|
Hai
un argumento, ao noso xuizo poderosísimo, pra esgrimire en
defensa da necesidade, que vimos sostendo, de que os Estados
compostos de pobos ou nazonalidades varios se achen
descentralizados, sen nada que recenda á unitarismo ou sexa
orgaizados en perfecta xuntanza de partes autónomas. O argumento
en custión, cuia paternidade corresponde á Pí Margall, é
íste: se dí nos nosos días, e ninguén opón á elo o menor
reparo, que si algún día se abrangue a unidade de Europa ela
terá de se conseguire única i-eiscrusivamente pol-a
fedeiración das partes diversas que a compoñen, sen que á
ninguén se lle ocurra decire que tal deba faguerse arrebatando
á cada parte a sua liberdade, o seu autodominio, pra dimpois
estabrescere un soio poder afincado na máis compreta
centralización e unificación de poderes. Pois ben, si eisí se
pensa, e se pensa moi loxicamente, cando se trata da posibilidá
de chegare á unha Europa unida, comprendendo que o preno
autodominio das partes diversas que terán de constituiren á
gran xuntanza de pobos pra ren estorbare a consistenza e firmeza
de isa posíbel xuntanza, ¿cómo se non pensa o mesmo cando se
fala, por exemplo, de faguere verdadeiramente real i-efectiva a
unidade de un Estado cuia composición en pobos heteroxéneos -o
que ocurre na Hespaña -fai de tal Estado un fidel e reducido
espello do que na Europa ocurre?
Si pra constituire unidade
política, alí onde as diversidades son evidentes e manifestas,
non hai outro medio que o do respeto máis ausoluto âs
liberdades e ao dereito á se gobernaren de por sí que teñen as
aludidas diversidades, xa que todo o que non fose procedere eisí
sería impôrse pol-a forza, e a forza endexamáis é duradeira
pois ela á sí mesmo se consume, incustionábel é que, da
propia maneira, a unidade estatal, pra que responda â realidade,
é mester que se afinque non na forza, que sempre é transitoria,
sinón no dereito qu'é eterno.
Asemade, dito s'está que n-un
Estado no que se axuntan pobos varios e aínda opostos por
múltipres circunstanzas, a única forma de orgaización
política que se lle axeitará será aquela que, respetando as
difrenzas e sen menoscabalas en ren, sirva pra representare o
punto de coincidenza, o lugar en que converxen os intreses
comúns e as necesidades que á todal-as partes faigan referenzas
por igual. De tal xeito, isa unidade resultante, integrada por
variedades, será unidade ateigada de solidez e increbábel xa
qu'ela terá de sere a realización, a traducción en feitos do
que a natureza quere e do que a natureza impón.
Pra os verdadeiramente enemigos de
toda situación de forza, de todo predominio de unha casta na
gobernación de un Estado, ou sexa pra todo home sinceiramente
liberal que faiga do respeto ao dereito na sua máis ample
acepción no postulado fundamental da sua conducta e das suas
aspiracións, a estructuración do Estado en países autónomos
é algo que pón á íste -ao Estado- á cuberto do soerguimento
de poderes facciosos e ilexítimos. N-efecto, dentro dos perigos
que un Estado unitario pode correre se atopa en pirmeiro termo, e
cicais como único asiñalado, o do militarismo. Un movimento de
iste xeito, ao se impôr na capidal do Estado unitario, ten
andado o vieiro todo que leva ao trunfo. Non sucede eisí cando o
Estado se acha formado por pobos ou rexións autónomas. Estonces
non abonda pra que o movimento trunfe conque o centro fique en
poder dos sediciosos, xa que tal centro somentes e por si soio
non é ren. Estonces se fará perciso que o movimento faiga seus
cinco, oito, dez Estados ou países autónomos tantos como
compoñan o Estado total. E isto xa é de abondo máis difícil
que o de se adonare de unha capidal na que se achen concentrado e
reunido todo canto siñifica dirección, goberno, guía e
ourentación púbrica.
Cando dentro da área de un Estado
non hai un pobo soio sinón que hai varios, coidare que o sistema
de goberno que millor lle compre é un sistema de
centralización, de unificación d'emprego de normas únicas e
como cortadas por un soio patrón pra todos éles, val tanto como
coidare que abonda o querer de uns homes pra que as variedades e
difrenzas que son producto de tantas circunstanzas alleas â
vountade humán, desaparezan unificándose, as variedades, as
difrenzas espontáneas e naturaes asoballadas, coutadas baixo a
pouta do unitarismo e da centralización persistirán de cote. E
de tal feito seguiráse inevitabelmentes a consecoenza de que as
disposicións, as leises, as normas todas que o poder central
dicte, terán de fracasaren. E terán de fracasaren porque a sua
falta de fleisibilidade, o seu defecto capidal de inadaptación
âs modalidades específicas dos pobos pra que son dictadas, as
convirtirán en inaxeitadas pra o seu cumprimento pol-os
intresados, pôndo á ístes na necesidade de choutalas, apelando
a un milleiro de procedimentos pra evitare eisí os danos que da
sua rigurosa apricación terían de se seguiren. Isto non pode
ocurrire endexamáis, cando cada variedade, cada pobo dos que hai
dentro de un Estado se dona á sí mesmo a lei que millor se lle
axeita, ficando reservado ao poder estatal a elabouración de
aquelas leises e a execución de aquelas medidas que por igual
afectan á todal-as variedades que hai dentro d'él, ou sexa
aquelas medidas que de un xeito singular fan referenza aos
intreses comúns e âs custións e probremas de carácter xêral.
Somentes n-un Estado que comprende
pobos diversos e que afinca a sua orgaización política no
respeto máis compreto â autonomía de taes pobos, pode
decírese que se non estorba o cumprimento de aquela outa
minsión histórica con que cada pobo, propiamente tal, irrumpe
no percorrere dos tempos. Isa minsión non é outra que a de
s'esforzare por aportar directamente os froitos do cultivo e
desenvolvimento da sua persoalidade orixinal ao acervo común do
progreso universal. Pra que isto se realice fáise
imprescindíbel que o pobo en custión emprenda a laboura de
atendere ao cultivo de aquelas características tan suas que lle
donan a persoalidade, causa que soio se realizará si o pobo vive
a sua vida e se dona á sí mesmo a lei, isto é, si o pobo
disfroita de unha ample autonomía que lle permita desenvoltare
axeitadamente todal-as suas posibilidades de superación e de
adianto.
Sen autonomía, os pobos diversos
engriloados âs disposicións emanadas de un poder centralizado
que descoñece as realidades sobre que actúa, carecen de
iniciativa, non poden seguiren os vieiros que as suas
peculiaridades lles asiñalan. E de iste xeito, encadeados,
contrariando xeralmente as suas naturaes propensións e
tendenzas, andan a mal viviren unha vida artificiosa na que toda
vizosidade espontánea e todo froitífero desenroIo s'esgotan e
morren lastimosamente, con dano de todos e sen proveito pra
ninguén.
Otorgare o réximen autonómico á
pobos diversos que non puideron viviren a sua vida sinón que
tiveron que viviren unha vida de afogo e de acoramento, abafados
por un unitarismo que os privaba de movimentos e pol-o
centralismo que lles non permitía se desenrolaren e daren de sí
todo o que se achaba dentro das suas posibilidades e dos seus
recursos vitaes, é, cal craramente se olla, a prena
reintegración de unha persoalidade colectiva -nazón ou rexión,
tanto monta- á todol-os seus dereitos e á todal-as suas
obrigas. É, de xeito principal, pôre a colectividade que sexa
no trance de marchare por sí soia, faguendo entrare en xogo
todol-os seus recursos e a sua capacidade pra que, dona de sí
mesma, sen tere á quen botal-a culpa dos seus desacertos,
adiquira a máisima i-eficaz responsabilidade do propio goberno,
faguéndose cada vegada máis útil á sí mesma, ao Estado á
que pertenza e â Humanidade.
Un pobo autorizado pra se rexire
libremente no qu'e da sua competenza eiscrusiva e ao que, en
virtude de tal autorización, se ll'entrega de súpeto a propia
dirección, o goberno da sua vida interna, paseniño volta á
recobrare a conscenza do propio sere. E con tal recobro,
lóxicamente, terán de s'espertaren n-él os degoiros de
abranguere a sua reintegración en todol-os aspectos en qu'él se
difrenza. I-eisí o pobo que sexa iniciará a marcha ascendente
deica o recobro íntegro da sua persoalidade lingüística,
histórica, xurídica, económica, cultural, etc. E por iste
feito, a se repetire nos pobos dotados de persoalidade que un
Estado que foi unitario, pro que xa non-o é, contén dentro de
sí, tal Estado abranguerá o máisimo d'erguemento e de puxanza
xa que, indefectibelmentes, da prosperidade e elevación das
partes -as rexións ou nazonalidades- que o formen virá á
deducírese a compreta prosperidade i-elevación do conxunto. E
aquel Estado ateigado de orgaismos vivos e sendo él mesmo un
exemprar adimirabel de vitalidade, se ofrescerá ao mundo como
proba concruinte de que a eisistenza de grandes unidades ben
trabadas e fortes se afinca na persistenza de variedades
conxuncionadas ou vencelladas somentes pol-o que teñan de común
e por aqueles determinados intreses xêraes que non son
patrimonio de un ou de algúns sinón de todos.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas