Tiven tres conversas con Marial, no Congreso, e
outra na Direición xeral de Comercio.
O que máis preocupa arestora ós federales é
a formación dún bloque de diputados autonomistas ou menor de Partidos,
que poida contrarrestar a forza dos centralistas. Falamos moito do
asunto e vexo que os federales entran pol-o bó camiño, esquecendo
aquelas manias adxetivas que si estaban incluídas no testamento
político do fundador nada teñen que ver co nome do Partido; tales como
é a custión relixiosa, que a xuicio de Marial está fora das
finalidades verdadeiras que se persiguen. Os federales deben representar
na Hespaña unha forza liberal que se opoña ó esprito reaicionario que
a republica herdou da monarquía e que representa a mesma i-alma de
Castela. Considerara necesario orgaizar a loita antre os dous espritos;
e máis agora en que o perigo de invasión das modas imperialistas pode
favorecer unha reaición contr'as autonomías. E da mesma maneira que se
produxo a división entre dereitas e ezquerdas debe producirse axiña a
división antre centralistas e descentralizadores. Neste bloque
derradeiro caben tódolo-os grados: dend'os nacionalistas que aspiren á
independencia dos seus pobos deica os simplemente rexionalistas que
somentes arelan unha autonomía. Velahí porque os federales intentan
bautizar este bloque co nome de Federación republicana autonomista.
Iste nome é o axeitado para presentarse no Parlamento hespañol
amparados pol-a mesma Constitución da república. A verba Federación
refírese somentes ós Partidos políticos que a integrarán e siñifica
o recoñecimento da súa libertade para actuar no pobo correspondente. A
verba autonomía ten un siñificado tan ancho que pode incrusive ir máis
alá da federación, posto que ista supón a vountade para arredarse
cando lle conveña (Nada ten de ver con Galeuzca).
Aparte vai un anteproyeito de bases que compre
estudar, e co-as indicacións necesarias debe ser remitido á Marial.
Iste diputado marchará decamiño a Barcelona para falar con Maciá e
logo teranse conversas cos bascos. Todo isto debe facerse axiña para
que poidamos dar conta da formación do bloque o primeiro de outono.
O que xa se pode facer agora, denantes da
discusión dos presupostos, é ingresar na minoría federal, ou mellor
dito, para formal-a. Axiña.
Eu non cerrei trato ningún, pois fixen saber
as nosas prácticas democráticas e a necesidade d'una consulta previa
ó Consello. Pero prometin que por telegrafo se lles facería saber a nosa
decisión.
Para comunicarlle o noso acordo, como para
tratar do que conveña debemos dirixirmos a Marial, teléfono: 57588.
Madrid.
Agora compre que eu informe e dea o meu parecer
espoñendo as razóns e os feitos en que me afinco:
O grupo en que nós podemos entrar está
formado por persoas dinas e acretadas en xeral. Somentes un é persoa
que non enche os meus degoiros de limpeza moral: Doncet.
Son istes os Srs. siguentes:
Franchy, Marial, Arauz, Companis, Crespo,
Valle, Doncet. Total sete i'entrando nós serian os dez que eisixe a
formación da minoría parlamentaria.
Para darse idea da escolma feita compre saber
os que se arredaron; Cordero Be., Barriobero, Sediles, Soriano, Niembro.
Quedan ainda dous federales que non están con
uns nin con outros: Ayuso e Pi y Arsuaga.
Estudando as condicións persoales d'estes
grupos de diputados eu coido que a sua compañia non poderia luxarnos.
A minoria parlamentaria non produciría máis
efectos que os puramente parlamentarios, quedando sempre libres para
opinar e votar ó noso albitrio. A cuestión relixiosa nin tocala
tansiquera; dentro da minoría federal quedaríamos tan libres como
estamos agora mesmo os tres diputados galeguistas perante o planteamento
d'unha cuestión relixiosa, que teríamos que resolvela ollando somentes
á nosa convencia.
As ventaxas que eu veso son as siguentes:
Libertade para votar.
Arredamento do goberno.
Representación na Diputación permanente, que
nos defendería ó cerrárense as Cortes.
Representación nas Comisións.
Bóa calidade das persoas.
Entrada no Decano dos partidos Hespañoles
republicanos, que nos ampararia de calisquera acusación de
antirrepublicanismo.
O non servir ista minoría máis que para
efectos parlamentarios. Disculpa de esta unión por afinidades
programáticas.
Representación do noso partido na Galiza, en
certo modo, dos federales e a consiguente inclusión no noso Partido de
algúns que están arredados.
Velahí unas cantas ideas que sen gran
meditación se me ocurre apuntar.
Pero a mellor seria a sorpresa que n'este intre
causaria e que podemos aproveitar con notas na prensa. A nota primeira
para dar noticia do noso ingreso na minoria federal pode ser algo que
faga meditar moito ós contrarios.
Os inconvenentes son menos que as ventaxas.
Cicáis se nos critique por ingresar n'un Grupo de caraiter nacional;
pero iso non é un Partido sinón unha minoria parlamentaria feita con
diputados de ideoloxia afin que ademáis respetan en absoluto a nosa
ideoloxia particular.
Eu fixen saber as condicións que impedirían a
unión; pero de moitas d'elas non hai para qué falar, posto que no
Goberno non queda Casares e non ten tampouco representación dos
Federales. Somentes o convenio co Uruguay pode quedar como incomenente;
pero eles dixeron que nós podemos defender a nosa economía galega con
enteira libertade, tal como eles ou algún d'eles terán que defender a
súa.
Velahí canto teño de decir. Non sei se
esquecín algún dato importante; pero en xeral isto é o único que se
me ocorre agora, no mesmo intre en que acabo de chegar de Madrid sen
lavarme tansiquera.
Pontevedra, 13 de sepbre. de 1933.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas