O
pasado día quince na chamada Estancia do Cerrito, preto de Itaqui en
Río Grande do Sul, xa na fronteira con Arxentina, o facendeiro de
setenta e nove anos Manuel Antonio Sarmanho Vargas reuniu os empregados
e mailo seu filho na sala da casa, falou algo dunha despedida que
ninguén entendeu ben, foi para o cuarto, atrancou a porta e deuse un
tiro no peito. O xesto, extremo, repetía outro igual de corenta e dous
anos e medio atrás, cando seu pai, o daquela presidente Getulio Vargas,
se matou por motivos políticos na súa residencia oficial en Río de
Xaneiro.
A que servía como mansión dun rico facendeiro
portugués do café, converteuse hai xusto cen anos na sede do poder
executivo e no corazón da República, e así continuou ata que foi
transferida a capital federal á Brasilia. O Palacio do Catete é agora
o Museu da Republica, e no interior das súas paredes revestidas de
granito e mármore rosa e branco, gárdase memoria de moitos dos
principais acontecementos políticos do país. Suntuosos salóns azul,
pompeiano, veneciano, mourisco, teitos con pinturas mitolóxicas,
bronces,
lustres, estucos, mobles e ornamentos... todo aquí incita á
melancolía; mesmo a avenida de altísimas palmeiras imperiais do
xardín, curruncho meu, illa de tranquilidade e recollemento entre o
barullo das rúas.
O Salón Nobre asistiu ao brillo das festas e
bailes, das recepcións e solemnidades. O opulento Salón Ministerial
acollía o espacio simbólico do poder, onde Vargas tomou posesión por
primeira vez da presidencia en 1930 e transformou en quince anos de
goberno nacionalista e populista a vella República nun Estado Novo
de corte autoritario. O dictador emprendeu desde aquí o proceso de
industrialización do país e a súa paternal politica laboral, e foi
aquí tamén onde asinou a declaración de guerra contra as potencias do
Eixe na Segunda Guerra Mundial. No terceiro andar, á fin da maxestuosa
escaleira principal, encóntranse os apousentos nos que Getulio se
suicidou, no seu segundo mandato presidencial, conseguido esta vez de
maneira democrática nas urnas en 1950. Todo aquí está como aquel 24
de agosto de 1954 en que se oiu o estoupido dun revólver. «Saio da
vida para entrar na historia», deixou escrito nunha carta-testamento ao
pobo brasileiro que deben coñecer de memoria todos os escolares. Hai
uns días, o seu fillo primoxénito anotou nun papel antes de se matar:
«non pretendo entrar na historia, simplemente deixala pasar». |