Hai
uns días o presidente Fernando Henrique Cardoso condecorou coa
prestixiosa Ordem Nacional do Cruzeiro do Sul ao escritor
mexicano Carlos Fuentes, que veu a Brasil para participar nas
conmemoracións do centenario da Asociação Brasileira da Imprensa e
presentar a súa última obra traducida, A laranjeira, na VIII
Bienal Internacional do libro do Río que abre mañá as súas portas.
"Dalgunha maneira", afirmou no seu discurso o presidente,
"apropiámonos
hoxe do grande escritor e intelectual, que pasa a formar parte da
comunidade brasileira..."
Pura retórica política. Se hai alguén que
poida facer ou dicir iso son os traductores ao portugués das obras do
escritor mexicano. Como María Aparescida da Silva, unha especialista na
obra de Fuentes. Ou Tizziana, así, con dous cetas (e póñoos, como
puxo Cunqueiro os dous "tes" á marabillosa Vittoria de Xente de
aquí e de acolá). Tizziana Giorgini: toda a escola veneciana de
pintura cor e paisaxe no seu nome e nos seus ollos, aínda
que procede dunha familia toscana, de Florencia o pai, de Lucca a nai,
que nos anos cincuenta emigrou a Brasil, primeiro el, despois ela, e
instalouse no Río, onde naceu a súa filla.
Licenciada en Filoloxía francesa pola
Universidade Federal, Tizziana exercía como profesora de ensino
secundario, ademais de ser traductora, a súa verdadeira paixón. Algo
moi variado que podía incluír un libro de mecánica do automóbil,
unha enciclopedia da vida sexual ou unha colección famosa de "cómic"
(quadrinhos chámanlle aquí). Brillaba especialmente nas
traduccións literarias, como as que fixo, entre outras, de libros dos
italianos Alberto Moravia e Leonardo Sciascia, ou da francesa Margarite
Duras. O seu último libro, no ano 1988, foi precisamente a esmerada e
exquisita traducción de Gringo Viejo de Carlos Fuentes para a
Editora Rocco.
Veu despois a difícil e drástica decisión de
fuxir da permanente violencia e inseguridade que afogaban a vida na
cidade, marchar á vella Europa coa súa familia e partir de cero. Nunca
regresou a Río, pero estes días están aquí os seus dous fillos,
visitando aos parentes cariocas. A avoa, feliz, avisou a todos os
veciños da rúa André Cavalcânti, a mesma de sempre, a que sobe
enfesta e melancólica ao Morro de Santa Tereza, para presentárllelos.
Cambiou Tizziana Brasil por unha aldea do
Ribeiro, a da súa familia política, e despois por Ourense e A Coruña.
Anda agora por alá. Seica deixou o seu traballo nunha academia e
contratouna unha empresa con importantes negocios cos países do
Mercosur. Vaille ben, pero eu aínda imaxino que ela non abandona o seu
soño. A Editora Rocco coa que colaborou hai nove anos, aínda non ten
traducida La frontera de cristal de Carlos Fuentes. ¿Para cando,
amiga? |