanson, discípulo de Sartre, cuxa crítica a L'homme revolté en Les temps modernes provocará a ruptura entre Camus e o autor de O ser e a nada.
(29) Véxase cronoloxía.
(30) Sobre os intelectuais de vangarda e a súa loita para desprazaren as vellas elites intelectuais, cfr., Xesús González Gómez, Os manifestos..., op. cit., p. 9-17.
(31) Cfr., Ernesto Sampaio, "André Breton e a prática da poesia", in O sal vertido, op. cit., p. 30.
(32) París, Gallimard, 1967.
(33) Les machines célibataires, París, Éd. du Chêne, 1976. 2ª ed.
(34) Cfr., Jehan Mayoux, "Sans espoir, monsieur l'officier. Les 'Machines Célibataires' de Michel Carrougues", aparecido orixinariamente na revista Arts e recollido en La liberté une et divisible. Textes critiques et politiques, Ussel, Éditions Peralta, 1979, pp. 27-99, volume que conforma o quinto tomo das obras completas deste surrealista libertario.
(35) París, Plon, 1991, pp.153-154.
(36) Cfr. Theodor W. Adorno, Actualidad de la filosofía, Barcelona, Planeta-Agostini, 1994, pp. 139-140.
(37) Ibid., p. 143.
(38) "Manifesto do surrealismo", in XGG, Manifestos das vangardas..., op. cit., p.
(39) Cfr., André Breton, La clé des champs, París, UGE., 1967, pp. 173-178.
(40) Op. cit., p. 178.
(41) Cfr. André Breton, Anthologie de l'humour noir, París, Livre de Poche, p. 290.
(42) Cfr. Annie Le Brun, Qui vive! Considérations..., op. cit., p. 119.
(43) Cfr. L'absolu littéraire, Théorie de la Littérature du romantisme allemand, présentée par Philippe Lacoue-Labarthe et Jean-Luc Nancy, avec la collaboration d'Anne-Marie Lang, París, Éds. du Seuil, 1978, pp. 53-54. Existe unha versión ao galego na revista ciclostilada O Pote, num 10, Barcelona, outubro de 1997.
(44) Ibid., p. 54.
(45) Cfr., Henri Michaux, "une voie por l'insubordination", in Affrontements, París, Gallimard, 1986, pp. 183-233.
(46) Cfr. Arnold Hauser, "El lenguaje como forma constitutiva", in Literatura y manierismo, Madrid, Ediciones Guadarrama, 1969 pp. 40-72
(47) Cfr. Annie Le Brun, Qui vive! Considérations..., op. cit, p. 107.
(48) Cfr. André Breton, El surrealismo, puntos..., op. cit., p. 272.
(49) París, Gallimard, 1952, p. 126.
(50) Ibid., p. 126.
(51) Cfr., La Révolution Surréaliste, París, Éditions Jean-Michel Place, 1975 (édición facsimilar).
(52) Vigo, Editorial Galaxia, 1963
(53) Cfr. André Breton, Anthologie de l'humour noir, op. cit., pp. 9-13.
(54) Cfr., Walter Benjamin, Fragments, París, P.U.F., 2001, p. 164.
(55) Cfr., André Breton, Oeuvres Complétes, I, París, Gallimard, 1988, p. 730.
(56) Cfr., Mário Cesariny, Antologia do cadáver esquisito, Lisboa, Assírio & Alvim, 1898.
(57) Cfr. André Breton, L'un dans l'autre, París, Eric Losfeld Éditeur, 1970.
(58) Cfr. Marie-Paule Berranger, Dépaysement de l'aforisme, París, Librairie José Corti, 1988, p. 20.
(59) Pode verse unha versión galega destes 152 proverbios, feita por Xesús González Gómez en Grial núm. 98, pp. 464-468.
(60) Para Eric Losfeld, editor surrealista e dos surrealistas, a pornografía é o erotismo dos outros. Juan-Eduardo Cirlot no seu brillante, El objeto a la luz del surrealismo, Barcelona, Producciones Editoriales del Nordeste, 1953, pp. 91-93, escribe: "O erotismo é superficial, hedonista, ama a felicidade e a natureza; a pornografía é profunda, tétrica, non cre na posibilidade da dita e recusa o natural. [...] O erotismo é místico, no fondo, e panteísta; cre na realidade do todo, na fermosura do mundo, na fusión dos seres na alma universal. O espírito pornográfico é realista, ignora todo canto non deite de dous principios que están aí, arroxados fronte a fronte, para se tocaren sen poderen terse: o suxeito e mais o obxecto. Dado que a actitude erótica sobrevalora a inmensidade e a conxunción final de todo, ve o amor como simple medio, eficaz, para realizar a grande confusión dos seres. O pornográfico fundaméntase na hostilidade material das cousas, na existencia absoluta das escisións definidas e definitivas que impiden toda acción amorosa verdadeira".
(61) Cfr., Benjamin Péret, "Le noyau de la cométe", prólogo a Anthologie de l'amour sublime, París, Albin Michel, 1988, p. 26
(62) Unha discusión do concepto ou teoría do amor en Breton ou de Breton enchería demasiadas páxinas, pois O amor louco foi ampliado en Arcane 17, e unha confrontación de ambos libros daranos unha verdadeira luz sobre o concepto de amor bretoniano. Un concepto no que aparece o terceiro grau do coñecemento. O historiador Guy Dhuquois, na introdución a ese libro que podemos calificar de lúcido, En favor da historia, Barcelona, Ed. Anagrama, 1977, faise a pregunta "¿É posíbel o coñecemento do terceiro grau?", p.18, e na mesma páxina, en nota a rodapé, lese: "Ao meu modo de ver verificouse, mais noutros campos que non son a filosofía, como na arte e no amor. Acho que un home como André Breton, admirador de Fourier, de Engels e de Freud, admirábel poeta e teórico do surrealismo, alcanzou o ideal do coñecemento do terceiro grau. As primeiras páxinas de L'amour fou son exemplares neste sentido. O coñecemento do terceiro grau formula, á súa vez, o problema da identidade dos contrarios".
No que respecta ás parvadas que se escriben, citemos a seguinte de Olga Novo: "'A puta filosófica' é un conto de Claudio Rodríguez Fer, mostra do seu concepto posbretionano do amor e da vida así como da súa superación desde os postulados do feminismo libertario. Atópase en Contos de cine, 1976", en Unión Libre. Cadernos de vida e cultura núm 4, Erotismos, Sada, Ediciós do Castro, 1999, p. 24. De primeiras, o conto de Rodríguez Fer é dun intelectualismo barato que non vai máis alén do que unha redación que sobre tal tema poida facer un rapaz de segundo de ESO que non goste nin de escribir nin da literatura, polo que vemos difícil que nese conto -e en toda a súa obra literaria- o profesor Rodríguez Fer acadase vez algunha o coñecemento en terceiro grau, talvez necesario para unha teoria do amor e da vida. Segundo, que explique a señorita Novo cal é o concepto de amor e de vida de Rodríguez Fer, e se dá con tais conceptos, regalarémoslle unha serie de libros de psicanálise, de Freud, Rank e V. Tausk. E terceiro, que nos explique ben en que supera o profesor Rodríguez Fer o concepto de vida (xa non digo de amor) de Breton. A señorita Novo será, supoño, ex-alumna e amiga da alma de Rodríguez Fer, mais as parvadas non poden deixarse escritas impunemente. Por outra banda, ¿ten o feminismo, libertario ou non, un concepto de amor? Eu, persoalmente, dubídoo. O feminismo libertario talvez teorice algunha vez o amor -¿será a partir de Foucault?, entón si que vamos ben, pois se lin ben a Foucault resulta que este, a súa arqueoloxía, está atenta meramente ás discontinuidades, polo que o amor, a teoría do amor, volta quedar no limbo máis que na gaveta-, de momento non o fixo, e tal como van as cousas, difícil será que chegue un día a teorizalo. Abonda xa de terrorismo cultural, tantas veces praticado desde a cátedra ou desde a tribuna de congresos pagados con cartos públicos, ou desde revistas que parecen máis bolietíns de autopropaganda. Abonda de parvadas. Abonda de superacións desde a nada. Olga Novo está a demostrar, desde hai anos, que traballa no arame, infelizmente, pois pensamos que pode dar máis, moito máis, do que deu. ¿Por que non foi así? Non o vou explicar eu, que só son un modesto lector de don Sexismundo. A non ser, claro, que tanto Rodríguez Fer como Olga Novo alcanzasen o coñecemento en teceiro grau e eu aínda non me enteirase.
(63) París, Éd. Gallimard, 1971, col Idées, núm.,
(64) París, Gallimard, 1968.
(65) Madrid, Editorial Taurus
(66) J. F. Yvars, "Miradas complices", La Vanguardia, Barcelona, 27 de xuño de 1999.
(67) Cfr., André Breton, Point de Jour, op. cit., p. 24-25.
(68) Cadernos de Teatro núm. 9, A Coruña, 1966, trd. Xesús González Gómez.
(69) Cfr. André Beton, La clé des champs, op. cit., p. 375-382.
(70) Cfr. Thedor W. Adorno, Philosophie de la nouvelle musique, Gallimard, París, "Bibliothèque des Idées" 1962.
(71) Cfr. Henri Béhar, Sobre teatro dadá e surrealista (Barcelona, Barral Editores, 1970)
(72) Santiago de Compostela, Edicions Laiovento, 1999.
(73) Litherary Theory, An Introduction, Blackwell, Oxford, 1983, p. 11, citado por Salvador Oliva, "Sobre al valor de los textos literarios", Serta, revista iberorrománica de poesía y pensamiento poético 2, Madrid, 1997, p. 121. (Do libro de Eagleton existe versión española. F.C.E., Madrid 1988).
(74) Salvador Oliva, Ibid., p. 121.
(75) Críticos de arte. Ferrater está a falar de arte.
(76) Gabriel Ferrater, citado por Salvador Oliva, "Sobre el valor..., op. cit., p.131.
(77) Madrid, Alianza Editorial, 1966, (tres volumes)
(78) Madrid, Editorial Fundamentos, 1974.
(79) Non esquezamos que Karl Marx, no inverno de 1839, cando estaba a reler a Epicuro con vistas ao seu traballo de "doutorado", escribiu: "As visións dos alienados e as do soño son verdadeiras; con efecto, móvense; o que non é non se move".
(80) Sobre a historicidade do soño, cfr. George Steiner, "L'historicité des rêves", en Passions impunies, op. cit., pp. 237-259 .
(81) Poema "Canto", in Caligrafía ardente, Lisboa, Hiena Editora, 1987, p. 9.
(82) Cfr. Jean Piel, "La fonction sociale du critique", en Critique. Revue générale des publications françaises et étrangères núm. 80, París, xaneiro 1954, p. 11.
(83) António José Forte, Op. cit., p. 11

© 2006 Biblioteca Virtual Galega