BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p.71] XI ¡QUÉ NOITE!

 

¡Probe Xan! Por mais que fixo pra poder prender n-o sono,  non logrou, en tod' a noite,  siquera cerrar un ollo;  mil voltas e mil sospiros dá, cal si estivera tolo;  xa lle dan ganas d' erguerse pra ir á buscar, furioso,  á Roque de Casanova  e retorcerll' o pescozo,  ou xa outro pensamento vólve-o á poñer mais calmoso.      ¡Probe Xan! Xa non lle queda nin migalla de miolo n-a cabeza, que non pense n-o seu tormento amoroso.      —¿Quén me mandaría, dice,  esta noite ser curioso,  pr' ô fin quedar enterrado [p.72] n' est' inferno, n' este pozo de celos e de pesares qu' eiquí me rôn com' un lobo?  0 guiarme por Farruco, fórame moito mais cordo.  ¿Irían tratar á Rosa? ¿Querrá casar con es' outro?  Poida ser, mais non s' eu vivo;  qu' antes qu' á un pelo d' o corpo Ile toque, xúroll' á Roque que ll' ei de partir os hosos.      En estos cavilamentos estaba cando, de pronto,  háci' as pereiras d' a horta,  sintiu que chiab' o moucho,  e com' o teñen por ave d' esas que tran mal agoiro,  xa pensou que certos eran  aqueles recelos todos. 0 moucho seguiu xemendo,  ora finiño ora rouco;  parecéndoll' unhas veces unh' alma d' o purgatorio,  e outras veces semellando himpos d' un neno d' o colo,  cubríndll' ô meu Xaniño  a y-alma de negro loito,  qu' antes d' escoitar aquelo millor quixera estar morto. Todo, por fin, en silencio foi quedando pouco á pouco, [p.73] e non tardou moito tempo,  anqu' á él lle pareceu longo,  en ver pol-a lumieira crarexar o dia novo, que ll' espallou algo as coitas e paz â y-alma lle trouxo.  Ergueus' e vistius' axiña,  e logo que puxo os zocos,  foi largándose d' a casa á modiño, moy á modo,  pra de naide ser sentido hastra verse fora; e logo,  sin darse conta siquera,  c' os pesares medio tolo,  colleu de car' â Labrada pr' apagar aquel remolo que lle queimab' as entranas dende qu' escoitar' ô moucho,  pois pensaba que viñera traguerlle malos agoiros.

 

[p.75] XII ROSA E XAN

 

Por unha corredoira          Xan camiñaba con paso apresurado          car' â Labrada,          e tan envolto n-a capa, qu' encubría          casi hastr' os ollos.      N-o lugar aind' estaba          todo en silencio, tan sólo marmullaban          Ionx' os rigueiros,          d' os que subía ô ceo a branca nebra          que desprendían.      Por eso resoaban          de Xan os zocos,      ô dar, d' a corredoira,           [p.76]          n-os duros coyos,           y-á tal ruxido, todol-os cás fixeron          o seu oficeo.      Muy preto d' a Labrada          nace unha fonte, testigo de mil contos,           de mil amores.          ¡Cántos engaños, cántas ledas mentiras          ten escoitado!      Porqu' âs veces os novios,          n-a primaveira, parrafean de largo          pretiño d' ela;          e hastra n-o inverno, fans' ô pé d' ela os novios          mil xuramentos.      Acerca d' esta fonte,          contan as vellas qu' ir non deben as mozas          de noit' á ela;           pois s' esborrexen, como non se ve nada,           poden perderse.      Circa â veira d' a fonte          verde muruxa, [p.77] qu' está bicando a auga          qu' alí agurgulla,           e así, parece un espello de vidro          c-o marco verde.      N' est' espello, as meniñas          qu' hay n-a Labrada, cando veñen â fonte          mírans' a cara;          porque, é moy certo que, as solteiras non pasan          sin vers' ô espello.      Alí sola, sentada           sobr' unha pedra, c' unha mau tendo conta          d' a sua cabeza,           Rosiña estaba, dende moy cedo, queda           com' unha estátua.      Debe ter tod' a vida          n-o pensamento, e grandes e moy fondos          cavilamentos;          pois non ropara qu' a ola, xa de chea,          revert' a auga.      Á pouco, ô sentir lonxe          pasos d' ús zocos, [p.78] espertou cal si fose          d' un forte sono;           púxose dreita, e mirou pr' ô que viña          pra ver quen era.      Cal s' ela decatara,           era Xaniño; e, o velo, foi sentarse          n-o mesmo sitio;           e, d' unha volta, emborcou tod' a auga          que tiñ' a ola.      Tiñ' a fonte, por cano,          posta unha berza, e, pr' encher mais engorde,           tirou por ela;           pero con arte, pr' arrematar ô punto          de qu' él chegase.      E tan ben e tan xustas          botou as contas, que Xan viu qu' acababa          d' encher a ola,           e xuzgou qu' era casualidá tan sólo          o topar co-ela. [p.79]      Rosa fai que non sinte          ô que s' acerca,  e, como destraida,          fai n-a rodela;          pero ben sabe que Xan non pasa adiante          sin que Ile fale.      Xan, que levaba o inferno          drento d' o corpo e qu' á sair d' o paso          iba disposto,           achegous' a ela, c' un medo, cal si fora          falar co-a Reina.      Tod' a sangre d' o corpo          tiña n-a cara, o corazón con forza           lle latexaba,          e amor e celos cuasi non lle deixaban          tomar alento.      Rosa, rubia, tan rubia          com' unha guinda, dá voltas ô mulido           moy destraida;          pro non acerta, pol-o visto, á que salla          ben a rodela. [p.80]      0 cabo, Xan, faloulle.         —Bos dias, Rosa. —Santos e bos, Xaniño.          —¿Ergoch' a ola?          —¿Seica tras presa? Por mor de min, non quero         que te deteñas;      porque xa estou afeita,         co-estas mauiñas, á erguela sin axuda         todol-os dias.         —Pro douch' as gracias. —Ben sei qu' empecei, Rosa,          c' unha burrada.      Per' hoxe non ch' é extrano         qu' hasta non sepa falar, pois non sei donde         teño a cabeza.         —Xa m' estranaba que tan cedo salises         hoxe d' a casa.      ¿Qué che pasa destonces?         —Sinto qu' a y-alma teño toda firida,         toda chagada;          ¿non m' o conoces? Pois tod' esto me pasa         dend' ont' â noite. [p.81]      —Fálasm' hoxe d' un modo         que non t' entendo. —Milagre, tendo dobres          entendementos.         —Un me deu Dios. —E o qu' á min me robache         que fai co-él dous.      —¿Xa volves âs andadas?         ¿Como pretendes qu' eu poida darche crêto         de que me queres?          sabendo eu certo qu' â todal-as qu' atopas         dícesll' o mesmo?      Non volvas á falarme         dos teus amores, pois non quero que naide          de min se mofe;         porque o meu creto non hay ouro qu' o pague         n' o mundo enteiro.      Conque sigue pra diante,          non seña o demo que xunta min te atope         a d' o caseiro.          Vai, vaite axiña. Vai curar logo a y-alma         d' esas firidas. [p.82]      —Moita pacencia, Rosa,          moita fai falta, pr' escoitar as calunias         que me levantan         porque te quero, porque ven que tan solo         por tí toleo.      Pero, ¿quén te revolve         co-esas tramoyas? ¿Non me dis quén t' entera         de tantas cousas?         Mais non mo digas, porqu' a lengua hoxe mesmo         lle sacaría.      Non m' o descubras, Rosa,          porque si o atopo, dend' os pés á cabeza         viroll' o coiro,          e necesito qu' antes él te convenza         de qu' eu non minto.      Pero dille qu' as contas         qu' hoxe lle debo, ei d' axustalas todas,          pero con rédetos;         que lle dou graceas, e que non desconfie          d' a miña paga. [p.83]      —Non t' enfades, Xaniño,          serán calunias; mais dixéronme moitas         amigas tuas,          que co-a caseira casas, por certos cargos         d' a tua concencia.      —Ben, pois fíate d' esas         meigas d' o demo, que' pra mentir sairon         d' o mesmo inferno;         mais non t' olvides, Rosiña, d' o qu' agora         vou á decirche.      Eu serei marmulado         por esas meigas, poida que me condenen         as aparencias,         pero c' o tempo has de saber, Rosiña,          cánto te quero.      Porqu' anqu' este cariño         nunca me pagues xamais, Rosa, por outra         podrei trocarte;         porque te quero com' as almas que penan         queren ô ceo. [p.84]      —Por pico non te perdes;         mais non comprendo qu' en levantarche contos         teñan empeño;         pois eu cavilo qu' as cousas non se dicen         sin dar motivo.      —Hay algus desgraciados         que, cand' ouservan que medran os veciños,         morren co-a envexa,         e nunca paran hastra poder sacarlles         a paz d' a y-alma.      Mais mudando de libro         pergunto agora, ¿e certo que te levan         os Casanovas,         que foron onte á tratarte e dormiron         aló esta noite?      —Hôn, pronto ch' o dixeron.         —Naide m' o dixo. —E logo, ¿cóm' o sabes?         —Eu mesmo vinos;         conque, responde, ¿pensas, ou non, Rosiña,          casar con Roque? [p.85]      —Vexo que, de curioso,          pasas d' a marca. Pois non che sei porqu' onte         foron â casa;          pero, casarme, por hox' inda non penso         co-él nin con naide.      —¿E non-o queres, Rosa?         —Siquera pizca. Hastra vel-o non podo         diante d' a vista.         —Pois é bon mozo. —Será, pero á min gústanme         moito mais outros.     —¡Ay, son otros estonces         os que tí queres! ¿E qué mal eu che fixen         pra non quererme,         si por tí morro, si pol-o teu cariño         vólvome tolo?      —Mentras que me tés diante,          moito te quero; dempois, si alcontras outra         dícesll' o mesmo;          eres moy pillo. ¡Boh! ¡Quén che se fiara        d' o teu cariño! [p.86]      Esto díxolle Rosa,          con tanta gracia, qu' un sol alumeoulle          de Xan a y-alma;          e mais contento ô ver qu' a cousa iba         levando xeito,      dixo, esgarabellando         c' unha palliña n-o terreo, co-a vergonza         baixando a vista:          —Pois ponm' â proba, e farei o que mandes         con punto e coma.      —Vexo que non m' entendes         o que che digo;  eso que por min sintes         ech' un capricho,         e craro vexo qu' en levalo por diante         tés moito empeño;         e com' hay pol-o mundo tanta rapaza, así que te namores         d' outra mais guapa,          xa non t' acordas d' esas cousas que sintes         por min agora. [p.87]      —Rosa, non me xeringues,       porque destonces, s' é que falas de bulra,       déixot' e voume.       Volvo á decircho: nunca serei casado      sinon contigo.      Conque, ¿qué me respondes?         —¡Quén che da creto! Fálame d' outras cousas,         basta xa d' eso;         porque, Xaniño, non penso responderche          namais qu' o dito.      ¿Estiveches nantronte         n-a romaría? Dîn que foron os músecos         todos d' a vila,          e que tocaban, que daban xénio oubilos,         valses e danzas.      —Eu non podo decircho,          pois non fun êla; pero nada me gusta         com' a muiñeira,          acompañada de tamboril e bombo         n-a nosa gaita. [p.88]      —¿Conque dis que non fuches?         ¡Ay, mintireiro! E bailache de cote         co-a d' o caseiro.          ¿Pra que m' o negas, si me dixo Tomasa         que te viu n-ela?      —Xa che m' o parecía.      ¡Dábamo a y-alma! Nunca pia Ile tiven      êsa rapaza.      ¡Conque foi ela! Queira Dios que mal rayo      Ile part' a lengua.      ¿Seica te quere moito?         —Dar, dame probas,      —¿E nunca receache      d' esa treidora?       —Hom, nunca d' ela, dende qu' a trato, tiven         ningunha queixa.      —Moitos lobos se visten         com' as ovellas, pra, sin ser conecidos,          facel-a presa.         ¡Crês n-ese diaño! Pois ei facer que cayas         d' o burro embaixo. [p.89]         ¡Cala! Non sei quen vexo         baixando a costa. ¡É ela! — Pois escóndete         n-esa cañota.         ¡Graceas à Virxe! Vas á saber agora         quen d' os dous minte.      E Xan, com' un lostrego,         colleu a ola e foi levala ô médio         d' unha cañota;         porqu' alí preto hay moitos e moy grandes         castiros vellos.      Rosiña o pé d' a fonte         quedouse queda, e Xan volveu rogarlle         que s' escondera;          y-ela faloulle: —Os que teñen delito         son quen s' esconden.      Mais Xan sin perder tempo         colleull' un brazo, e hastr' a mesma cañota         foina levando,          á pesar qu' ela foi facendo unha pouca         de resistencia. [p.90]      Qu' hay cousas que âs mulleres         piden os homes, que mais ben que llas pidan         queren que as tomen;         pois sempre pasa,  que pra facer valel-as         fans' as rogadas.

 

[p.91] XIII A AMIGA DE ROSA

 

—Hola, Tomasa.                              —Hola, Xaniño. —Tras moita presa, ¿pra dónde vas? —Teño unha pouca de gra n-o muiño.  Y-eiquí parado, tamen, ¿qué fas? —Andaba en busca d' unha navalla qu' aquí n-a fonte debin perder. —Pois outra cousa che fai mais falla buscar aixiña sin te deter. —Muller, qu' eu sepa non perdin nada. —¿Nin te decatas?                              —Xuro que non. —O que tí buscas pol-a Labrada caeuche seica, d' o corazón. —Pois non t' entendo, miña Tomasa. —O que non queres é ti entender. ¿Estarás triste porque se casa a que Ile tiñas tanto querer? —¿E quén é ela? Eu âs amigas [p.92] quéroas á todas por un igual. —Mentes, qu' á Rosa, por mais que digas, sempre a quixeches a principal. —¿Cásase Rosa? ¡Mira qué boba! y-está muy leda porque vai ben. —Madia che leva, vai c' un herdeiro. ¿E dende cándo ten relaceón? —Xa che fai anos; foi o pormeiro, e sempre o quixo de corazón. Por eso Rosa non che deu sorte, por mais que eu sempre volvin por tí. —Pois moitas gracias; pero hastr' a morte ei de querela.                     —¿Ainda?                                    —Sí. —Serás ben burro, pois si se casa que busques outra eche millor. —O que ben quixo, miña Tomasa, nunca s' olvida d' o seu amor. —Non sei qué deños viches en Rosa, que, ben mirado, non che convén, pois ten mal xénio, é preguizosa,  e tés com' ela, si queres, cen. —Pois non te canses, porqu' así e todo, nunca outra quixen nin hei querer: s' ela con Roque busca acomodo, eu solteiriño penso morrer; e d' hoxe en diante non che consinto falarme d' ela nin ben nin mal, [p.93] pois non che digo tod' o que sinto,  ten qued' a lingua que che mais val.  —Xa que te enfadas, adios, Xaniño. —Antes de irte vasm' a decir: ¿fuches â festa d' o San Martiño? —Fun. E tí logo, ¿non poideche ir? —Non, e seica houbo gran romaría. —Como nunca outra podo acordar,  pois abofellas, non se podía con tanta xente n-o campo andar. Tocou a múseca d' aló d' a vila, pero muiñeiras poucas tocou;  din qu' agora eso xa non se estila,  pero muy pouca xente bailou.  Agora báilase o agarradiño,  que mesmo anoxa velo beilar.  Com' a muiñeira non hay, Xaniño,  cousa qu' â y-alma poida alegrar. —N-esas costumes qu' agora rixen, tés, Tomasiña, moita razón.  Trata de tela n-o que che dixen. Adios y-hastra outra nova ocasión.

 

[p.95] XIV PORMESAS

 

Chegou Ramón xunto d' eles cando así se despedian, e preguntoulles a entrambos si á sua hirmá Rosa viran, e ambos á dous responderon que por outro lado iría,  pois por alí non pasara nin ela nin naid' ainda.  Estonces Ramón volveuse de presa, porque corría, e trás d' él colleu Tomasa cavilosa e pensativa,  por non lle salir as contas tal com' ela presumira. Algun negro pensamento drento d' a chola maxina, pois cerrando entrambos puños deixou ver unha surrisa,  que desbafaba o veleno [p.96] d' a sua treidora malicia. —Que teña conta d' a lingua, (alá prentre sí decía) que case que non se case dixeches que non-a olvidas. ¡Ou! enténdote, Xaniño, mesmo que si te parira, e xa veremos c' o tempo si pod' a tua ou a miña. Teño á ovella pol-a corda e tereina mentras viva, pois antes de ver á Rosa compartir contigo á dicha, ei de consentir que morra de pesares consumida. A cañota d' o castiro donde Rosa s' escondía, era moi escarochada, e tiña unha regandixa por donde tod' o camiño podía ver sin ser vista. E cando viu á Tomasa perderse tras d' as cortiñas, sentouse n-o chau a probe, chorando, tod' a afrixida c' o delor d' o desengano que lle der' aquel' amiga, en quen nunca supuxera tanta treidora perfidea y-en quen, tola, confiara a chave d' as suas desdichas [p.97]      Xan colleu car' â cañota ô ver qu' ela non salía, e reparoun' algun tempo, sin qu' ela s' apercibira; pois como tanto choraba, c' o-as mesmas vágoas non vía. Mais logo díxolle:                           —Rosa: ti choras, cando debías d' estar leda, por saber cómo queren as amigas. Cand' a muller non ten novio, e sobre todo s' é rica, s' é que lle pega por telo, mentras que non-o consiga, de cote fala mil pestes d' os que teñen as amigas, unhas veces por envexa y-outras veces por cobiza; por eso, en amor, a noiva que por amigas se guía, poucas veces campar pode de tel-a y-alma tranquila, á non ser qu' amiga teña novio, e non señ' egoista. Agora, que xa conoces ô que d' os dous che mentía, ben vés com' ô meu cariño fixeches pouca xusticia. —Vaite, Xan ; casa con ela, porqu' está por ti toliña; [p.98] ben craro ch'o decrarou, y-ela é boa moza e moy rica;  e, ademais, é d' os fidalgos ¡e ten moita fidalguía! —Anque rey me coroaran e me deran dobre vida, nunca eu á tí te deixara por ela, miña Rosiña. ¿Non ves n-as miñas miradas,  non ves n-a grand' alegría que sinto cando te vexo, qu' ô meu sembrante s' anima, e qu' acend' a miña sangre o amor qu' o meu peito aniña?  ¿Non reparas, cando teño de falar contigo a dicha,  que d' o meu sér se desprende algunha cousa devina,  co-a que parez que Dios quere xuntar co-a tua y-alm' a miña? —Cala, mintireiro, cala,  que non m' engañas ainda c' o ben que sabes pintar  as tuas gasalleirías.  Pra decirme que me queres, ¿pintar tanto nacesitas? ¿Non dîn qu' ô amor verdadeiro deulle Dios mais cobardía, e que por eso se sinte moito millor que s' exprica?  —¡Probe de min! ¡Conque logo [p.99] o meu amor é mentira!  ¡Conque logo est' antuseasmo,  estas ledas armuiñías que n-a miñ' alma resoan cando vexo que me miras;  conqu' as congoxas que sinto,  a frebe que m' anequila; conqu' este mundo difrente que drento de min s' axita;  este delor que me causan d' o corazón as feridas, qu' o amor non cabendo n-el fixo pra buscar salida, e que sempre están manando, e que nunca, nunca estiñan, non son nada..... solamente son gasalleiras mentirás!.... Si non queres verme tolo..... non, por Dios, non m' o repitas.  Pra non entenderme, tes moita cegueira ou malicia; porqu' o amor que por tí sinto calquera ceg' o adiviña,  pois sól' o teu pensamento é vida d' a miña vida. ¡Mira si pod' olvidarte mentras non me volva cinza! —Pois mira, Xan, déixam' hoxe, e prométoche outro día  ter unha cita contigo,  mentras con calma cavilas [p.100] s' ese capricho que tés por min, é solo manía, pois si dempois t' arrepintes eu quedo comprometida,  porque m' han sacal-o coiro c' o qu' a d-o Fidalgo diga. —Dios ben sabe que tan solo te quero pra muller miña. Pero dime, ¿dónde é cándo vamos á tér logo á cita? —Aló pro vernes que vén teño d' ir sin falla a vila a mercar un pouco lenzo pra facer unhas camisas, e outras cousas que fan falla pr' a festa e pr' a romaría; agárdame ben cediño n' a Piqueira. Vait' axiña. —¡D' aquí alá pasar sin verte! —Home, por eso non priva de vernos algunhas veces durant' estos oito dias.      Pouco mais parrafearon pol-a mor de que acudian os traballos ordinarios os veciños e veciñas; pero deberon de tér unha terna despedida, porqu' ela vay colorada como unha madura guinda. Xa non lle corren os ollos, [p.101] porque de Xan as caricias n-o seu corazón verteron paz, sosego e alegria.      Tamen tolo de contento Xan hácia a casa camiña; vay tan ledo coma si lle tocara a lotaría,  pois deixaba o fin á Rosa d' o seu amor convencida, e a esperanza n' o seu peito toleaba e rebulía,  trocándose en mel as penas qu' antes por ela sofrira.

 

[p.103] XV OS VELLOS

 

—Sabel.                  —¿Qué queres?                                         —Desperta. porque xa lumbreg' o dia, e debemos d' ir botando fora d' o corpo a preguiza.  —Fai tempo que non cerr' ollo. ¿Tí coidabas qu' eu durmía?  Pois fai medi' hora que sinto o cacarexar d' as pitas, e por cima d' o tellado os paxariños que pían saudando a nova aurora; unhos tolos d' alegría  porque lograron sair d' a fria noite con vida, e outros dando tristes queixas,  con piadas dôridas,  ô ventar de cerc' o inverno, [p.104] a fame, e a neve fría. Xa fai tempo qu' estou sola  cavila que te cavila en qu' os paxaros e os homes teñen cousas parecidas. Unhos non pensara n-o inverno,  sempre troulan e rebrincan, pois teñen quen os manteña  sin traballar unha pizca, e, anqu' os mais morran de fame,  pr' eles ha d' haber fariña;  pero están sempre suxetos ô siñor e â siñorita,  que, drento d' unhos aramios,  os teñen pra mentras vivan;  e hay es' outros cuya sorte  é ménos favorecida  porque traballan e sudan;  per' á aqueles non envidian,  porqu' a libertade adoran com' o aire que respiran.  D' éstos, ús nacen muy altos y-en altas torres aniñan,  y-outros fan niño entr' os toxos ou n-os álbres, ou n-as silvas:  unhos nacen entre frores  y-outros nacen entr' espiñas.  Tamen as leis d' os paxaros  teñen moy pouca xusticia:  o gordo anda xunt' o fraco,  e si á este lle ven â vista, [p.105] dempois de moitos traballos,  calquer zapicalladiña,  aquél fai d' o dreito forza, e estoupándo co-a cobiza,  vaille disputar ô fraco  cuasque tod' a bicadiña.  E com' o demo d' a fame  sin remedio as forzas quita,  sempr' un ten qu' estar por baixo y-outro ten qu' estar por riba. E mentras os paxariños  agardan dia tras dia por outros tempos millores, que se revolv' a tortilla,  sempre, pol-a mañan cedo,  ô salir d' os niños, pían;  mais unhos pían muy ledos y-outros cheos d' agunia. —Vaya, cala, muller, cala;  ¡inda parece mentira!  ¿Á dónde vas á parar con esas filosefías? ¿Non ves que tratar debemos d' o que conven â Rosiña?  —Rosa, penso que vai fora; supoño qu' ela sería unha qu' ala ven cediño sintin roxir n-a cociña. Pirmeiro coidei que fose por unha ola d' aug' â pía,  pero vexo que non volve..... [p.106] e extránam' esa salida, porqu' ergueu moi engordiño, ô salir, a carabilla, sin facer casi roxido cal quen non quere qu' a sintan.  —¿Por qué supós que foi ela? —Penso qu' outra non sería, pois naide madruga tanto;  qu' en ter lixeir' a dormida,  á fé, ben che s' asemella. Supoño que saliría pra non parar á vergonza de verde comprometida c' os Casanovas. Sobr' esto eu non sei o que che diga ela seica quer á outro,  segun teño por noticias.  Xan de Xuana e mais Rosa fai xa tempo que se miran,  que se gardan a parada  e se ven nas romarías xuntos de cote, un pra outro,  con cara sempre de risa.  Mais non sei Tomasa e ela en qué lio andan metidas que non viven soparadas,  e á min dame mala espiña o ver fai unha tempada sempre triste â miña filla,  dende qu' a vexo revolta de cote con esa amiga. [p.107] Confirmei as miñas dudas ont' a noite n-a cociña,  ó ver as zaramalladas qu' escoitei qu' ela dicia,  y-hei salir hoxe d' o paso sabendo qué sinifican tantas voltas e revoltas e tantas idas e vidas. —Pois ben, deixémonos d' eso,  que todas son tolerías.....  —Non pode ser, porque Rosa non ten miga de malicia y-a outra sábeche moito,  xa che lle ven de familia. —Vaya, déixate de contos;  báixate a razón, e mira   cómo estás perdendo o tempo coas tuas faladurías.  Vai erguéndote da cama e manda a buscar axiña, porqu' antes d' estar co-esoutros,  quero qu' a nena me diga s' á casar c' o Casanova s' incrin' ela ou non s' incrina.  —Mira: tí, dalles palabra,  qu' o demais é conta miña; non s' alcontran comenencias com' esta todol-os dias,  y-anqu' hoxe s' amostre récea,  poida que mañá consinta. Martillazo á martillazo [p.108] abrand' o ferro y-estira. —Ti non sabes o que falas; porqu' anqu' esa xente é rica, foron os homes moy duros pr' a muller, n' esa familia,  e como tí ben conoces sempr' a cabra o monte tira. Non quixera malcasala por fiarme d' a cobiza; porque non é n' o ter moito  en donde s' atop' a dicha, (esto queda pr' os avaros porqu' a paseón os cautiva) sinon en ter o bastante con paz, amor e alegría. Ademáis, esta rapaza foi de nena algo raquíteca, e acórdome que me dixo un médeco certo dia: Hay que curar ben á nena,  qu' este mal, âs veces, privâs de contraer matrimoneo, porqu' en facelo peligra. Por eso, antes de casala con ús nin outros, quería qu' ese médeco m' a vise, pois n' o caso que consinta Rosa en casarse, eu non debo darlles a palabra ainda; pois debemos ter en conta  o porvîr d' a nosa filla. [p.109] —¿Quén vai?                    —Son eu.                                   —¿Ramonciño? —Señora.               —Ven acó axiña. —¿Sabes de Rosa?                             —No-a vin. —Vai á ver s' está n' a pía,  e dille que veña logo porque teño que decila.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega