No templo de Srirangam atópase o exemplo
perfecto para a diferencia entre ser india e ser hindú. Calquera india
pode entrar pola porta do templo. Pero só as hindús poden acceder aos
santuarios onde están os deuses. Este ano souben por primeira vez que
esta é unha práctica frecuente nalgúns templos de Tamil Nadu. Vinay,
que veu de Karnataka esta semana, non podía dar crédito. Fomos por ver
a arquitectura pero o noso nivel de cabreo (o de Vinay, hindú, e o meu)
chegou a tal punto que marchamos sen máis. A min duroume unha mañá de
morros. Sen comprender cómo se pode prohibir a entrada a alguén nun
lugar de culto desa maneira. "É a cultura dos brahmáns de Tamil Nadu",
di Ambal con cara de amolado. "Se alguén fixese iso nunha igrexa
podes ter por seguro que me habían oír", dígolle eu. E o cabreo
vólveme cando recordo o cartel: Only Hindus allowed. E a quen se lle
pide a fe de bautismo?
Perder a inocencia
O mércores comeza o curso sobre xénero e
desenvolvemento que Ambal me pediu que dese para todo o persoal da
organización. Eu teño un afán de pequena maquiavélica con fins
didácticos. Primeiro analizamos distintas cousas en grupos. De maneira
inocente. Pídolles que como as nenas fagan un debuxo sobre a súa
familia, a outro grupo que busque ditos en tamil sobre as mulleres, a
outro que decida se certas afirmacións sobre a sexualidade poden
atribuírse a un home ou a unha muller... Pero o meu grupo favorito é o
do cine. De novo con inocencia pídolles que fagan unha representación
dunha película "estandar", das que aquí chaman "masala movies".
E admito que o grupo ten trazas. Hai unha rapaza tímida que vai coas
súas amigas e é acosada por un tipo, do que a ten que rescatar o
heroe. Aí nace o amor. Logo dunha canción (si, si, canción e todo,
aquí hai moita arte) arredor dunha árbore, a familia da rapaza decide
casala co primeiro individuo acosador, un curmán. Ela accede e na voda
mesma toma veleno e morre. Todas rimos. Pero cando segue a análise das
mensaxes inherentes na película para as mulleres, a todas se nos
atraganta o cine. Trinta persoas que perderon a inocencia de pensar que
o que entretén é só iso sen máis.
Trucos pedagóxicos
A min gústame usar trucos pedagóxicos. O
segundo día do curso imos ver os aspectos máis técnicos de
intervención na comunidade desde o enfoque de xénero. Así que lles
poño dúas comunidades na pizarra: nunha a poboación ten emprego mal
pago pero van tirando, a asistencia sanitaria non se usa moito pero
está dispoñible, o nivel de alfabetización é do 50%, o horario de
traballo é de 7.00 a 15.00 con tempadas de descanso cando non é
tempada de traballo. Na outra comunidade trabállase sen cobrar (entre
paréntese escribo "escravitude") de 5.00 a 22.00 todos os días do
ano, o nivel de alfabetización é do 2%, a atención sanitaria
inexistente e ademais esta comunidade vive nunha situación de violencia
que limita os seus movimentos e a súa liberdade. Logo poño cara
inocente e pídolles que identifiquen a comunidade máis necesitada de
apoio. Ninguén dubida de que é a segunda. Aínda lles leva uns minutos
decatarse de quen é cada comunidade. As dúas son a mesma. Só que unha
son os homes e a outra as mulleres. Sen a miopía da discriminación
ninguén ten dúbidas.
Non só teoría
Hai algúns cursos que son pura teoría, ou que
teñen unha aplicación práctica pero non persoal. Pero neste caso paro
con atención no tema da violencia de xénero. Polo menos tres das
traballadoras de PDI sofren violencia nas súas casas. E nos suburbios
moitas máis. Iso e acoso sexual, violación. No grupo hai caras duras e
serias. Samsat érguese ao final do curso e fala. Ela, que traballa de
criada ademais de como animadora e a última vez que a vin levaba unha
vendaxe no pescozo. "Teño que solucionar a situación na miña casa",
di. E para min a intención neste caso paréceme un gran intento.
|