Venres, 1 de agosto. Noite de estrea no Cine Gávea da longametraxe de
Paulo Caldas e Lirio Ferreira, O baile perfumado, merecedora o
ano pasado do primeiro premio no Festival de Brasilia. Foi recibida pola
crítica con esperanza, como sinal da feliz recuperación, despois de
tantos anos, do cinema brasileiro, sendo quizais o mellor producto dos
últimos tempos.
Nas escenas iniciais da pelicula vese, nun
sobrevoo, o seu leito entre enormes paredes e o lago unhas illas
no medio da central hidroeléctrica de Xingó que contén desde
hai case cincuenta anos as augas do río San Francisco, fronteira entre
os secos estados nordestinos de Sergipe, Alagoas, Bahía e Pernambuco,
onde se desenvolve a historia. A natureza, sempre caprichosa, forma alí
a silueta dunha guitarra. Acompañan as imaxes a orixinal e
inconfundible música de Chico Science morto en febreiro nun
accidente de coche e a súa banda Nação Zumbi.
O filme mergúllase na tradición brasileira do
cangaço (o idealizado bandoleirismo do nordeste), un xénero moi
cultivado no país, sobre todo desde o éxito obtido por Glauber Rocha
no Festival de Cannes de 1953 pola súa película O cangaceiro.
Dáselle agora ao tema un novo tratamento, moi orixinal e
desmitificador, cualificado polos directores, tamén nordestinos, como
un árido movie.
Cóntase nel a historia ben curiosa do famoso
bandido Lampião, alcume de Virgulino Ferreira da Silva, un pernambucano
que en 1917 entrou no cangaço e axiña formou a súa banda,
exercendo durante moitos anos a súa particular xustiza contra os
caciques e distribuíndo cartos entre os pobres. Pero o verdadeiro
protagonista é outro: Benjamín Abrahão, un comerciante libanés que
cruzara o Atlántico no comezo de século e traballaba de asesor do
padre Cícero, outro dos mitos do nordeste. En 1936 conseguiu Abrahão
levar adiante o seu soño de gañar diñeiro filmando en 35 milímetros
ao perseguido Lampião e a súa banda.
Os directores servironse deste documento en
branco en negro para engastalo coma unha xoia na súa película sobre o
bandoleiro. Prescinden de tiros e emboscadas e ofrecemos un Lampião
vaidoso e moi fino, rendido xa por completo aos encantos da modernidade
burguesa: coche, cafeteira, whisky escocés, máquina fotográfica déixase
retratar como Rodolfo Valentino en Sangue e Area e moito
perfume francés para os bailes que organizaba cos seus, xa admitidas as
mulleres, tamén a súa María Bonita, no grupo.
Aínda que a intención do libanés era
puramente comercial, non deixa de ser todo un pioneiro polas
circunstancias, coa súa cámara na man, técnica que idealizaría máis
tarde Glauber Rocha. E non deixa de ser tamén unha homenaxe a todos
eles este cine que fala da aventura de facer cine. |