Cantigas de escarnho e maldizer

Páxina Anterior

Parte nº 4

Páxina Seguinte

escarnho004.html


ALFONSO X [B 494 / V 77]

O que foi passar a serra
e non quis servir a terra
é ora, entrant'a guerra,
     que faroneja.
Pois el agora tan muito erra,
     maldito seja!

O que levou os dinheiros
e non troux'os cavaleiros,
é por non ir nos primeiros
     que faroneja.
Pois que ven cõnos prestumeiros,
     maldito seja!

O que filhou gran soldada
e nunca fez cavalgada,
é por non ir a Graada
     que faroneja.
Se é ric'homen ou ha mesnada,
     maldito seja!

O que meteu na taleiga
pouc'haver e muita meiga,
é por non entrar na Veiga
     que faroneja.
Pois chus mole é que manteiga,
     maldito seja!



ALFONSO X [B 495 / V 78]

Domingas Eanes houve sa baralha
con üu genet', e foi mal ferida;
empero foi ela i tan ardida,
que houve depois a vencer, sen falha,
e, de pran, venceu bõo cavaleiro;
mais empero é-x'el tan braceiro,
que houv'end'ela de ficar colpada.

O colbe colheu-a per üa malha
da loriga, que era desvencida;
e pesa-m'ende, porque essa ida,
de prez que houve máis, se Deus me valha,
venceu ela; mais log'o cavaleiro
per sas armas o fez: com'er'arteiro,
ja sempr'end'ela seerá esmalhada.

E aquel mouro trouxe, com'arreite,
dous companhões en toda esta guerra;
e demais ha preço que nunca erra
de dar gran colpe con seu tragazeite;
e foi-a achaar con costa juso,
e deu-lhi poren tal colpe de suso,
que ja a chaga nunca vai çarrada.

E dizen meges: »Quen usa tal preit'e
ha tal chaga, jamais nunca serra,
se con quanta lãa ha en esta terra
a escaentassen, nen cõno azeite:
porque a chaga non vai contra juso,
mais vai en redor, come perafuso,
e por én muit'ha que é fistolada».



ALFONSO X [B 496 / V 79]

O que da guerra levou cavaleiros
e a sa terra foi guardar dinheiros,
     non ven al maio.

O que da guerra se foi con maldade
e a sa terra foi comprar herdade,
     non ven al maio.

O que da guerra se foi con nemiga,
pero non veo quand'é preitesía,
     non ven al maio.

O que tragía o pano de linho,
pero non veo polo San Martinho,
     non ven al maio.

O que tragía o pendón en quiço
e non ten de seu padre o viço,
     non ven al maio.

O que tragía o pendón sen oito
e a sa gente non dava pan coito,
     non ven al maio.

O que tragía o pendón sen sete
e cinta ancha e mui gran topete,
     non ven al maio.

O que tragía o pendón sen tenda,
per quant'agora sei de sa fazenda,
     non ven al maio.

O que se foi con medo dos martinhos
e a sa terra foi bever-los vinhos,
     non ven al maio.

O que, con medo, fugiu da fronteira,
pero tragía pendón sen caldeira,
     non ven al maio.

O que ar roubou os mouros malditos
e a sa terra foi roubar cabritos,
     non ven al maio.

O que da guerra se foi con espanto
e a sa terra ar foi armar manto,
     non ven al maio.

O que da guerra se foi con gran medo
contra sa terra, espargendo vedo,
     non ven al maio.

O que tragía pendón de cadarço,
macar non veo eno mes de março,
     non ven al maio.

O que da guerra foi per retraúdo,
macar en Burgos fez pintar escudo,
     non ven al maio.



CALDEIRÓN [B 1619 / V 1152]

Üa donzela coitado
d'amor por si me faz andar;
e en sas feituras falar
quero eu, come namorado:
rostr'agudo come forón,
barva no queix'e no granhón,
e o ventre grand'e inchado.

Sobrancelhas mesturadas,
grandes e mui cabeludas,
sobre-los olhos merjudas;
e as tetas pendoradas
e mui grandes, per boa fe;
ha un palm'e meio no pé
e no cos tres polegadas.

A testa ten enrugada
e os olhos encovados,
dentes pintos come dados...
e a color de passada.
Atal a fez Nostro Senhor:
mui sen doair'e sen sabor,
des i mui pobr'e forçada.



DIEGO PEZELHO [B 1592 / V 1124]

Meu senhor arcebispo, and'eu escomungado,
porque fiz lealdade: enganou-mi o pecado,
     soltade-m', ai, senhor,
     e jurarei, mandado, que seja traedor.

Se traiçón fezesse, nunca vo-la diría;
mais, pois fiz lealdade, vel por Santa María,
     soltade-m', ai, senhor,
     e jurarei, mandado, que seja traedor.

Per mia malaventura, tive un castelo en Sousa
e dei-o a seu don'e tenho que fiz gran cousa:
     soltade-m', ai, senhor,
     e jurarei, mandado, que seja traedor.

Per meus negros pecados, tive un castelo forte
e dei-o a seu dono, e hei medo da morte.
     Soltade-m', ai, senhor,
     e jurarei, mandado, que seja traedor.



DINÍS, Don [B 1534]

Tant'é Melión pecador
e tant'é fazedor de mal
e tant'é un home infernal,
que eu soo ben sabedor,
quanto o máis posso seer,
que nunca poderá veer
a face de Nostro Senhor.

Tantos son os pecados seus
e tan muit'é de mal talán,
que eu sõo certo, de pran,
quant'aquest'é, amigos meus,
que, por quanto mal en el ha,
que jamais nunca veerá
en nëun temp'a face de Deus.

El fez sempre mal e cuidou
e jamais nunca fezo ben;
e eu sõo certo por én
del que sempr'en mal andou;
que nunca ja, pois assí é,
pode veer, per bõa fe,
a face do que nos comprou.



DINÍS, Don [B 1536]

De Joán Bol'and'eu maravilhado:
u foi sen siso home tan pastor
e led'e ligeiro cavalgador,
que tragía rocín bel'e loução,
e disse-m'ora aquí un seu vilão
que o havía por múa cambiado.

E deste cambio foi el enganado:
d'ir dar un rocín feit'e corredor
por üa muacha revelador,
que non sei hoj'home que a tirasse
fora da vila, pero o provasse;
se x'el non for, non será tan ousado.

Mais non foi esto senón seu pecado,
que el mereceu a Nostro Senhor:
ir seu rocín, de que el gran sabor
havía, dar por múa mal manhada,
que non quería, pero mi a doada
dessen, nen andar dela embargado.

Melhor fora dar o rocín dõado
ca por tal muacha remusgador,
que lh'home non guardará, se non for
el, que x'a vai ja-quanto conhocendo;
mais se el fica, per quant'eu entendo,
seu cajón dela, ést'aventurado.

Mui máis quería, besta non havendo,
ant'ir de pé ca del'encavalgado.



DINÍS, Don [B 1539]

U noutro día seve Don Foán,
a mí começou gran noj'a crecer
de muitas cousas que lh'oí dizer.
Diss'el: «Ir-m'hei, ca ja se deitar han».
     E dix'eu: «Boa ventura hajades,
     porque vos ides e me leixades».

E muit'enfadado de seu parlar,
sev'i gran peça, se mi valha Deus,
e tosquiavan estes olhos meus.
E quand'el disse: «Ir-me quer'eu deitar»,
     e dix'eu: «Bõa ventura hajades,
     porque vos ides e me leixades».

El seve muit'e diss'e parfiou,
e a min creceu gran nojo poren,
e non soub'el se x'era mal, se ben.
E quand'el disse: «Ja m'eu deitar vou».
     Dixi-lh'eu: «Bõa ventura hajades,
     porque vos ides e me leixades».



DINÍS, Don [B 1540]

Disse-m'hoj'un cavaleiro
que jazía feramente
un seu amigo doente,
e buscava-lhi lorbaga.
Dixi-lh'eu: «Seguramente
     come-o praga por praga»,

que el muitas vezes disse
per essa per que a come,
quantas én nunca diss'home;
e o que disse ben o paga,
ca, come can que ha fome,
     come-o praga por praga,

que el muitas vezes disse;
e jaz ora o astroso
mui doent'e mui nojoso
e, con medo, per si caga;
ca, come lobo ravioso,
     come-o praga por praga.



ESTEVAN DA GUARDA [B 1302 / V 907]

A molher d'Álvar Rodríguiz tomou
tal queixume, quando s'el foi d'aquén
e a leixou, que, por mal nen por ben,
des que veo, nunca s'a el chegou
nen quer chegar, se del certa non é,
jurando-lhe ante que, a bõa fe,
non na er leixe como a leixou.

E o cativo, per poder que ha,
non na pode desta seita partir
nen per meaças nen pe-la ferir:
ela por én neüa ren non dá;
mais, se a quer desta sanha tirar,
a bõa fe lhe convén a jurar
que a non leixe en neún tempo ja.



ESTEVAN DA GUARDA [B 1306 / V 911]

Pois a todos avorrece
este rogar avorrido
de tal molher e marido,
que a min razón parece
     de trager, por seu pedrolo,
     o filho doutro no colo.

Pois ela trage camisa
de sirgo tan ben lavrada,
e vai a cada pousada
per algo, non é sen guisa
     de trager, por seu pedrolo,
     o filho doutro no colo.

Como Pero da Arruda
foi da molher ajudado,
non é mui desaguisado,
pois lh'esta faz tal ajuda,
     de trager, por seu pedrolo,
     o filho doutro no colo.



ESTEVAN DA GUARDA [B 1308 / V 913]

Pois teu preit'anda juntando
aquel que é do teu bando,
di-me, doutor, como ou quando
lhe cuidas fazer enmenda:
por quant'and'el trabalhando
     com'apost'a ta fazenda.

Pois con muitos ha baralha
por te juntar prol sen falha,
di, doutor, si Deus ti valha,
se lhe cuidas dar merenda:
por quant'el por ti trabalha
     com'apost'a ta fazenda.

Pois anda tan aficado
por teu preito haver juntado,
di, doutor, cab'o casado,
que prol ten i ou quegenda
o que toma tal cuidado
     com'apost'a ta fazenda?



ESTEVAN DA GUARDA [B 1309 / V 914]

Pois que te preças d'haver sén comprido
en trobar ben e en bõa razón,
non faz mester a ti, Fernán Chancón,
d'ir entençar come torp'e avorrido
nen te loares come quen s'engana,
e de palavras torpes e d'oufana
e de posfaço seeres partido;

ca sempre contan por encividade
ao pastor preçar-se de gran sén
nen gran saber; por end'a ti convén,
en quanto es atán pastor d'idade,
pois en tal alta razón meter-t'ousas,
que punhes sempre, antr'as outras cousas,
de seeres partido de torpidade.

Non entendas que fazes i cordura
d'ires assí come torpe entençar,
atrevendo-te que sabes trobar,
ante metes i teu feito en ventura;
por én non queiras seer enganado
en tal razón, mais sei sempr'acordado
de seeres parado de loucura.

E pois en al es mans'e mesurado,
non entences: sequer, serás loado
no én que tu es partido de bravura.



ESTEVAN DA GUARDA [B 1311 / V 916]

Donzela, quen quer que poser femença
en qual vós sodes e de que logar,
e no parecer que vos Deus quis dar,
entender pode, quant'é mia creença,
que, pois vos queren juntar casamento,
non pod'haver i nen un partimento
se non se for per vossa negrigença.

E quen ben vir o vosso contenente
e as feituras e o parecer
que vós havedes, ben pod'entender
en tod'aquesto, quant'é meu ciente,
que, ben alí u vós casar queredes,
non se partirá que i non casedes
senón per seerdes vós i negrigente;

ca sei eu outra non de tal doairo
nen de tal logar come vós, de pran,
con aguça que tomou de talán
de casar cedo, non houv'i contrairo;
por én vos cómpre, se casar cuidades,
de negrigente que sodes, sejades
mui aguçosa, sen outro desvairo.

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega