[p. 23]
Sementei
e so col llín
area n' a miña horta,
val mais un mozo de lonxe
que vintecinco d' a porta.
|
Catuxa, moza garrida,
que sirve en cas de Barral,
pra qu' avance n' o
traballo
e n' a casa teñ' afan,
hay que deixala ir á todas
as romaxes qu' hay n' o vrau,
pois anque pasa d' un ano
qu' é
pretendida por Bras,
que é ó criado mais vello
d' a casa dond' ela está,
non-a quenta o sol d'a porta:
por eso de
cote vai
ós rueiros, porqu' é n' eles
[p. 24]
á rapaza do lugar
qu' está mais agasallada
de namorados galás.
—
Cadroull' ir sola pra festa
d' o San Ramón, que hay no Val,
pois eu non sei por que piques
non-a
agardaron as mais,
y aló n' o medio d' a gándara
volveuse, mirou pra tras
e viu que moi preto viña
un repoludo rapaz,
vestido todo de branco,
que a fixo deprocatar
qu'
era un d' eses habaneros
qu' ó servicio d' o Rey van,
e pensan todal-as mozas
que volven ricos d' alá.
Así qu' o viu puxos' ela
n' os dedos á cuspiñar
y-a correr c' o cuspe o pelo,
asina como quen vai
limpal-o sudor d' a
frente.
Dempois puxos' a amañar
o pano por diante o seo,
e tirou algo pr' atrás
[p. 25]
o de seda d' a cabeza
deixand' a cara ver mais.
Logo fíxos' algo o sonso
pondo paseniño o
andar
pra que mais pronto a pillase
como por casualidá.
—Moi boas tardes, boena moza.
—Por entr' elas sei pasar.
Deume Dios n' os ollos vista.
—Que lostregan craridá.
—A craridá d' os meus ollos
pouco lle pod' importar.
—Por saber d'onde é vostede
xa tengo curiosidá.
—Sonlle d' encima d'a terra.
—X-o sei, ¿pro de qué lugar?
—D'o lugar de casas feitas
que ten portas pro curral.
—Pois me gusta ustede mucho.
—Xexús que forte lle dá!
—É qu' el corazón n'o peito
me hace vosté rebrincar.
—Eso, de decirllo á todas,
sábeo de memoria xa.
—Afé non minto.— Esas pegas
non se baixan a apañar
estes probes garabullos.
[p. 26]
—Pra min son ricos demais:
n'o niño que vosté faga
calquera pode aniñar.
—Mentras qu' estou diante
poida
que teñ' esas voluntás,
pero n' esa romaría
supoño qu' o ha d'
agardar
a parexa que pro niño
ten escollida osté xa.
—Eu solamentes
quixera
con vostede aparexar...
Poña mais dreita-l-as puntas
d'o pano, qu' ó torto van.
—¡Oiga! A lengoa vaya é veña,
pro teña quedal-as mans.
—Non s' anoge. —Non m' anoxo,
pro diante d'o peito van
e non
perciso de naide
pra podelas amañar.
—Pois así Dios me dé o ceo
si Io facía por mal.
—Pois pra chegar a estas puntas
hay moita terra qu'
andar.
—
Cando entraron n'a romaxe
encheuse de celos Bras
[p. 27]
ó ver tan arrechegados
a
Catuxa y-ó galán.
Mentras entrambos no corro
se puxeron á beilar
buscou á Xan d'o Calzudo,
qu' era un amigo leal
sabedor d'os seus
amores,
c'o gallo de se vengar.
Cando o baile arremataron
iba anoitecendo xa
e Catuxa y-o habanero
trataron de merendar.
Y-entonces Bras, embozado,
y-acompañado de Xan
deulle unha gran cutifada
á Catuxa, por
detrás.
Ela calou; mais o mozo
puxo tan fero o mirar,
qu'os outros cobraron medo
e deixáronos en paz,
no sin perdelos de vista
pra poderllela xogar.
Traguía n-a faltriqueira
ela, un queixo e duas mazás
e n'a taberna
colleron
un xarro de viño e pan.
Forons'o pé d'un balado
[p. 28]
entrambos á merendar,
non sin qu'os foran siguindo
de lonxe Xaniño é Bras.
Pró o lugar en que merendan
tan ben escollido está,
que, pra velos, entr'as silbas
solo un buratiño hay,
tan pequecho, que s'un mira
non pode o outro mirar.
Bras á velos non s'estreve
y olla n'o burato Xan;
mais contendo no seu peito
o fureoso latexar,
preguntoulle muy baixiño:
—Díme, ¿e ti ves cómo están?
—Ela está posta por riba.
—¿Cómo dis ti qu'ela está?
—Hom, sentada n'o colado
y-él preto d'ela n'o chau.
—Vamos, entendo. ¿E n-o medio?
—Roscas, queixo, viño e pan.
—¡Condanada de merenda!
Habédela de pagar.
Dime, ¿qué mais fan agora?
—Agora mete él a mau...
—¡Corcio! ¿E onde? —N'o chaleque.
¿N'o chaleque nada mais?
[p. 29]
—Non, sacou unha naballa
pra co-ela o queixo tallar.
—Mira ben s'hay algo grave
porqu'entonces mato-os. —¡Ay!
—¿Qué hay? —Que m'espiñei n'as silvas
e fixeronme berrar.
Ergeuse n-esto o habanero
e dixo:—¿A quen lle vai mal?
—A naide, vamos pra casa.
¿Y-el vés, Catuxa, pr'alá?
—Logo irei: pasad'adrento.
—¿Pra qu'abemos de pasar?
—Votar un goto de viño.
—Boeno... entonces agardai.
Mentres foron dal-a volta,
díxoll-él:—¿E pra qu'os tras?
—Porque pra
librarnos d'éles
témolos qu'emborrachar.
Asi foi: xarro tras xarro
tanto empinaron demais
qu'a pouco, sin poder terse,
peneques, Xaniño e Bras
quedaron dormindo
a mona
hastra sobre d'a mañá,
mentras Catuxa pr'a casa
en compaña
d'o galan
[p. 30]
iba escoitando amorosas
pormesas de se casar.
Eu non sei si se cumpriron;
pró conta certo refran
que mais val chegar á tempo
q'un ano enteiro rondar.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas