BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 126]      Aquela noite dormiu pouco Martiño, caviloso con tantas cousas que lle sucederan pol-o dia.      Qu-o deixase Panchiña sin querer darll'espricaciós non se lle barria do pensamento.      A escena con sua mai, habialle magoado moito a y-alma pra poder esquecerse d'ela.      Os consellos de seu pai, decidido á facelo largar de Madrid si non estudiaba, eran pra él mais obxeto de contrariedá que d'ensinanza, porque sabia como as gastaba o vello, que sempre tivera moito xenio e moita forza de voluntá.      Era perciso ir á crase pra ter paz na casa.      Era tamén menester qu'o volvese á querer Panchiña pra vivir tranquilo.      Tiña que deixar á Adelaira pra poder facer entrambas cousas.      Cando pol-a mañá ó dispertou sua hirmá, non podia co sono e pediulle por Dios qu'o deixase dormir outro pouco,      Despreguizouse tres veces e oputras tantas volveu á tumbarse.      Deulle lástema á sua hirmá e deixouno dormir.      cando espertou eran as doce e xa pasaba a hora d'ir á crase. [p. 127]      O erguerse viu á sua hirmá cosendo xunta a ventana.      —Xa sabes agora, que si queres ir á crase como pormetiches, tes que deitarte máis cedo.      Martiño non respondeu, estaba enfadado consigo mesmo porque non poidera co sono.      A o pouco tempo estaba vistido.      Sacou unha carteira, recontou us billetes que tiña n'ela, volveuna á meter na faltriqueira d'a drento, da chaqueta e dixo:      —Hastra logo.      —¿Ves hoxe á almorzar con nosoutros?      —Si. Dille ó papai que mañá sin falta irei á crase, anque teña que dormir sobre d'unha silla, pra que non me leve o sono.      —Non tardes: xa sabes a hora d'almorzar.      Martiño colleu direito á casa d'Adelaira.      Cando chegou colleuna á medio amañar, co largo pelo tendido sobre dos hombros.      Estaba moi hermosa.      —¿Como viñeche hoxe tan cedo? lle dixo ela.      —Porque teño que contarche moitas cousas.      —¿Qué pasa destonces? lle perguntou ela con mirada esculcadora.      —Que meu pai faime marchar de Madrid, si non estudio.      —¿E porqué n'estudias? Non che teño dito que t'estás facendo un perdis? Ten razón teu pai, debes estudiar y acabar pronto a carreira.      —Si, pero teño compromiso de xogar de noite y-asi non podo erguerme cedo.      —Pois deixa de xogar.      —E logo ¿d'onde saco eu pra manterte? O dia que non xogue non teño un carto, porque meu pai non me dará cuasque nada. [p. 128]      —Por eso non t'apures, volveréi eu a traballar e non terás precisa de gastar comigo.      Martiño baixou a cabeza.      Adelaira cerraballe todal-as portas.      Pensaba atopar unha muller que o animase no vicio e que lle dese algún pertesto pra poder abandonala, e pol-a contra atopa desintresada e disposta a deixar as comodidás en qu'a tiña, pol-o seu ben, pra qu'acabase a carreira e pra que non fose vicioso.      Adelaira sentouse xunto d'él e c'unha voz chea de mimo, que lle chegou hastr'a y-alma á Martiño, dixolle facéndolle unha caricea.      —¿En que cavilas?      —En nada.      —Ti engáñasme, Martiño.      —Non t'engaño: respondeu sobresaltado, tratando inda d'acultar a loita que sostiña e de resistir a tentaceón d'aquela muller, qu'o iba enardecendo cos seus cariños e coa voz chea de dozura e de mimo conque falaba.      —Pois eu penso que n'é esa a mai do año, repuxo Adelaira. Eu penso que ti m'ocultas algo. ¿Perdiche? Pois non t'apures. ¿Queres diñeiro? Pois inda teño eu bastante do que me fuche dando, e si non chega venderei todal-as xoyas, porque todo canto teño é teu.      