BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 82]      Tres meses dempois d'esto axuntáronse na casa de Bastiana algunhas amigas suas pra festexar o seu cumpleanos.      Atopabans'ali tamén algús rapaces que xa son conocidos nosos.      Arrentes do piano estaban escachurrándose e falando moi animadas Panchiña, Bastiana y-outras amigas e tiñan de conversa as relaciós de Martiño co-a viciña d'enfrente.      Oyámolo que din.      —¿Sabes que me custa caro crer todo eso de Martiño, dixo unha.      —Pois ainda é pouco o que oistes pro que falta por decir.      —Y-a min que sempre me pareceu tan fino, tan cariñoso e tan atento, tampouco o crera si panchiña no me contara o que lle pasou co-él, e non vira eu mesma a esa muller enfrente.      —Por certo que agora fai tempo que nono vexo por ahí, nin ela anda tan espirixilada como denantes, dixo Bastiana.      —Teria algunha creba nos negocios, repuxo outra rindose.      —O outro dia sintinos dendesd'aqui rifar forte, ela debe ter o xenio com'unha centella, o [p. 83] conto é qu'él debeulle poñer ás maus, porqu'ós dous dias vina no balcón c'unha mazadura n'un ollo.      —Vaites. Era o que lle faltaba pra coller sona de valente.      —Agora ela xa nin viste nin lle relocen as orellas com'antes.      —Teria qu'empeñar os pendentes pra comer.      —¿Quén sabe? Os xogadores nunca acaban ben.      —;Poida qu'and'él xa tamén com'as ánemas.      —¿Non sabedes a quen lle fai agora o amor? dixo unha meniña de us quinc'anos, qu'acababa d'achegarse o corro.      —¿A quén, a quén? perguntaron todas con curiosidá.      —A Locaya Garcia.      Non-a conocemos, dixeron vareas.      —Si muller: è a mais nova d'aquelas tres andaluzas, fillas d'un comendante que vivia o lado da nosa casa e traguia as guias do bigote moi tesas, largas e delgadas.      Ay sí, sí: agora m'acordo, dixeron vareas a un tempo.      Vaiche boa! temos xogado moito á corda xuntas e inda vos lembraredes ó amiga qu'era de finxir a voz e d'andar sempre falando de novios xa cando era moi pequerrechiña.      —¿Pró de certo ten amores con Martiño?      —Fala todol'os dias co-ela desd'a calle e xa a acompaña cando sal de paseyo con alguen da sua xente.      —¡Ay tola, tola, non sei como lle fai caso!      —¿Enton deixaria a ésta?      —Ora o demo! Ou dará leria as duas, como facía comigo, interrumpiu Panchiña.      —Pró ela non saberá nada. [p. 84]      —Ou si. Hay mulleres pra todo. O que non saberá ela é qu'il é un pérdis rematado.      —Pero si sabe qu'anda con outra ó mesmo tempo, com'ha de seguir co él?      —S'amau ben, por gusto de darlle guerra a outra e co gallo d'atraguelo pra sí.      —Hay algunhas que teñen moito saber e son moi arteiras pr'atraguer novio, e non reparan en qu'él teña amores con outra, qu'ó millor é sua amiga.      —Fó: ó que teñen esas mulleres é pouca vergonza.      N'esto chegouse a mai de Bastiana e dixo:      —Filla toca algunha cousa. Non sei de qu'estáis falando que non vos acordades de que hay aqui mais xente, qu'espera oiros outra volta.      —Ten razón a mai, dixo Mereguildo acercándose. Xa nos iba entrando o sono co-as vosas conversas.      —Estábamos falando de Martiño e da sua nova novia Locaya.      —Xa sei dos novos amores. Pró non sabedes agora o que lle pasa?      —¿E logo? dixeron todas.      —Pois que lle veu a mala, perdeu no xogo case todo o que ganou e como xa non pode soster a Adelaira deixouna, pró o millor está en qu'agora non pode desfacerse d'ela.      —Conta logo.      —Pois qu'Adelaira está namorada d'il e di qu'anque ande vistida con fandelos ha de seguilo a todos lados, porque según di pormeteulle casarse  con ela así qu'acabase a carreira, e quitoull'o pan que ganaba y-a honra, e qu'antes de verse casado con outra qu'ha de sudar pez. [p. 85]      —Y-él como s'amaña pra que Locaya non llo sepa?      —Non-o sei. O pirmeiro deu por non lle facer caso ningún, cando Adelaira lle seguia os pasos, logo zurroulle a badana duas ou tres veces, pró ela nin con esas escarmentou y-agora él conócese que lle cobrou medo, porque fuxe dela como do demo.      —Esa cras de mulleres é moi desvergonzada.      —Non lle saiu mala lapa ó bon de Martiño.      —¿Pero nena tocas ou non? volveu á decir a mai de Bastiana.      —Que toque Panchiña, que o fai moi ben.      —Moitas graceas, pró non millor ca tí.      —Que toque Panchiña, que toque Panchiña, dixeron as máis amigas.      —Pero eu sin papés non sei nada. Ademáis que fai tempo que non toco e vou á ter os dedos entumecidos, pró probarei.      —¡Hala, hala! xa sabemos qu'eres moi modesta.      —Vou á ver que tes por aqui qu'eu conoza, dixo botando mau á algús papés de múseca qu'habia sobre d'unha silla ó pé do piano.      —Teño inda máis múseca s'a queres. As óperas téñoas gardadas.      —Abonda ben ésta. Xa vexo aqui Stella Confidente.      —Ay toca que me gusta moito, dixo a máis nova das amigas.      —Sí: é moi sentida. Tocareina logo.      As suas maus comenzaron á correr sobre das trécolas do piano cunha dozura sin igual. Os homes qu'estaban n'un gabinete qu'habia ó lado fumando un pito, foron entrando todos amodiño.      Tal era a espresión que panchiña daba ás no- [p. 86] tas que naide rexurxia. Todo o mundo a escoitaba con relixioso silencio.      De pronto ó acabar una frase dita con moita arte, donde parecia qu'á alma puxera todal-as tenrezas, oiuse no medio d'aquel silencio un bravo espontáneo.      Saira d'us labeos que non puideran contelo.      Fora Caitano, á quen aquela tarde presentara por pirmeira vez o seu amigo Mereguildo.      Todol-os ollos miraron pr'él.      Estaba antusiasmado e sin querer fórase acercando a o piano pouquiño á pouco, como fascinado pol-os dedos da pianista.      En canto arrematou foi o pirmeiro á apertarllos e díxolle.      —Siñorita: que sea noraboa: é vostede unha excelente artista.      —Moitas gracias, é vosté moi amable, e si os seus oidos non estiveran ben dispostos en meu favor, non me xuzgaria con tanta benevolencia.      —Ten razón. Fixécheo moi ben Panchiña, dixeron as amigas.      —S'esto non ten que facer. É unha peza tan sinxela.....      —Estou d'acordo, interrumpiu Caitano, pró precisamente en tocar ben esas cousas, tan fáciles á parecenza, está a verdadeira dificultá.      —¿Vosté toca? perguntoulle Bastiana.      —Moi pouco.      —Eso non é certo dixo Mereguildo. Toca bastante ben.      —Desearia oirlle algo: lle dixo Panchiña.      —Co pracer da alma lle daria gusto á vosté, si denantes non a oira tocar, pero agora realmente resultaria un estrevemento, e inda máis iria [p. 87] contra o deseyo que todos temos de volverll'escoitar outra cousa á vosté.      Pois ben: tocarei outra cousa, si vosté me da palabra de tocar dempois de min.      —Moito é o sacrificio que me pide, pero nada poderia negarlle a vosté, solo por volvela á oir.      —Graceas: é vosté moi galante. Vou á ver logo que máis hay por aquí qu'eu sepia. Dixo volvendo á coller outra volta as pezas de múseca.      Namentras as rapazas miraban d'alto á baixo á Caitano e perguntaban unhas ás outras:      —¿Quén é ese?      —Parece un rapaz moi cumprido.      —Conocerao Bastiana.      —Persentoumo hoxe Mereguildo; dixo qu'está acabando a carreira d'inxenieiro.      Cando oiron esto todas abriron o ollo. Xa lles parecía máis goapo e sin querer poñíanlle millor cara.      Mirai ó que son as cousas. Namentras él estivera falando cos pais de Bastiana e co de Panchiña, sin reparar gran cousa n'elas, tampouco lles chamou a atención, entretidas co conto de Martiño; en canto oiron qu'alababa á Panchiña xa lles pareceu máis simpático; pró ô ver qu'iba acabar unha carreira tan bonita, inmediatamente se lles empezou á facer auga na boca e lume nos ollos.      Pró Caitano non reparaba xa máis qu'en Panchiña e non vía ó que pasaba ô arredor d'él.      —Ten aqui algunhas sinfonías. Veremos. ¿Gústalle á vosté a de Norma? Perguntou Panchiña à Caitano.      —Gústame todo; ainda máis, si vosté ó toca.      Pois pra non facer esperar máis vou tocala.      Volveu á tocar Pancha, pró d'esta vez por moi [p. 88] ben qu'ó facia e por moi bonita qu'era a peza rocada, non puido conseguirse o silenceo de deantes, interrumpido de vez en cando cos cuchicheos que tiñan as rapazas falando de Caitano.      En canto acabou de tocar Pancha todol-os homes batiron palmas, e Caitano acercouse á ela pra decirlle somente.      —E vosté unha muller ademirable.      —Ora agora espero que vosté me cumpra a palabra.      —Con alma e vida.      E dicindo e facendo sentouse na banqueta enfrente do piano. Xa aquí deu medea volta e dirixíndose a todos, dixolles.      —Siñores, é un compormiso, pró por si'acaso direilles que non esperen máis qu'ó que pode facer un aficionado.      Mentras esto dicia botoulle máis d'unha ollada á Panchiña e figuróuselle que non lle desagradaban.      Pró como as máis rapazas viron que Caitano non reparaba n'elas, cada unha fíxolle a sua pergunta pra que ó contestala poidese ver á boa cara que lle poñia.      Así é que Caitano antes d'escomenzar á tocar, tivo que soster atentamente unha conversación cruzada con todal-as siñoritas.      Por fin a mai de Bastiana dixo:      —Pero fillas, seica non vos acordades que vai tocar.      —Siñora teñen razón. Presumen que val máis estar de conversa que oirme tocar, e non van erradas.      —Non, non. Vosté perdone. Toque vosté qu'ó oiremos con moito gusto.      Caitano tocou de mamoria a sinfonia Poeta e [p. 89] aldeano, e tan ben lle saliu que deixou á todos ademirados.      —Vosté é máis qu'aficionado, dixolle Panchiña. Vese en vosté unha boa escola e conócese que ten un alma moi grande e que sabe sentir o arte.      —Non tanto como vosté.      —Eso é pura galantería. Din qu'a múseca é a comida dos dioses, pra min é o espello da alma. A de vosté debe sentir moito.      —Non-o-sei. Supoño que como a de todos.      —¡É vosté gallego, según acabo de oir.      —Si señora.      —Pois meu pai é natural de Xixón, y-os asturianos teñen con vostes moito parecido, y-o chao d'un e outro reino fai qu'os homes sean máis dóces na lengoa e nas custumes, por neceren vendo montes sempre verdes, vals de cote regados e cheos de vizosa vexetaceón, qu'encanta coa sua variedá de tonos e colores, como si Dios quixera prantar ali o xardin d'España.      —Creo que en hermosura por alá se van Astureas e Galicia anqu'esta non é tan crebada com'aquela; pró en todo hay poesia. Ora ben, perdone si n'estou conforme en que se parezan os gallegos ós asturianos no caraute. Os meus peisanos non son nin tan unidos pra calquer empresa, nin tan costantes pra chegar ô fin, y-ó peor de todo é que siquera son tan estrevidos e decididos pra escomenzala, anqu'esteñan cavilando tod'a vida sobr'a falta que lles fai. Por eso os asturianos adiantan máis qu'os gallegos.      —Eu falo no tocante á bos sentimentos.      —Acerca d'eso, eu creo qu'en toda-las partes do mundo hay bon e malo; homes cariñosos e homes como feras. [p.90]      —¿Logo o crima y-os alimentos non infruyen sobre d'as costumbres? perguntou Mereguildo.      —Creo qu'infruyen moito menos qu'a educaceón e qu'a istruceón.      —Non lle faga caso Mereguildo: Falou esí Caitano porque quixo ser galante unha vez máis comigo por vir eu de sangue asturiana.      —Nenas tocade algunha cousa que se poida bailar, e deixádevos agora d'esas custiós que non son pr'eiquí, dixo o pai de Panchiña.      —Si, si, ten rezón, dixeron todas.      —Eu tocarei, bailade vosoutras, dixo unha amiga algo axamonada qu'ali habia, ô ver qu'os rapaces eran poucos e todos máis novos qu'ela.      E tocou un valse que Caitano s'apurou á pidir a Panchiña.      Aquel valse foi o preludio d'us amores qu'acabaron xunguíndose no altar.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega