BVG     Atrás    Índice de Páxinas

Jim baixou a colina de area e dirixíuse á fonda limpando as mans cun pano de peto. Non estaba abraiado coa amabilidade da peculiar familia. Iso era normal en tódolos portos e el arribara nuns cantos. O que sí o impresionara fora a presenza inesperada daquela rapaza reprimida pola coxeira. Fixación que o mantería ocupado até que chegou ás portas da fonda. Alí, presentouse de novo ó señor que o atendera a primeira vez e este levouno coa mesma celeridade da mañá polas amplas escaleiras de pedra até a cociña, que fervía entre ruídos de pratos e olores de frituras. Jim parou na porta e saudou ó matrimonio que estaba a cargo do fogón sen recibir resposta. Nese intre, o señor que o acompañara ó primeiro entraba na terraza e volvía ó momento seguido por outro home moi semellante a el, que carregaba con moi mal xenio e cunha pila de louza usada nos brazos.      A terraza da mañá estaba chea de comensales. Ademáis das seis mesas de catro servizos estaba ocupada a grande do hule esvaído. A tripulación dunha vaca de arrastre facíase cargo de varias fuentes de carne asada adornada con pementos morróns. O segundo señor, que Jimmy coñecería nese intre, pousou a louza no fregadoiro de pedra e un gran estrondo sobresaíu por enriba do balbordo inicial. O primeiro estaba petrificado diante de Jim sen saber qué facer. Eran as tres e media. Non había sitio, pero el aseguráralle que non era necesario reservar. O matrimonio do fogón falou mirando para o inglés e para a mesa da cociña, ocupada nese momento por un rapaz asustado. De seguida, o señor petrificado moveuse coa mesma celeridade do encontro. Achegouse a unha cadeira e indicou o espazo que comprendía a cabeceira da mesa. Jim entendeu e sentou. Ó achegarse contra o respaldo da cadeira tropezou co reloxo de parede, que pendía sobor do asento. A seriedade do rapaz asustado non se inmutou polo golpe e con tristeza continuou esforzándose por comer o que tiña no prato.      Aquela mesa da cociña era longa, estaba cuberta cun mantel de raias azuis e nela ían pousando as botellas medio cheas, as fuentes inacabadas e as paneiras con fungallas de pan. A parede encalada da cociña estaba sulcada de fendas antergas e como único adorno tiña o cadro da Última Cea escurecido polo fume da Bilbaína. A tristura do rapaz quedaba mesmo por debaixo do cadro. Ó cabo de dez minutos a nai do rapaz comenzou a coloca-lo servizo diante de Jim, mentres lle dicía de corrido o menú. Jim supuxo que era súa nai porque nas constantes idas e vidas da terraza á cociña mirábao pensativa e el correspondíalle. O inglés non entendeu nada do que ela lle dicía, pero limitouse a atendela ata o remate da cantarea. Despois tentaría adiviñar buscando algunha referencia nos pratos que saían para a terraza ou nos que estaban salseando os do fogón. Antes de volver a introducir no forno o que máis tarde identificarían como congro ó forno Jim dirixiu o furabolos nesa dirección. A muller que o atendía seguiu o dedo coa cabeza e díxolle que era congro ó forno con chícharos. O inglés asentiu cun riso carregado de vocablos ingleses. Ela comprendeu que o segundo prato estaba confirmado con aquela morea de acenos cómicos e preguntou qué quería de entrante. Jim sen facerse agardar sinalou co garfo o prato do rapaz. Nese momento o home con mal xenio entrou coma unha bocanada de mal vento na cociña pidindo a berros unha tortilla francesa. O matrimonio do fogón axitouse desesperado, o fregadoiro revolucionouse nun verter de augas sucias e reposición doutras limpas para unha bañeira de plástico. A muller que atendía a Jimmy moveu de lugar con nervosismo as botellas de enriba da mesa, mentres o fillo cravaba a vista no prato.          —¡A quén se lle pode ocorrer pedir unha francesa e por riba a estas horas! —Berraba o señor Xosé— As catro da tarde e coa casa chea. ¿Ti non sabes ofrecerlle outra cousa? —Dirixíndose o fillo xenudo— ¡A xente non ten consideración, home! ¿Quen se crerán?      A señora Amelia pasaba por entre o seu fillastro e o seu marido na procura dos ovos, que gardaba nun alzadeiro alonxado do lume, sen facer caso da discusións que estes dous emprenderan. Cando comezou a bate-los ovos o fillastro volvía ó seu traballo e a muller que atendía ó inglés víña cunha botella de ron debaixo do brazo. O señor Xosé, dono da fonda, pai dos dous señores semellantes que Jim coñecera, colocaba unha argola de ferro no oco da cociña de leña ó tempo que a señora Amelia deixaba o prato cos ovos batidos sobor do mármore, espallaba sal neles e achegaba coa outra man unha sartén pequena untada de aceite. Jim atendía a todo con visión notarial e non se preocupou pola comida ata que estivo resolto o asunto da tortilla francesa. Observou o movemento preciso do garfo de longo mango co que o señor Xosé daba forma á francesa e entusiasmouse co flameado de azucre e ron e cos agarimosos vaivéns da sartén. Con todo, o que máis lle gostara fora ver cómo remataba a obra. O señor Xosé deixou a tortilla brilante coa textura de beludo nunha fuente de cerámica alongada e branca. Apartou a sartén do lume e colleu un gancho de ferro, que servía para retira-los aneis de ferro, introducíndolle a punta nas lapas. Ó momento sacouno e coma si se tratase dunha res brava a que hai que marcar pousou levemente o gancho na tortilla e debuxou unha cruz. A nai do rapaz levouna axiña para a terraza, pero Jim parouna para vela de perto. Era a perfección feita tortilla. O aceno do inglés gustóulle de maneira especial ó señor Xosé. Aquelas cousas eran o único que satisfacían o mellor salseiro do Uruguai. Fame nos ollos e gosto do ulido son arte no padal, dicía. Algo que Jim apreciara e ese recoñocemento á obra ben feita era a mellor loubanza. Tributo que el xa non botaba de menos en Santamariña, pero que seguía gustándolle. Por iso sorriu compracido ó pronto de Jimmy e interesouse polo que pedíra o inglés por primeira vez.      —¡Quere maragales, avó! —Dixo o rapaz, a quen por un intre parecía desaparecerlle o susto da cara melancólica ó ollar o sorriso da súa nai mentres lle amosaba a tortilla ó inglés.      —¿Ovas? —Respostou o señor Xosé un tanto desanimado— ¿A dónde vas, muller?  —Dicía interferindo o movemento da señora Amelia, quen xa se dirixía deica o alzadeiro dos ovos.      —¡Quere ovas de pescada rebozadas! —Contestou parándose detrás do home— ¡Coma as do neno!      —Non. Darémoslla en vinagreta. Rebozados en fariña e ovo os maragales fanse muy pesados. ¡El quedará contento, xa verás!  —A señora Amelia agarrou do mesado dereito o prato que contiña as ovas de pescada cocidas e frías e achegoullas ó marido. Éste colocounas enriba dunha táboa e fileteounas con moito coidado ó tempo que se oía o machacar dos allos no morteiro de mármore. El mesmo llas presentaría na mesa ó inglés dispostas con curiosidade e bañadas por unha vinagreta ben ligada e espesa. Non contento con iso, achegaríalle unha botella de Marqués de Riscal blanco e a salseira cos restos da vinagreta. O señor Xosé amosábase así de espléndido cos que apreciaban o bo comer. Por outra parte, Jim non sabía si pedíra aquilo pero non lle fixo ascos. O primeiro bocado foi saboreado cun alarido de pracer longo e forte, que paralisara a apurada entrada do fillo do señor Xosé pedindo outra tortilla francesa. O semblante do señor Xosé pasou axiña da ledicia ó disgosto e atravesou ó fillo maior cunha ollada de asasino como si descobrira algún indicio de burla na súa.      —¡A culpa é súa! —Dicía o fillo rabudo sen deixar de camiñar pola cociña— ¡Son os da mesa do lado! Víronlla e chamoulles a atención. Eu xa dixen nese intre que tiña o lío montado. ¡A estes non podo dicirlles que non! —Falaba mentres se escoitaba un bater de ovos conciliador— ¿Qué quere que faga? —Pregunta retórica acompañada dun erguemento de ombros, que pretendía suaviza-la fereza da súa ollada.      Outro alarido oportuno saía do naris do inglés. Semellaba moito máis auténtico co primeiro. O señor Xosé ó escoitalo rebaixouselle o pesadume ocasionado pola torpeza do fillo. Sen alivia-lo bronco aceno comezaría de novo o rito do lume, da sartén e do ron. Sen embargo, nunha das voltas a tortilla saía fóra da sartén. A reacción do señor Xosé non se fixo agardar. Arrostrou co garfo de mango longo a tortilla até a orela das argolas de ferro por onde se vía o lume e chimpouna dentro co mesmo xeito que minutos antes salseaba o congro. De seguida, pousou con desprezo a sartén e marchou para a cama. O fillo rabudo que entraba nese momento botou as mans á cabeza e comezou a dar voltas pola cociña. Dita escea pareceulle a Jim dina dun traxedia Shakespeareana. A señora Amelia moi abermellada polo arrebato do marido, empurrou a súa artrite por décima vez até o alzadeiro dos ovos para arranxa-lo drama. Xa se sabe que non lle daría o toque do mellor salseiro do Uruguai, que tiña como libro de cabeceira o Picadillo, pero solucionaría o problema. A continuación, sen máis boberías sacaría o congro do forno e ofreceríallo ó inglés do iate disposto con chícharos, porcións de ovo cocido e patacas pequenas, redondas, fritas e afogadas en cebola. Intre que aproveitaría para achegarse o rapaz e darlle un bico.      —¡Déixaas se queres!  —Dicíalle agarimosa a tía Amelia recobada no ombro do rapaz— Fareiche unha tortiña con pan doce. ¡Sei que che gosta moito!      —Non entendo. —Dixo a nai do rapaz parada diante deles cargada coas fuentes baldeiras de carne asada— ¡As ovas son o seu prato favorito! —Continuaba mentres se achegaba ó fregadoiro. A señora Amelia camiñaba arrostrando os pés deica o mesado onde había un bol grande, que contiña un escorridoiro metálico cheo de aumentadas fungallas de pan empapadas en leite, azucre, canela e ovo batido.      —¿Está todo o mundo atendido? —Preguntaba a señora da fonda ó tempo que vertía manteca de vaca na sartén e baldeiraba o azucareiro enriba dela. Ben, daquela "¡a callar!". —Dicía con sorna mecendo a sartén no aire a escasos centímetros do lume e cun estudado movemento do xogo da man. Cando o azucre adquiriu un brilo acharoado a tía Amelia colocou tódolos aros de ferro sobor do lume. Despois, deixou a sartén enriba e sacou do bol grande unha boa porción de amoado doce, espallouno debidamente na sartén e doulle un meneo xeitoso. Ó pouco tempo dáballe a volta, moi axiña, cun prato do mesmo diámetro ca sartén para que non enfriara o azucre derretido. Coa forza da lentitude do lume a tortiña de pan asolagaba a atmosfera da cociña cun ulor a fume doce realmente agradable.      Jim acabara o congro cando a tortiña escarchada aparecía na mesa e a tía Amelia lle daba outro bico ó rapaz asustado, mentres retiraba o prato das ovas. A señora Amelia ollou para o inglés con babélico aceno de compricidade. Nese intercambio de compracentes ademans a nai do rapaz retiraba o prato baldeiro de Jim. Este deuse présa en manifestar a súa aprobación xunguindo os dedos cachapiollos e o furabolos nunha arnela metafórica, que levou os beizos. Ela botoulle unha gargallada e propúxolle como postre queixo do país cunha lonxa de marmelo. Jim aceptou sen saber o que lle dicía, pois estaba decidido a confiar despois dos bos resultados que acababa de comprobar. Asentía rítmicamente coa cabeza mentres ollaba para o rapaz, quen abría a boca chea de pan loiro para que lle enfriase o bocado. Jim bromeu con el e o rapaz sorriu por primeira vez. Entretanto a nai deixaba o queixo diante do inglés o rapaz achegáballe o seu prato. Jim picou un anaco de tortiña doce co garfo de postre. Nese intre o señor rabudo entraba na cociña sen que ninguén o agardase.      —¡Así andamos! —Protestou parado diante da escea que ofrecía o inglés comendo do prato do rapaz e a muller rindo de ledicia sen facer nada— ¡Mímalo demasiado! —Engadiu dirixíndose á señora Amelia— ¡Un dia haberá que baixarlle a lúa ó señorito! —Cando virou sobor dos seus pés a muller desaparecera da cociña, Jim comía o queixo coa ollada baixa e a cabeza somerxida debaixo do reloxo de parede e a cara do rapaz volvía a cobrirse dunha sombra de disgosto prematuro. Ó notar que ninguén lle facía caso endereitou de novo para a terraza. Antes de baixar o pequeno escalón de pedra, que separaba as estancias, dirixíuse ó inglés e preguntoulle se a comida fora do seu agrado. Jim contestou que sí coa cabeza limpando a boca co pano de fio a raias azuis idéntico ó mantel. De súpeto, fixo un aceno para a tortiña de pan doce, que o rapaz deixara de comer.—  ¡Si, é moi saborosa! —contestou con voz tranquila— pero sabe moito máis cando está fría. Daquela, sen querer alongar máis a conversa saíu ó exterior. Na terraza a xente tomaba café e falaba a grandes voces sen amosar o mínimo interese por marchar.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega