Belo
Horizonte, que é xa a terceira cidade do Brasil, resulta fea e
caótica, froito dun desenvolvemento urbano acelerado e desleal co seu
pasado. En nada lembra á capital deseñada no final do século XIX polo
enxeñeiro Aarão Reis, un idealista imbuído das ideas positivistas ao
que se lle confiou a misión de erguer unha nova urbe no corazón das
Minas Gerais para substituir á fermosa e colonial Ouro Preto. Naceu,
pois, en tempo de grandes mudanzas pola determinación política da
República triunfante de crear un centro irradiador e que vai da
administración municipal de Belo Horizonte do alcalde Juscelino
Kubitschek á construcción posterior de Brasilia, concibida por el
sendo xa presidente).
Belo Horizonte, que o sábado pasado cumpriu os
seus primeiros cen anos, foi primorosamente proxectada no papel tivo
o primeiro plano urbanístico do país, seguindo o modelo
(francés) da de Washington: utópico e racional, con amplas avenidas de
árbores en xadrez e ousadas diagonais cortando as cuadrículas. Dun
pequeno poboado de non máis de trescentas casas e algunhas facendas,
levantado nas terras arrapañadas aos indios, xurdiu en cen anos unha
cidade que hoxe conta con máis de dous millóns de habitantes, cando o
seu autor prevía para ela un máximo de douscentos mil.
A vertixe do novo mundo, un desmesurado
entusiasmo polo moderno e a especulación inmobiliaria apoderaronse
dela. Derrubáronse, por exemplo, rúas enteiras nos anos vinte, só
trinta anos despois da súa fundación. Tanta arrogancia pagouse moi
cara cunha crecente degradación urbana, sendo hoxe unha cidade máis de
anódinos rañaceos. Felizmente, o ano pasado aprobáronse un plano
director e a lei de uso e ocupación do solo para salvar o que resta do
patrimonio histórico e evitar de novo a impiedade e os excesos.
Na festa do Centerario o actual alcalde
enterrou no parque municipal, no centro da cidade, un baul metálico
feito especialmente para a ocasión, contendo un exemplar do novo plano
urbanístico, unha moeda commemorativa, xornais do día 12, unha copia
do orzamento deste ano, productos, mensaxes, libros sobre a cidade...
O xesto, como unha promesa, fíxome lembrar o
dun amigo que sempre lles regalaba ás mozas coas que comezaba a saír
un bauliño de madeira para que o encheran de cartas, papeis, fotos,
recordos e todo aquilo que supón manter unha relación amorosa. Din que
en Belo Horizonte foron enterrados baúis semellantes en 1897 e 1947,
mais ata hoxe non se atoparon. Terei que preguntarlle ao meu amigo que
facían as mozas cos baúis cando rompían relacións. |