O
século XX comeza en 1922 para as artes brasileiras na mitificada Semana
de Arte Moderna celebrada en São Paulo, cidade que naqueles axitados
días lle arrapañou para sempre a Río o título de capital artística
do país. Foi, curiosamente, un carioca, "un perfecto carioca", como
él mesmo se definiu, o pintor Emiliano Di Cavalcanti, quen suxeriu a
idea de organizar á maneira francesa unha semana de escándalos,
vangarda e inconformismo, como semente dunha nova era.
Agora aquí, na súa cidade, conmemórase o
centenario do seu nacemento con dúas magníficas exposicións
financiadas pola compañía Petrobrás e abertas simultaneamente o
pasado día 6. As mulheres de Di a primeira delas, nas salas do
Centro Cultural do Banco de Brasil, e a segunda, Di, meu Brasil
brasileiro, no Museu de Arte Moderna. Constitúe un grande
acontecemento cultural por ser a primeira retrospectiva desde 1971, tres
anos antes da súa morte. Toda unha xeración, pois, viuse obrigada a
coñecer só por reproduccións a obra deste artista, un capítulo
imprescindible nos libros de historia da pintura no Brasil, que, como en
todas partes, están cheos de tópicos e falacias. Como, por exemplo, o
da suposta "brasilidade" dos artistas ligadas á Semana.
Contemplando as fermosas pinturas de Cavalcanti
—escenas, paisaxes e tipos da vida brasileira— ocórreseme que
se estas obras fosen exhibidas sen a ficha técnica correspondente nas
salas galegas, serían atribuídas, sen dúbida, por sisudos críticos a
pintores como Arturo Souto, Colmeiro, Maside, Díaz Pardo ou ao mesmo
Castelao (penso nos seus Debuxos de negros). E non debería
sorprender a ninguén, pois todos beben das mesmas fontes, das formas
importadas da vangardas internacionais: de Léger, Braque, Cézanne,
Kirchner e, sobre todo, do Picasso cubista e "clásico"
(atreveríame a definir o cadro de Cavalcanti, As cinco moças de
Guaratinguetá, do ano 30, como a versión tropical, máis
expresionista que cubista, das Señoritas de Avignon).
Pero esta idea de amosar as obras de Cavalcanti
en Galicia correría o risco de non se realizar, porque como todas as
iniciativas que envolven o nome do pintor desde a súa morte, contaría
coa radical e violenta oposición dunha muller chamada Dalila Bogado
Pedreira, que cortaría toda posibilidade. Dalila, —só o seu nome
é unha ameaza— intentou impedir legalmente, sen conseguilo, a
inauguración das dúas exposicións actuais, despois de prohibir a
emisión dun selo do centenario do pintor, de billetes de lotería con
cadros do autor e a venda dun vídeo e un libro de crónicas.
Descoñécese a relación que tivo con Cavalcanti, mais afirma ter un
documento asinado por el no que lle confire poderes sobre o seu legado e
patrimonio, e dereitos de autor sobre as reproduccións da súa obra.
Proclámase a súa biógrafa oficial e vén anunciando desde hai máis
de vinte anos un libro definitivo sobre o pintor que, ao parecer, terá
doce volumes. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas