A
tristeza e a indignación apoderáronse do ánimo dos cariocas vendo,
impotentes, como un incendio engulía practicamente o aeroporto Santos
Dumont na madrugada do venres. De noite, o edificio parecía unha gaiola
en chamas. Coas luces do día a columna de fume aínda subía luctuosa,
coma se dun pintura de batallas se tratase. Cos bombeiros vixiando
aínda o rescaldo, escoitaronse as primeiras voces críticas que
atribuían a gravidade do desastre á displicencia das autoridades
competentes.
O aeroporto lambido polas chamas foi o primeiro
civil e moderno do país. Patrimonio arquitectónico e afectivo da
cidade, debruzado sobre un aterro da baía de Guanabara, no que
se fixera a Exposición do Centenario da Independencia en 1922 e onde
anteriormente se erguía o morro do Castelo. Segundo o cineasta
Godard o aeroporto era "o máis bonito do mundo", pola súa
privilexiada localización, que lles permitía aos usuarios, a maioría
empresarios e políticos da ponte aérea Río-São Paulo da que era
verdadeira antesala, desembarcaren no mesmo corazón da cidade,
desafiando diariamente a súa curta e difícil pista.
Proxectado nos anos trinta polos irmans Marcelo
e Milton Roberto destacaba, sobre todo, pola súa escala humana e a
funcionalidade da planta, cun amplo e lonxitidinal vestíbulo, un
espacio leve e elegante coma a súa equilibrada fachada levantada sobre
pilotes. Agora vaise reconstruir respetando o orixinal e adaptándoo, no
que faga falla, aos novos tempos.
Non pareceu moi adecuado, cando aínda era unha
pista provisoria, o primeiro nome de Aeroporto do Calabouço, pola
antiga masmorra onde se torturaban escravos que alí existía, e pasou a
ser en 1936 por decreto do presidente Getulio Vargas «Santos Dumont»,
en memoria e homenaxe ao grande pioneiro brasileiro da aviación,
inventor do aeroplano, que acabara a súa vida catro anos antes cun
suicidio cometido, segundo deixou escrito, polo uso militar que se lle
dera á súa máquina.
Descendente de familia francesa, Alberto Santos
Dumont naceu no interior de Minas Gerais nunha inmensa facenda de café
da que seus pais eran propietarios. Apaixonado polos libros de Xulio
Verne, moi populares tamén aquí no Brasil, foi contemplando o ceo nas
longas e soleadas tardes da plantación familiar, cando soñou por vez
primeira con voar. A gloria do primeiro voo en avión chegoulle en Paris
en outubro de 1906. Cando volveu a Brasil en 1916 foi recibido como un
heroe.
Moitos dos que estes días queren atribuir o
incendio do aeroporto só á fatalidade de ser venres e 13 lembran o
supersticioso que era Santos Dumont, que tiña un refuxio de verán, de
estilo alpino, en Petrópolis, chamado a "Casa Encantada", polas
excentricidades que amosaba, entre elas, por exemplo, que todas as súas
escadas estaban construídas de tal xeito que só se podían comezar a
subir co pé dereito. |