Martiño sudaba. Estaba á punto de decrararse vencido. Aquela muller volvíao tolo e pesaballe na yalma haber ido e non guiarse por sua mai, que tanto ll'aconsellou que non volvese.      —N'é eso, dixo por remate.      —¿Pois entonces que demo tes? Fala, fia de min. Non quero verte triste, quero verte cariñoso como de cote. Di, vidiña ¿non che merezo confian- [p. 129] za, eu que te quero mais qu'as miniñas d'os ollos?      —Ben Adelaira, dixo Martiño facendo un supremo esforzo, eu non perdin, endeben ganei onte moito diñeiro, pró quero que t'adiques á algun negocio pra ganal o pan.      —Y-eso é ó que t'apura. ¡Que burro! Si eu adicome ó que ti queiras. ¿Non cho dixen xa? Ti manda, qu'eu obedecerei.      —Pois toma tres mil pesetas e adicate a o que queiras, dixo Martiño sacando uns billetes da carteira.      —Pró ¿non é millor qu'o pensemos os dous e que ti me dirixas? ¡Vaya que sei! Xa sabes qu'unha muller non ten acerto pr'estas cousas de negocios, cando com-a min non está afeita á eles.      —Eu non teño máis que che faga. Probabremente non te volverei á ver.      —¿Qué dis: xa non me queres? ¿Vaste? ¡Hou! Non, non pode ser, eu irei contigo o cabo do mundo.      —Non pode ser, toma ó diñeiro, dixo Martiño.      —¿O diñeiro? dixo Adelaira, erguéndose de súpito. ¡O diñeiro! Gardao outra volta ou tira co-él.      ¿Que me importa á min o diñeiro sin tí, sin o teu cariño? Pró esto non pode ser, si tí non podes deixarme, si ti non me deixarás, dixo Adelaira rompendo á chorar.      —¿No é verdá Martiño, que non me deixarás? siguiu dicindo Adelaira, estreitando entre os seus brazos a o seu amante.      Martiño ergueuse desfacéndose d'ela e dixo poñendo os billetes sobre d'unha mesa.      —Aqui che queda o diñeiro. Xa volverei por aquí. [p. 130]      —Colle ese diñeiro, si non queres qu'o tire pol-o balcón. ¿Qué coidas ti? qu'eu te quero pol-o intrés, dixo con aire d'indinación.      —Non é eso muller.      —Pois garda os billetes y-adivirtoche que si outra muller che rouba o meu cariño, e si tí me deixas agora, serei capaz de matar á miña rival e de seguirte hastra morrer. ¿Qué me importa a vida sin tí? Ti que me levache a honoridad e qu'eres dono do meu corazón e do meu pensamento ¿coidas pagar todo eso c'us cantos billetes? Gardaos pois non quero das tuas maus recibir outro carto mentras eu poida ganalo.      Martiño comprendeu que Adelaira era moi capaz de tirar os billetes pol-o balcón. Colleunos e non viu outro modo d'acabar, que engañala.      Asi me gusta verte, dixo, era o que quería saber, si me querias por intrés.      —¿De veras? ¡Ai si m'engañaras, Martiño! dixo Adelaira toda receosa, dempois d'un lixeiro momento d'alegria.      —De veras. Hoxe á noite virei por aquí, porque agora non podo determe.      —Non faltes Martiño. Non sabes ben a angustia que terei namentras non volvas.      A o fin, mal como puido, foi escabullindose.      Antes de salir Martiño sucedeu unha escena tenrisima, na qu'ela estremou todol-os delirios d'amor e todol-os resortes da dozura.      Por fin puido marcharse Martiño.      Saiu á calle aceso, sudoso, convulso.      E pois, a loita que tivo que soster  n'era pra menos.      Cando chegou á casa estaban comenzando a almorzar. [p. 131]      Sua mai mirouno e comprendeu qu'algo moi grave lle sucedera, pró non lle deu fala.      N'este medio tempo Adelaira contáballe a sua mai canto lle pasara con Martiño.      Cando lle dixo que non lle quixera coller os billetes, a mai púxose furiosa e díxolle:      —Ser, es ben burra. Eso é o que perdiche. Cando dan a ovella colle a corda e vai por ela. Ese home pensa deixarte, ou mal m'engaño.      —Y a min que m'importan os cartos sin él.      —Eres unha tolitates. Tendo diñeiro non che ha de faltar outro home pra casarte co-él,      —Nunca poderei querer á outro home.      —Anda, anda; non sabes o que é o mundo, xa mo dirás drento de pouco tempo.      —Ai mamai oféndeme solo con oila. É imposibre qu'ese home me puidese mentir tanto cariño. É imposibre que poidan borrarse da sua memoria tantas pormesas como me fixo, non pode ser qu'él me chegase a namorar  con ese tolo amor que por él sinto, sinque o seu corazón lle falase o meu, sin qu'a sua alma se confundise coa miña alma.      —Todo eso éche música celestial. Namentras os homes estan con nosoutras, parece que estan mortos d'amor por unha, parecen tolos e fan ó qu'o demo non discurre pra lograr a sua. Dempois van enfriando e custa caro atrapalos si tardan moito en casarse, porque por todas partes ven mulleres bonitas qu'os convidan, y-a cursidá e moi amiga de tentar á proba das novedás.      —Pois sendo así vosté ten a culpa da miña disgracia, porqu'eu nunca caso lle faria á ise home si vosté non mo metera polos ollos. ¿Porqué vosté si sabia eso, deixou que me namorase tan cegamente? [p. 132]      —¿Ti que queres? Cando vai torta o demo a guía. Pensei que terias mais habilidá pra facer que se casase contigo. Agora tarde piache.      —Ande osté mala mai, dixo Adelaira largándose d'ond'ela.      Adelaira cabilou co a y-alma chea d'amargura, que sua mai se servira d'ela por ambición, pra pasar millor vida á conta da sua disgracia.      Pra Adelaira sempre foran os consellos de sua mai dinos de respeto, as auciós de sua mai sirvianlle de norma de conduta e cando lle parecian censurables, tapabas pra que naide as soupese e sentias, porque quixera ver sempre en sua mai unha muller de ben, chea de habilidá e de virtú; porque efecto de vivir sola co-ela, pasando com-ela pasaba, sintindo com-ela sintía, creárase no seu peito un amor filial tan grande, que rayaba en adoración.      Adelaira era unha nena sin esperenza, pró non houbera deixado os amores do carpinteiro, qu'era moito máis novo que Martiño, pouco máis vello qu'ela, si sua mai non a convencese de qu'era un neno: de que non podia esperar nada d'él, de qu'inda tiña qu'ir servir ô rey e dempois acordariase d'ela ou non, namentras que Martiño era unha comenencia, un siñorito muy rico e moi bon, qu-a queria moito, que lle compraria moitos vistidos, qu'iria moi maja á custura e que causaria envexa a todal-as máis amigas.      ¡Probe Adelaira! Logo se convenceu qu'o amor de Martiño era moi distinto do do carpinteiro, éste nunca tratara de facerlle unha caricea, as suas palabras estaban cheas de respeto, fose por onde fose nunca lle deu motivo pra desconfiar d'el, pol a contra pareceulle mais d'unha vez [p. 133] pouco atrevido e non tiña outro pensamento máis qu'o chegar de chegar á poder casarse co-ela.      Martiño desd'o pirmeiro, miraba con outros ollos; como os do can que se debece pol-a présa, asi qu'entrou na casa empezou á ser un estrevido, y-a ter unhas lerias y-unhas confianzas que nunca tivera o carpinteiro.      Pro xa n'habia remedio: Martiño buscáralles casa, mercaralles camas, roupa, vistidos e halaxas e noa salía d'onde'ela cuasque nada.      E pois. Pol-o rabo da culler sube o gato á ola.      Habia que decidirse a o sacrificio.      Pró o que ó pirmeiro era condescendencia, foise facendo agradable, pra convertirse en amor.      Hai quen pensa qu'as mulleres da crase probe, que poñen precio á sua honoridá, non se namoran sinon dos cartos, pra poder folgar e poder pintala.      Non é certo. Esas disgraciadas, que xeneralmente ven mal exempro nas suas casas, e qu'esto é pr'elas o prencipal portelo por ond'entran no vicio; esas disgraciadas c'unha aducación tan abandonada e perversa, cheas de necesidás e d'ilusiós, que teñen pouco apego ó traballo, porqu'os probes afanse á ser lacazás, que pidindo é folgando vanse mantendo, pol-o que traballan cando n'hai máis remedio; esas disgraciadas, a quen nunca faltan compañeiras viciosas qu'as pervirtan, criminales mulleres qu'as esproten e homes qu'as deseen; esas disgraciadas chegan á ter o vicio com'un accidente y-o amor com'unha necesidá.      ¡Qué sufrimento máis horrible deben sentir cando se namoran d'un home ô atopárense indinas d'él, anqu'o seu corazón estea cheo d'amor puro!      Pero con Adelaira non reza esto.      Adelaira non conoceu outro home máis que [p. 134] a Martiño? él foi ó úneco que conseguiu ser dono do seu corazón.      Martiño debía estar seguro d'esto.      Por eso a desesperación d'Adelaira era grande, tremando que Martiño tratase de deixala como presumia sua mai.      Ora qué. ¿Non-o queria ela tanto como calquera siñorita?¿Non estaba disposta a dal-a vida por él?¿Non parecia feliz ô seu lado?      Orasme ¿podia il pagar con nada o votal-a perder?      Pois entón ¿porqué a deixaba? Qué motivos tiña, pra cambear d'aquela maneira, o mesmo qu'o dia antes estivera con ela tan cariñoso e parecia tan feliz.      Non podia crer Adelaira tanta maldá en Martiño e con todo foi acougando, agasallada pol-a espranza de que volvese á noite e consiguir con aloumiños que lle pasase calquera mala idea que tivese.      —Agora poucas han ser as malas fadas, dixo.      —Si non viñera esta noite, eu o buscaría, saberei quen me rouba o seu amor, y-anque me coste a vida non consentirei que ningunha outra mo leve.      E púxose ô espello disposta á poñerse ben goapa pra cando él chegase      Chamou por sua mai e mandoulle buscar á peinadora.      —Heime peinar com'as siñoritas. Que pensara él, qu'as siñoritas queren máis que nosoutras?¿Qué máis corazón lles deu Dios a elas qu'a nosoutras? ¡Hou! Si fora unha siñorita entón probe d'il! ¡Non ll'hei deixar nin migalla de conduta que non nade por baixo dos zapatos!... O fin y-ô cabo o que fala mal de egoa é o qu'a leva, e quen [p. 135] ficer de min escarabello, non farei d'él espello. Pró si me trocara por outra com'a min, esguedelloa... ¡Xa veremos... Val máis non pensar n'eso. Pintame ben estar libre, pró así e todo non ll'hei deixar facer burla de min. ¿Quén sabe? Hastra o d'agora foi comigo home de ben. Poida que miña mai non teña razón.      Estando n'esto chegou a peinadora.      Ergueuse Adelaira e mandoulle qu'a peinase á últema moda com'as siñoritas.      E, meu dito, meu feito; cando acabou de peinala daba xenio vela. Estaba preciosa.      Logo que quedou sola, acabouse d'amañar, mirouse e remirouse ó espello e dixo por remate.      —É imposibre que así non lle guste.      E dempois de poñer ben us peliños, qu'inda lle parecia qu'estaban mal postos encima da testa, sentouse lendo unha novela pra esperar por él.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega