No
capíduo denanterior tratamos de probare como o adoitado, como o
normal en todo Estado que se constituía nos máis recuados
tempos pretéritos era o respeto escrupuloso âs diversidades,
aos feitos difrenzaes que terían de integralo. N-outros termos,
como a autonomía das diversas unidades que se axuntaban pra
formaren unha unidade superior -a do Estado- que fose a
eispresión dos seus intreses comúns, foi mantida decote como
algo imprescindíbel á todo bon ordeamento político dos
Estados, sendo somentes violada cando un egoísmo calquera -de un
home, de unha casta ou de un pobo- tratou de sobrepôrse á todo
pra se amostrare como poder único, ceibe de todo contamento e de
todo freno. Ben ou mal conseguido o noso pirmeiro tencionamento,
imos agora á ensaminare lixeiramente as ventaxas que o réximen
de autonomía, canto máis ample millor, dos pobos, proporciona
ao todo que resulta do seu axuntamento e convivenza, ou sexa ao
Estado.
Cando varios pobos con
características propias, peculiares e poI-o mesmo diversas,
viven agrupados baixo un réximen de descentralización, no que
cada un d-eles é soberán dentro dos seus lindeiros, ou sexa
n-aquelo que fai referenza eiscrusivamente â sua vida interna,
as faculdades propias, as características e modalidades
peculiares de cada un atopan ancho marxen pra se desenvoltaren
prenamente, sen entorpecimentos retardadores nen oustáculos que
se opoñan á que cada un chegue á sere o que pol-a sua especial
natureza poida e deba sere. Cando n-un Estado, a causa da sua
centralización, do seu unitarismo imposto, as variedades se
achan engriloadas e o querere e o podere de cada unha se non pode
manifestare e actuare por impedilo o patrón único, as normas
unitarias, estonces xurde fatalmente o enxoitamento de todal-as
fontes de iniciativas, de riquezas e de millora qu'en cada
unidade hai. E o que podía sere caudal valiosísimo de
vitalidade multiforme ocasionado pol-o confluire das aportacións
que as variedades vivindo o seu vivir natural ocasionarían, se
troca en minguada corrente na que, cando máis, soio se atopa a
aportación do pobo que impón as directrices do réximen
centralizado.
É decire, que n-un Estado no que a
descentralización sexa compreta e no que, pol-o mesmo, cada pobo
dos que o forman goce de compreta autonomía, a situación xeral
da sua economía, da sua cultura, da sua prosperidade e do seu
progreso e adianto terá de sere moito millor e máis perfecta,
como obra da conxunción d'esforzos e aportacións aunados
compretándose uns aos outros, do que poida sere n-un Estado
unitario onde, â imposición de un modelo único, se sagrifica
todo o valioso concurso de forzas i-elementos varios dotados,
poI-o mesmo, cada un das suas propiedades inalienábeis cuia
utilización esterilmente e sen proveito algún se mete dentro do
Estado centralista e aposta ao ceibe desenvolvimento dos feitos
difrenzaes que n-él viven engriloados.
Orgaizado un Estado en países
autónomos, taes países, entregados ao libre desenrolo das suas
peculiaridades, da sua vida característica, se achan en
condicións de abrangueren aquel outo grado de prosperidade e
adianto que soio se pode realizare cando os pobos, o mesmo que
sucede côs individuos, poñen n-actividade os factores de
traballo que lles son propios, excitándose no seu labourare âs
propias condicións naturaes e seguindo en toda a sua actuación,
pôndo en práctica en todo o seu traballo, aquelas disposicións
especiaes, consecoenza da sua personalidade difrenzada, que os
fai aptos pra unhas actividades e inaxeitados pra outras.
Contrariamentes, no Estado centralizado os pobos que baixo d'él
viven, privados como se achan de dare libre curso â sua
particular iniciativa, âs suas modalidades caracterizadoras
i-eiscrusivas, teñen que arribaren â realización de un vivire
artificioso, fallo d'espontaneidade, privado de todo matiz
natural, que xa en sí mesmo leva a eispricación da sua
ineficacia, da sua condición serodia e da sua probeza.
Nos Estados compostos de pobos
diversos, orgaizados unitariamente e obrigados á viviren baixo
unha centralización estúpida na que toda arela difrenzadora e
contraria â uniformidade é combatida enrabexadamente, latexa
decote e antre os membros compoñentes un malestar que ben se
comprende e que malogra todol-os tencionamentos que o Estado
faiga pra se superare. Tal malestar non é outro que o que se
deita do feito de que os pobos integradores do Estado en custión
teñen que participaren forzados na laboura de milloramento da
orgaización -o Estado unitario -que os encadea e priva de
liberdade e cuio adianto se acha en razón inversa da puxanza e
adianto das partes que o constituen. Contrariamente á ísto,
ocurre nos Estados formados pol-a feliz coincidenza de pobos
autónomos que ao traballare cada un no seu terreo e dentro do
seu campo de acción pol-o propio adianto, cousa doada e natural,
ten de producire lóxicamente a millora xêral do Estado xa que
decote e de un xeito invariábel a milloría das partes produce a
do todo. E o todo n-iste caso é o Estado, sendo as partes os
pobos diversos que d'él teñen feito a eispresión xurídica das
suas coincidenzas e dos seus intreses comúns.
Un Estado composto de pobos
autónomos, canto máis autónomos mellor, non é algo forzado,
algo que se impón e que necesita de medios coercitivos pra sere,
sinón todo o contrario. É algo natural, algo que xurde
inevitabelmentes poI-o mesmo feito d'eisistire intreses comúns,
coincidenzas espontáneas antre pobos que, fora de taes
coincidenzas e intreses, teñen ben asiñaladas unhas
características que lles dan persoalidade e os fan, como
consecoenza, inconfundíbeis. Resulta, pois, que n-Estados
formados de tal xeito é compretamentes innecesario o esforzo e o
gasto que nos outros Estados, nos formados pol-a imposición e o
asoballamento, son necesarios pra termare de que se cumpran as
normas que o Estado, máis que soberano tirán, ten á ben
trazare pra que a sua falsa trabazón e conformación unitaria se
non crebe nen rache.
Cando varios pobos, gozando de vida
plenamente autónoma, se achan constituindo un Estado, tal Estado
goza das ventaxas de unha grande solidez, posto que a sua
constituzón é froito directo da libre vountade dos pobos que o
forman e da converxenza das necesidades comúns que antre eles
eisisten, sen que nada haxa n-él que poida sere asiñalado como
consecoenza de unha imposición ou de un acto de forza. E sabido
é que non hai nada que poida equipararse â firmeza que
persentan aquelas solucións que proceden directamente do mútuo
asenso e da xêral comenenza e nas que nen de un xeito remoto
mediou ningunha cras de coacción nen tivo participación a forza
ou o dereito do máis forte. Por outra parte, n-unha agrupación
ou xuntanza constituída por partes que non veñen sometidas á
renunciamentos que atañen ao propio sere, â propia eisistenza,
non pode endexamais aniñare o descontento e menos aínda a
mágoa do trato desigual que tanto fire. Entregada cada parte ao
seu esforzo, ela será o que as propias forzas lle permitan
única i-eiscrusivamente, cousa que non sucede no Estado unitario
toda vegada qu'el é a imposición de un precepto único e de
unha norma común, acaian ben ou non nas partes integradoras, que
por seren diversas e ainda opostas recraman lóxicamente un trato
axeitado â natureza especial de cada unha.
Outra ventaxa que se da nos Estados
artellados en países autónomos é a de que se achando
satisfeitos os degoiros naturaes, as lexítimas arelas
reivindicadoras de ises países, que soio na autonomía prena
atopan total satisfacción, todol-os esforzos de aqueles pobos
confluirán n-acción única de se milloraren e adiantaren cada
vegada máis, libres da necesidade imperiosa, e derivada do
sentimento da propia dignidade, de loitar contra o Estado pra que
íste se aveña á recoñecere os lexítimos e imprescriptíbeis
dereitos que os pobos por él sometidos recraman.
Moi de outro xeito sucede nos
Estados unitarios. N-eles os diversos pobos sometidos â
asimilación e â uniformidade soio forzadamente e con escasa
eficacia participarán no milloramento común, xa que a sua
atención e os seus esforzos principaes por forza terán de se
consagraren â tarefa da autoliberación, inda que pra elo teñan
a necesidade de pôrse en franca pugna e oposición có Estado. E
íste, en taes condicións, privado do concurso unánime dos seus
factores compoñentes, andará á levare unha eisistenza probe,
fallo da liberdade percisa pra se remontare á outas e
proveitosas empresas, e atento somentes á acalar, esterilmente,
â xorda guerra que no seu seio por forza ten de latexare.
PoI-o réximen de países
autónomos formando Estados se conservan vivas e latexantes
aquelas modalidades e características especiaes dos pobos que
tanto contribuien, en nobre exercizo d'emulación e competenza,
â boa marcha do Estado â sua meirande valoración.
E non cabe coidare que de tal
eisistenza se deite perxuizo algún pr'â sua solidez e
permanenza, posto que os Estados sempre serán máis sólidos
tendo como elementos básicos realidades ateigadas de forza vital
-os pobos ou rexións ceibes- que non realidades desvirtuadas e
privadas de toda enerxía propia e por ende de toda vitalidade,
cal son os pobos ou as rexións obrigadas á seguire unha
ourentación e á obedecere unhas normas de goberno que
contrarían ao seu verdadeiro sere e se opoñen ao normal
desenrolo das suas predisposicións naturaes.
Ten o Estado formado por pobos
autónomos a ventaxa de sere aquela orgaización política na que
se achan prenamente garantizadas, e á salvo de arbitrariedades,
a verdadeira democracia e a liberdade. Isto é porque tendo ise
Estado como resultado inmediato da sua imprantación a
manumisión política e adiministrativa das entidades que
n-escada gradual van dende o individuo e o municipio, pasando
pol-a rexión ou nazonalidade, ate o Estado, no que se axuntan
varias de ístas, tal feito determiña que o individuo se ache á
cuberto dos abusos e asoballamentos do poder político, toda vez
que, pra impedilos, s'erguen os orgaísmos todos do sistema no
que o individuo libre é a célula indispensábel e
insustituibel.
No Estado unitario composto de
pobos varios calquer lei ou disposición que do seu orgaísmo
lexislativo salla, difícil é que si resulta ben na sua
apricación pr'algúns d'eles non perxudique á outros xa que,
sendo todos difrentes, as suas necesidades tamén o serán, e
polo mesmo o que pra uns poida sere benfizo pra outros,
percisamente por aquela difrenza, terá de sere perxuizo, sendo
as únicas inocuas aquelas que faigan referenza esicrusiva aos
intreses comúns ou âs comenezas xêraes. E ísto condúcenos
como da man á nos amostrare que toda lexislación, todal-as
disposicións que teñan de produciren consecoenzas inmediatas e
que faigan referenza soio á probremas ou custións cuio aspecto
varia asegún as peculiaridades de cada pobo, deben, pra que
produzcan axeitado efecto e non ocasionen dificuldades nen
perxuizos, seren resoltas por cada pobo de por sí, asegún as
suas comenenzas particulares. Antramentras que todo aquelo que
por igual e do mesmo xeito afecte aos varios pobos agrupados
dentro do Estado -xa sexa dende o punto de vista económico,
político, social, etc.- debe ficare eiscrusivamente ao arbitrio
e decisión do orgaísmo común que repersenta o punto ou puntos
de contacto dos aludidos pobos.
Cando as rexións ou pobos varios
que poden eisistiren dentro de un Estado se achan privados de
aquelas liberdades percisas pra vivire, orgaizare e dirixire a
vida propia de acordo coás suas necesidades respectivas
i-eiscrusivas, qu'é cabalmentes o que ocurre nos Estados
unitarios formados por elementos heteroxéneos, é inevitabel que
antre taes rexións ou pobos xermolen receios, envexas e até
xenreiras máis ou menos acusadas, cuios receios, envexas e
xenreiras, en fin de contas, contrariarán grandemente a boa
marcha do Estado. Elo se deberá á que constituído o poder
central en fonte única de benfizos, milloras e privilexios, e
contribuindo todos por igual ao seu sostimento, fállalle
equidade pra dare á todol-os pobos que d'él dependen o mesmo
trato. E ísto ocasiona, como consecoenza, a mágoa e o
encabuxamento das rexións que se ollen preteridas ou esquecidas,
seguíndose d'eiquí a tirantez e aínda a enemistade antre pobos
que de outro xeito se levarían como irmáns. Pro tal dificuldade
se atopa achaída nos Estados descentralizados, ou sexa n-aqueles
en que cada parte integrante, cada pobo vive unha vida autónoma,
sen mediatizacións nen inxerenzas eistranas. Estonces, as
milloras, os adiantos, os benfizos todos qu'en cada rexión
autónoma se produzan serían obra eiscrusiva sua; e si eles se
non producen, a rexión non terá á quen culpare máis que á si
mesma, xa que o Estado se achara ceibe de todo iso, sendo da sua
incumbenza somentes aquelo que por igual se relaciona con
todol-os pobos que dentro d'él viven.
Unha orgaización estatal, afincada
na convivenza de diversas rexións gozando de perfecta autonomía
ten a condición louvábel de sere unha orgaización axeitada âs
demandas da constituzón natural da sociedade, na que decote se
olla confirmada a realización prena da unidade sen atacare no
máis mínimo âs variedades naturaes que, axustándose e
compretándose, a forman. Pro si a mesma orgaización estatal ten
como principio fundamental do seu afincamento i-eisistenza o
descoñecimento das variedades n-ela choídas, trocando o
acoplamento lóxico da variedade dentro da unidade pol-o ausurdo
i-estéril sometimento ao uniformismo máis compreto e â
centralización máis pechada, repersentará, contrariamentes, o
esquecimento da realidade, a sustitución do natural
i-espontáneo pol-o artificioso e forzado, i-en suma a prena
alteiración de aquela constituzón natural da sociedade que
sempre finda impôndose da sociedade por moito que o esforzo
humán peite por desbotala. E como tal orgaización é
antinatural e contraria poI-o tanto ao que os mesmos feitos
recraman ou n-outros termos, como tal orgaización é anormal e
debida somentes á circunstanzas especiaes -o emprego da forza en
pirmeiro termo- terá indefectíbelmentes que pesare pra que a
normalidade -qu'é o contrario á ela- se restabreza íntegra e
prenamente cal sucedeu e sucederá decote.
|