Isaías despertou con un grito abouxando os seus oídos. El durmía nun
cuartiño que tiña a ventá para unha eira. (Na verdade xa non sabía
máis si existía a eira coma era antergamente, pois, a pesar de ser
unha praza pública, en tese, xa non parece ser máis a mesma, cadaquén
fai o que quere, alguén ten que facer algunha cousa para terminar con
iso).
Ela está chea de trangalladas, bloques de
pedra, pólas de árbores, area ... ¡Que pena! Caseque non sirve máis
para as mulleres sentarse á raxeira ou contar aqueles contiños que
alimentan a tradición na alma dos poucos veciños que quedan, ó mesmo
tempo que serve para os coches poder —manobrar— ó dar a volta.
Posiblemente, o Isaías despertou con un deses
ruidos de xente sonámbula que anda nos camiños, xunto co ladrar de un
can que queda axexando ós estraños que entran no lugar. Naquele intre,
despertou dun soño que estaba tendo con un rapaciño que choraba porque
quería un pantalón de pana.
Como aínda era de madrugada, mirou para
mesiña que tiña xunto da cama e pensou, vou durmir máis un pouquiño.
Agarimouse co sabelo e a manta xunto do corpo, porque facía un pouco de
fresco. ¡Ah, el falou sabelo e manta! Pero agora iso xa non se fala
máis así, dise sábana e cobertor, cadaquén fala como sabe e como
quere. Cousas do galego dito moderno ou normativo que aínda non atopou
un camiño da concordia, cecais sexa mellor dicir saba...
Antes de pechar os ollos, para intentar durmir
máis un chisquiño, volveu a ollar para mesiña que, enriba dela tiña
dous santiños: "Santo Domingo de Guzmán, o de Xirazga e Santi
Iago, o de Compostela". Pero, algunha cousa moi especial fixo con
que mirase de novo e, pareceulle ter escoitado unha voz que lle dicía
así:
"Non te esquenzas do soño do rapaciño
que quere un pantalón de pana".
Quedou máis unha vez moi pensativo, pois, eses
dous santiños, (xunto con outros que poboan as igrexas da Terra de
Montes) son os seus protectores espirituais na axuda ós seus rogos
feitos e pensados en silencio e con moita devoción; no seu xeito de
rezar, dentro da verdadeira fe. Nese intre, mirou outra vez para os
santiños e percibiu que o ollavan con ollos de moita tenrura e
compaixón, como se lle quixeran dicir de novo:
"Non te esquenzas do teu soño co
rapaciño do pantalón de pana".
Coma non conseguía durmir, quedou pensando
máis unha vez:
¿"Como é que poderei axudar ó rapaciño
sen esquencer nada do soño? Tal vez escribindo algunha cousa que poida
transformar os soños e fantasías en algo un pouco máis concreto,
mesmo sendo dentro do túnel do tempo".
—Os santiños aínda o estaban axexando,
seguramente coas caras de santiños.
Pensou, pensou e concluiu:
Neste momento, non podo pensar moito en figuras
literarias ou cousa parecida, estilos de época, surrealismo,
impresionismo, simbolismo, naturalismo, cubismo ou calquer outro estilo
—calquer cousa que non teña tanto (ismo). Vou escribir algunha cousa
que sexa fiel ó soño e ó meu modo de ser, pensar e escribir,
naturalmente, sen moitos (ismos). Non importa o que eu escriba sexa
narrativa literaria, crónica, romance, conto, novela ou poema; o que
importa neste exacto momento, é falar para os gritos dos meus soños
que me axuden a escribir sobre os desexos do rapaciño que está a
chorar querendo un pantalón de pana.
Pero.., !!! Bo!!! O resto queda por conta de
quen vai interpretar o soño, sin tantos (ismos)...
O rapaciño hai moito tempo que viña soñando
en mercar un pantalón de pana, cos riscos parecidos ós regos do arado
de madeira cando é turrado pola xugada de vacas; coma tódolos meniños
da súa época lle gustaría de ter. El vivía a falar coa nai que
quería un pantalón coma un que tiña visto nas tendas da Feira de
Doade e na de Soutelo de Montes.
A pesar de moi cativo, xa fora coa nai vender
unha perica vella que coxeaba da perna de diante, a unha feira que
había no lugar do Cachafeiro. Eles tiveron que ir polo monte de
Pardesoa e despois pasar nos carreiros polas brañas para sair alá
preto de Vilapouca. Sempre que tiña a oportunidade quería ir ás
feiras para mirar os pantalós de pana. El, non deixaba a nai en paz co
raio do pantalón de pana. Ela ata xa lle prometera mercar un daqueles
que venden no baratillo, custaba menos cartos e mesmo que xa fora usado
por outras persoas, estaba lavado e planchado, pronto para levar a
calquera festa ou ir á misa dos domingos.
O rapaciño choraba de rabia coma un can
rabioso, petaba cos pes no chau con tanta forza que facía saltar as
chapras e tamén as mostacillas clavadas nos birós dos zocos.
Continuaba a repetir a mesma ladaíña de sempre:
—Quero un pantalón de pana cos riscos bonitos
coma os que fai o arado de carballo con o dente de ferro cando labra nas
veigas do Peneirado do lugar d´Alén.
Mesmo coas promesas da nai, o rapaciño non
paraba de chorar batendo os pés no chau:
—Quero un pantalón de pana coma o que vin
colgado na feira de Doade na tenda do lado de baixo da capela da Nosa
Señora do Carme.
Na verdade, el ben que se parecía áquel
pintor que mesmo sabendo o que quería e sendo un soñador, pintaba coma
un pintor realista. Ese pintor, despois de ler a historia e consultar as
crónicas do tempo, estudando as paisaxes dunha montaña e os uniformes
da época de Napoleón Bonaparte; deixou pintado nunha parede un cadro
onde se podía interpretar, na parte darriba, un ceo anubiado e un
camiño cheo de pedras e camiñando por el, enriba de unha mula;
Napoleón Bonaparte acochado con peles de lontras e gafas azuis por
causa do frío e do relucír da neve. Napoleón viaxaba diante da tropa
doente e caseque derreado sen moitas esperanzas de conseguir as
conquistas que quería.
Pero, o rapaciño só quería un pantalón de
pana, castaño-escuro e coas riscas bonitas para relucir moito cando
fose á misa de Don Francisco, na igrexa da parroquia de San Salvador de
Xirarga.
A nai, por algun tempo, procurou xuntar unhas
ducias de ovos para vender na feira de Doade ou Soutelo de Montes co
gallo de mercar o pantalón de pana pró fillo.
El mesmo coidaba de contar os ovos, nos dedos
das mans, tódolos dias, un-por-un, ata cansar. De tanto contar os ovos
das galiñas no niño, na punta dos dedos, xa facía contas de
aritmética escribindo no aire. El non precisaba de pizarra nen de
pizarrín para contar as cousas. O maestro da parroquia, que era de
Presqueiras, inteirándose do don de contar que o rapaciño tiña, ata
lle ofreceu uns "reales" se o axudase no ensino da aritmética
ós outros rapaces, pero, el só pensaba no pantalón de pana.
Cando desconfiou que xa estaba preto de xuntar
as duas ducias; contou de novo os ovos no galiñeiro, e gritou: ¡Nai! A
galiña sen o rabo está no niño pondo máis un ovo, ela vai completar
as duas ducias para levar á feira de Doade. No dia nove vou ter o meu
pantalón de pana noviño. El non cabía dentro de si de tan contente
que estaba —mal sabía que esa alegría podería ser transformada en
moita rabia—.
O pan na vella artesa, na casa da familia, xa
estaba acabando, e coma o estómago non pode esperar igual ó pantalón
de pana, a nai tivo que vender os ovos para mercar máis un ferrado de
millo, e aínda pedir ó fillo que fose con ela, moelo no muíño do
señor Bugallo, aquel que tiña duas rodas, alá onde era a serra dos
Xaneiros de Beariz, pois, no verán, os outros ríos estaban caseque
secos.
Todo ese traballo para despois ó chegar de
volta á casa, amasar a fariña na maseira mesturandoa coa auga quente o
fermento que buscara emprestado co gallo de cocer os petotes de pan no
forno, para matar a fame, dela e dos fillos.
A nai, para consolar o fillo, desta vez,
prometeulle facer un pantalón da lan da ovella merina que tiña unhas
pintas negras no lombo e a lan toda riza. Con certeza, daría un bonito
pantalón coma quería o rapaciño. Ela mandouno facer nun tear de
Framea e despois, rematouno á man co ganchillo, había de facerlle os
regos coma os que fai o arado de madeira do dente de ferro nas veigas do
Peneirado do lugar d´Alén.
O rapaciño, ó ver que non podería ter o
pantalón de pana coma o quería; bateu o pé no chau, chorou, chorou
ata quedar enfermo. A pesar dos "pés" da súa cama (un catre)
non ter máis do que vinte centímetros de altura, (fora herdada da súa
avoa), metíase debaixo da cama de tan delgadiño que ficara.
Estarricábase ata caber alá debaixo; onde choraba e máis choraba sen
parar.
Cada día que pasaba, el púñase máis
delgadiño, parecía que estaba tísico. Cando quitaba a camisa, víase
o día a través das súas costelas. Ata os veciños xa estaban
preocupados con el e fixeron unha xuntanza para pensar en algunha cousa
que puidese axudalo a mellorar a súa saúde, evitando que contraíse
unha tuberculose fatal.
Na xuntanza, os veciños tomaran a decisión de
que, dous deles; o Farruco e o Antón, se encarregarían de encontrar
unha solución para acabar coa tristeza do rapaciño e, o Antón,
lembrouse de que nun lugar ben preto, alá en Presqueiras, había un
cazador que, nunha de súas cazadas, encontrara unha aguia moi noviña
coa(as) asa ferida. O cazador levouna para súa casa, coidoulle da
ferida e entrenouna para andar xunto con el, domesticouna de tal modo
que comía na súa man.
Por iso, os dous homes foron conversar con el
co gallo de que lle regalase a aguia para o rapaciño esquencer a
tristeza polo pantalón de pana...
Cando o rapaciño ollou a aguia, ben preto del,
ficou fascinado polas brincadeiras que ela facía no brazo do cazador. A
pesar da resistencia da aguia para se acostumar co novo amigo, en dous
ou tres días xa non eran máis estraños un para o outro. A alegría de
vivir voltou a facer parte de seus días por causa da nova amiga: a
aguia. El medrou e comezou a traballar, degallando (espolando) carballos
e cavando estivadas para os veciños, e así, poder mercar, co seu suor,
o pantalón de pana que tanto quería había moito tempo.
A aguia, pola súa recompensa de devolverlle ó
rapaz as ganas de vivir novamente con alegría, incentivouna a voar, ben
alto, para que volvese a conseguir a súa plena liberdade, xuntándose
ás demais aguias, alá ben no alto, ben preto das nubes.
Tempos máis tarde, o, non vendo voar e planar
a aguia alá nas alturas, saiu polos lugares da veciñanza á súa
procura, temeroso que algo de mal puidese ter lle acontecido. Despois de
moito preguntar, encontrou un bo velliño de barba branca sentado nunha
pedra á raxeira. Conversou con el un bo tempo, explicándolle a súa
preocupación con respecto á aguia.
O bo velliño escoitouno con moita atención,
caseque sin piscar os ollos para non perder unha só palabra do que lle
estába a contar. Ó mesmo tempo en que o escoitaba, el sorría
alegremente por debaixo daquele bigote blanco coma a neve cando cai en
folerpos para se acamar no chau, ben devagar, para cair inteiriña.
Despois de ouvir atentamente todo o que lle
contou o rapaz, dixolle el:
—¡Meu fillo! Escoita agora o que eu che vou a
contar. Séntate eiqui a carón de min, para que ouzas e entendas moi
ben o significado de cada palabra. As palabras, algunhas veces, poden
ter moitos significados; depende de quen as escoite, de quen as lea e de
quen as conte. Ti queres saber por onde anda a aguia que soltaches para
liberdade e, eu vouche responder á túa indagación contando unha
historia moi parecida con o que aconteceu contigo e coa túa amiga, a
aguia.
—"Era unha vez, unha aguia que foi criada
nun galiñeiro. Medraba pensando que era unha pita. Un día, cando xa
estaba grande, mirouse no espello do bebedoiro da auga e viu que era
unha galiña moi grande e estraña (o que a facía sufrir). Que tristeza
cando se via reflexada no espello d'auga, ¡era tan diferente das
outras galiñas!
O pico era moi grande, impropio para picar o
millo coma facían tódalas outras. Seus ollos tiñan un aire diferente
do ollar medroso das galiñas, era moi atlética. Con certeza, padecía
de algunha enfermidade dos tempos modernos. Ela só quería unha cousa;
ser unha galiña como as outras. Facía un esforzo moi grande para iso.
Entrenaba a espurriñar con un coleo propio. Corría de un lado pro
outro do galiñeiro sempre medio agachada para non parecer máis grande
que as outras. Aprendía con unha galiña máis vella a cacarexar.
Quería que ata a súa caca tivese o mesmo cheiro familiar das outras
galiñas, pero, o seu era diferente, inconfundible. Todos sabían por
onde ela tiña estado e, rían...
A súa loita para ser igual ás outras
levábana a extremos de dedicación social e política.
Participaba de tódalas loitas cando había
folga pola ración de millo, estaba sempre na dianteira. Facía
discursos inflamados contra as malas condiciós do galiñeiro, con
moitos buracos na tea de arame. (Nunca lle pasou pola cabeza fuxir polos
grandes furos da cerca do galiñeiro, por que, o que quería non era a
liberdade, era ser igual ás galiñas, mesmo sendo dentro do
galiñeiro).
Así era a aguia. Ela pregaba unha revolución
no galiñeiro. Acabar co dono, que tomara posesión do traballo das
galiñas. O galiñeiro necesitaba de unha nova administración
galinacia. Acabar co galiñeiro, derribar as cercas, iso era cousa
impensable. O que quería mesmo era un galiñeiro que fose bo,
protexido, onde ninguén puidese entrar —moito embora o reverso— (de
onde ninguén puidese sair).
Un día, un home deses que lle gustan de subir
ás montañas, pasou poralí. Os montañeses son persoas que lles
gustaría de ser aguias. Non podendo, fan aquilo que chega máis preto;
soben cos pés e coas mans, deica as alturas onde elas viven e voan.
Eles fican alá enriba, imaxinando que sería moi bo si fosen aguias e
puidesen voar.
O home, ó ver a aguia no galiñeiro, asustouse
e preguntoulle:
—¿O que é, que ti, unha aguia, estás a
facer no medio das galiñas?
Ela cando escoitou o home lle preguntar tal
cousa, pensou que fose unha coña e ficou brava.
Respondeulle ela:
—¡Aguia é a tua nai! Son galiña de corpo e
alma, mesmo que non pareza.
O home riu e retrucoulle:
—¡Es galiña cousa nenhuma! Ti tes pico de
aguia, ollar de aguia, rabo de aguia e caca de aguia..., es aguia.
Debías estar voando. El apuntou coa man alá pro ceo en relación a uns
puntos negros e díxolle: Alá no alto, é que ti debías estar, onde
están aquelas aguias, preto das montañas.
Retrucou a aguia de novo:
—¡Deus me libre! Teño medo e vertixe ás
alturas. A min danme tonturas. O máximo que podo subir é no segundo
pau do poleiro.
Continuou ela:
Voar é excitante, pero dá moitos calafríos.
O galiñeiro pode ser aborrecido pero é máis tranquilo, (moitas veces
a seguranza atrai máis que a liberdade).
O montañés desconfiou que a aguia ata que lle
gustaba de ser galiña.
Así, el non quixo máis conversa. Entrou no
galiñeiro, agarrou a aguia e púxoa dentro de un saco e continuou súa
marcha para o alto das montañas. Cando chegou alá, escolleu o abismo
máis fondo, abriu o saco e sacudiu a aguia para fóra. Ela quedou
aterrorizada, con moito medo. Debateuse con as asas e pernas
furiosamente, procurando algo onde se agarrar, pero, non había nada.
Só lle restaban as súas asas.
Entón, algo de novo aconteceu. Do fondo de seu
"corpo galinacio", unha aguia, había moito tempo esquecida e
adormecida, acordou para a vida, fixo uso de súas asas e de repente
voou... Alá do alto ollou o verde Val da Terra de Montes, onde vivira,
entón, decatouse de que era ben máis bonita do que parecía cando
estaba no galiñeiro.
A aguia, agora libre e alegre para voar, en seu
vóo de recoñecemento, pasou sobre un lago cristalino e viu a súa
imaxe reflexada. A mesma que vira moitas veces nas puzas d´auga no
galiñeiro, pero, desta vez, viuse moito máis bonita e con máis coraxe
para enfrentar a sobrevivencia. O montañés, sentado no alto da
montaña, sorría imaxinándose estar voando no corpo da aguia.
Como dixo o bo velliño; "a verdade das
palabras é un misterio que sempre haberá de existir", mesmo que
sexa contra a vontade dos máis escépticos.
Afinal, ¿o que verdadeiramente pensamos que
somos? ¿Somos seres de visión e posibilidades locales coma as galiñas
ou somos como a aguia con unha visión universal?
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas