BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 31]    N' unha maña cruda de frio é xeada, en que todo canto á vista abarcaba estaba encuberto d'unha capa branca, pola corredoira que vai pra Labrada subia Xaniño envolto na capa. Iba o probe solo, sin outra compaña qu' os seus pensamentos e amorosas ansias, que nin un instante siquiera o deixaban. [p. 32] Pero era tan cedo que non s'escoitaba en tod'a á redonda ruxir unha palla. Solo se sintian os cás que ladraban, o río qu' aló lonxe baixo marmuraba, o os galos qu' o dia ledos anunciaban. De cara ó naciente por tras das montañas viña vindo a aurora con traxe de gala, moy limpa e vestida do côr da escarlata; o por diante as nebras como grandes faixas nos rios é regueiros tristes s' apousaban. Pro' anque Xaniño muito madrugara ainda outros deixairon antes qu' él a cama, pois baixando a costa viña unha rapaza ruxindo nas follas [p. 33] que co frio secaran; pero como viña tan taparuxada que non se lle via nin pizca de cara, anque Xan de lonxe se puxo á mirala, non conoceu qu' éra Rosa da Labrada, hasta qu' éla, mesmo xunto d' él chegaba. E estonces atóneto, trembandoll' á alma, sintiu no seu peito tan fortes mazadas qu' o corazon pensa que fora lle salta; e á sangre no corpo de tal modo o abrasa que cheo de vergonza, d' amor é de rabia n' aqueles apretos non sabe ó que faga.    A Rosa que mesmo ten ollos d' águila que ven cando queren ó que Iles dá a gana [p. 34] por entre d' as suas negriñas pestañas, da cima do monte votou unha ollada pra saber quen era o que camiñaba, o aunque Xan subía envolto na capa conocéuno no aire e hasta nas pisadas. Ela poñer púxose mesmo qu' unha grana ó ver á Xaniño; pero non deu trazas de sentir qu' entrambos alí s' atoparan, pois seguiu baixando cal si fora nada. Así qu' estiveron á pouca distancia votaronse entrambos duas tenras miradas; pero cando iba él á saludala, arredouse Rosa e viroull' a cara; e estonces o probe [p. 35] de Xan de Xuana camiñou pra diante sin dar unha fala; mais ós poucos pasos volveus' á mirala, o viu que Rosiña estaba parada mirando pros lados e facendo á maula como si unha cousa no tarreu buscara, e entonces faloulle con malicia é gracia: —¿Que perdiche, Rosiña?           ¿E logo elo? —¿Faste de cargo agora?           Pois sonche o mesmo: mais non m' estraña que na miña presona           non repararas. —Non sei porque me dices,           Xaniño, eso. Debes falar mais craro           que non t' entendo.           Pois tí ben sabes que non teño motivos           pra non falarche. [p. 36] —Anque ó dis con pillada,           non che m' ofendo. Mais sobre d' esas cousas           xa falaremos;           ahora quixera alcontrar ó que buscas           por esta terra, qu' á cousa que te fixo           erguer tan cedo non debe de ser cousa           de pouco precio.           —N' ésta vereda caem' onte un pendente           da mesma orella.           Pero, dime, Xaniño,           ¿pr'onde marchabas? ¿Quén te fixo tan cedo           salir da casa?           Non te deteñas s' ibas cumprir á cita           d' algunha nena. —Non, Rosiña! Outra cousa           viña buscando que sabes que me falta           fay algús anos.           —¡Vaiche ben feita! Pois logo á alcontrarla [p. 37]           si tí quixeras. —¡Xesus, Avomaria!           ¿Que eu sey tí dices d' unha cousa que buscas           e que perdiches?           Pois dima logo porque d' ela abofellas           non che m' acordo. —Ben te decatas, Rosa,           ben te decatas de que sempre te quixen           con tod' á alma,           e co cariño que m' encheu á cabeza           perdin ó xuicio. Tí ben sabes, Rosiña,           canto te quero, que solo tí m' ocupas           o pensamento, que non atopo alegría no mundo           paz nin consolo. E o teu cariño, Rosa,           tanto deseo com' á salvacion mesma,           como ir ó ceo,           qu'es o tesouro [p. 38] co que á tod' ôs instantes           febrento sono. —Non me fales mais d' eso:           sodes os homes un gran fato de pillos           engañadores.           ¡Quen vos creera! Non, por mais que paliques           non m' encamelas. Vosoutros ás mulleres           facedes bobas, e non vos contentades           con unha sola.           Dill' eso á outra; gracias á Dios, no mundo           mulleres sobran. Ei tes a do Curuxo           e a do Carracho qu' é ben guapa por certo           e ten bos cartos...           —Pero, Rosiña! ... —Ou a Mingas de marras,           qu' é ben bonita. Si non queres matarte           e andar á sombra, tes á tua criada           que ch' é boa moza. [p. 39]           Conque, Xaniño, xa ves que tes abertos           moitos camiños. —Cala, Rosa. Non sigas.           ¿Ti non reparas en que con eses contos           partesm' á alma?           Si non me queres cala; mais non m' envolvas           co esas mulleres. Conque logo co'a Mingas           e coa criada conque co'a do Curuxo           e co'a Carracha...           ¡Tínache leria, porque pr' on home abonda           calquera d' elas! —Non ó tomes á risa,           pois certa nena ela mesmo xuroume           que a pretenderas,           que sabes moito e que pr' engañar mozas           píntaste solo. —Nada m' estraña, Rosa,           que tal dixera a qué porque te quero [p. 40]           morre co'a envexa.           O que m' estraña e que tí deses creto           á esa malvada. —¿E logo a qué levache           no vrau á sega? ¿Tampouco che remorde           nada a concencia?           Pois dend' aquela din qu' hast' o pan ll' amarga,           e que está enferma. —¿E que culpa ll' eu tiven           si cun esforzo, lle caeu a espiñela           ô atar os mollos? —Non, ó qu' é á ela n' hay ningun zuruxano           que poida erguerlla. —Pero, miña Rosiña,           pra qué das creto, á esas que t' aborrecen,           porque te quero,           si por ti morro, si po-lo teu cariño           me volvo tolo? —Mentras que me tes diante,           moito te quero; [p. 41] despois s' alcontras outra,           dícesll' o mesmo,           porqu' asomellas           a romana do demo...           ¡quén te creera! —Pois obras son amores;           si ti me queres, vou á teu pai falarlle,           e si él consente,           cando ti queiras a que nos case o crego           vamos á cirexa. —Facendo ó que pormetes           destonces bueno de que a meu pai lle fales           vas ô direito.           Qu' eu non m' opoño si ves como Dios manda           ó matrimonio. —Gracias á Dios! Non sabes,           miña Rosiña, canto pracer eu sinto           canta alegria;           é tanta, tanta qu' hasta sinto de leda           bailar á alma. A teu pai hoxe mesmo [p. 42]           vou á fallarle... mais, vou á ter vergonza...           —Non t' acobardes           pois xa él ten dito que tí lle gustas moito           pol' o teu xuicio. —Chit. Cala qu' ei ven xente.           Pra falar d' esto agardam' esta noite           no teu pendello,           e mentras tanto pra ver ó que o pai dice           falaslle hox' algo, e mañá si Dios quere           segun me digas eu irei a pedirte           pra muller miña.           —Boeno destonces. —Adios logo. —Hastra o dito           Hastra hoxe á noite.                     —    Pouco mais o conto fala acerca d' esto. Solo din qu' ó cabo d' un ano incompreto [p. 43] estaban duas mozas ó pé d' un regueiro é entrambas no colo levaban un neno. Ningunha das duas estaba de xenio, pois sin estar lonxe falaban á berros, e aquesto decian pouco mais ó menos: —Non: mentras eu viva perderal' o tempo si cuidas casarte regaland' ó crego, porqu' ó seor abade qu' é muy bô suxeto, por naide se troca, e sabe qu' eu teño pra con Xan casarme mais qu' a tí direito, porque esta prendiña bautizou pirmeiro.    —Predica, predica; eso xa ó veremos, non por erguers' antes ven ó dia mais cedo. E anqu' ó señor cura [p. 44] é señor muy reuto, será ó que Xan queira ó demais é o vento. E Xan non s' acorda de tí nin do neno. Vai facer un ano pro mes de Xaneiro, qu' estando os dous xuntos no noso pendello, sin outros testigos qu' os craros refrexos da lua, que daban encanto e misterio á canto pasaba n' aqueles momentos, coa vista en mi fixa e á sua mau no peito, xuroume por todos os santos do ceo que solo eu enchia o seu pensamento, o que casaria conmigo tan presto como para á boda fixese diñeiro. —Muller, dixo á outra, ese xuramento [p. 45] tamen che mo fixo ó pé d'un palleiro, aló po Ia sega fará ano é medio. —Ténme sin cuidado, non perdal' o tempo; sírvache de proba, o qu' os dous xa temos unha xugadiña e mais un becerro, qu' aló pra Nadela pensamos vendelo, pra poder dempoixas mercar os trebellos que necesitamos. ¿Ti vas entendendo que cos teus barullos non me metes medo? —Pois eu abofellas tampouco cho teño, porque moitas veces mais grandes castelos vin esborrallarse cun pouco de vento. E moitas as veces socede ser certo que o que mais traballa [p. 46] non ten mais porveito.— E como si fora por encantamento, quedaron caladas entrambas á un tempo pr' oir unha cántiga que, tal vez d'intento, cantaba un bô mozo que pasaba preto. Na qué lles decía pouco mais ou menos: «Meniña que te fias           Moito dos homes, Vota as contas denantes           Que te namores.           Porque dempoixas Podes perdel' o tempo           Votando contas.»

Diciembre 10 de 1886.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega