Cafeciño con pastas á media mañá no centro, na Confeitaria Colombo,
antigo local da bohemia carioca que vai para os cento tres anos de vida.
Mesas de mármore. Cadeiras de madeira e trenzado de palla. No teito,
unha elegante claraboia e os ventiladores xa apagados no comezo do
inverno austral; nas paredes, inmensos espellos importados de Bélxica,
cos seus marcos neorrococó de follas, flores e cabezas. Curvas e
contracurvas de caoba deseñadas por Antonio Borsai, un fillo de
inmigrantes italianos chegado de São Paulo. (Lémbrome do meu avó coa
punta sempre afiada do lapis debuxando mobles en follas de delicado
papel de seda).
Na recente reunión da Convención
Internacional sobre o Comercio de Especies Ameazadas (CITES, un
organismo da ONU) celebrada en Harare, capital de Zimbabue, os países
participantes, entre eles Brasil, acordaron rexeitar a proposta conxunta
de Estados Unidos e Bolivia de incluir a caoba, a árbore tropical de
madeira máis nobre, na lista de especies protexidas. O presidente
Clinton aceptou as peticións das asociacións ecoloxistas de limitar o
comercio deste producto de luxo, do que o seu país é un dos maiores
consumidores do mundo. A delegación brasileira votou en contra, o que
provocou unha gran polémica, porque a corta de caobas é a principal
causa de destrucción da selva amazónica.
As contradiccións do presidente brasileiro
Fernando Henrique Cardoso son evidentes. O ano pasado recibía públicos
parabéns, mesmo de Greenpeace, polas medidas adoptadas polo seu goberno
para modificar o código forestal aínda vixente, que databa de 1965.
Daquela a Amazonia era o "inferno verde" e outras as urxencias do
país: ocupación de territorio, expansión das fronteiras agropecuarias
e construcción dos grandes eixes viarios. A lei permitía abater o 50%
de árbores das propiedades. Agora, co obxectivo de conseguir beneficios
económicos respectando ao mesmo tempo o medio ambiente, reduciuse ao
20% e estableceuse unha moratoria de dous anos
para a explotación da caoba amazónica. Aumentouse, ademais, o control
sobre as empresas madeireiras que traballan na rexión.
Na práctica, a situación é ben diferente.
Enormes troncos conxestionan a diario os afluentes do gran río e
séguense desembarcando no porto de Manaus tractores e máquinas
colosais. Esta é a denuncia feita máis recentemente: cinco empresas
asiáticas (de Indonesia, da China e, sobre todo, de Malaisia), que
controlan o 70% do mercado de madeiras tropicais, andan á rapañota na
Amazonia e avanzan sobre a selva coa voracidade da marabunta. E chegan
despois de deixar un rastro de destrucción noutros lugares, como na
illa de Borneo,
Vietnam ou Tailandia, onde estragaron os bosques. Non lles resulta
difícil aquí, pola compracencia das autoridades locais e porque ser
dono de terra amazónica é ben barato. Unha hectárea de selva virxe
nas áreas máis distantes das cidades vale pouco máis de mil pesetas*
.
______________
* En xaneiro de 1999 sóubouse que o
empresario Cecilio do Rego comprara
(ilegalmente) sete millóns de hectáreas de selva no estado
de Pará. O latifundio, unha superficie comparable a Bélxica
e Holanda xuntas, é o maior do mundo e custou pouco menos
de 60 millóns de pesetas. |