As
igrexas románicas do concello da Estrada teñen características
comúns ás homónimas do resto do país. Seguindo o traballo a Galicia
Románica de Bango Torviso, elaboramos as seguintes:
A complexidade do hábitat rural galego
condiciona o feito de que a igrexa non se atope nunca no medio do lugar,
senón que apareza nas encrucilladas, onde conflúen as vereas que
comunican os principais puntos de poboación da parroquia.
A meirande parte das nosas igrexas románicas
están construídas con grosos muros de dous paramentos de sillares, un
interno e outro externo, e no medio énchese co ripio de costume. Os
sillares son de granito, adoitan estar perfectamente recortados e manteñen
igual altura por fiadas.
Na construcción dos abovedamentos aparecen
outros materiais máis lixeiros, como o cascallo ou o ladrillo, para
evitar os excesos de cargas. As bóvedas empregadas son a de canón e a
de forno. As bóvedas ían cubertas por unha armadura de madeira que
termaba do tellado.
Os arcos de medio punto son a norma xeral nos
edificios románicos; empréganse para arcos triunfais, faixóns,
portas, e ventás. E poden aparecer os arcos lobulados (na porta de S.
Xoán de Santeles ou na ventá da ábsida de S. Estebo de Oca) só con
carácter decorativo.
As columnas soen ser entregas ou adosadas e
poucas veces son exentas e illadas (arco faixón de Sta. María de
Loimil); manteñen as súas tres partes: base, fuste e capitel. As bases
arrincan sempre dun plinto ou banco. Os fustes son monolíticos en
ventás e portas. Os capiteis poden ser historiados (Ouzande, Moreira,
Tabeirós...) aínda que abundan os vexetais. Nas igrexas basilicais o
elemento de sustentación é o pilar cruciforme (Orazo).
Malia ser o tímpano un campo excepcional para
reproducir nel a mensaxe iconográfica esculpida; os temas representados
nas igrexas da comarca de Tabeirós son moi sinxelos (S. Pedro de
Ancorados), ou completamente lisos (Riobó).
As ventás das igrexas románicas son de grande
riqueza decorativa; no concello da Estrada temos excelentes mostras (Codeseda,
S. Pedro de Ancorados, Oca ...)
En canto aos canzorros do beirado, as igrexas
posúen unha magnífica mostra deles, con temas moi variados:
cuadrúpedos, homes e mulleres mostrando os seus sexos, músicos,
xabaríns, bóvidos ... (Tabeirós, Moreira ...) |