Hai
poucos días procedeuse á exhumación dos restos mortais de Antonio
Francisco Lisboa, o Aleijadinho, o maior mestre da escultura
brasileira, depositados en 1814 baixo o sollado da igrexa de Nosa
Señora da Conceição de Ouro Preto, ao pé do altar da Virxe da Boa
Morte. Fragmentos dos seus ósos foron levados á Universidade Federal
de Minas Gerais, en Belo Horizonte, co obxecto de seren examinados polo
dermatólogo Geraldo Barroso de Carvalho, que está a escribir un libro
sobre a misteriosa enfermidade que contraeu o artista e que marcou tan
dramaticamente a súa vida.
O Aleijadinho era fillo natural dun arquitecto
portugués de certo prestixio, Manuel Francisco Lisboa, e unha escrava
negra de súa propiedade chamada Isabel. Naceu en 1738 na vella Vila
Rica, desde 1823 Ouro Preto, a cidade de Minas Gerais que coa descuberta
do ouro e a conseguinte febre desatada abriu o camiño á colonización
portuguesa do interior do continente.
Pouco se sabe da vida do artista. Aprendeu a
ler e escribir, debuxo e arquitectura co seu pai, con quen colaborou nas
obras que lle encargaban nunha época en que en xeral o traballo manual
era desprezado pola poboación branca. Tivo a oportunidade de
desenvolver o seu talento como entallador de retablos, no deseño de
decoracion arquitectónica e nas esculturas e imaxes das numerosas
capelas e igrexas que foron levantadas neses anos de euforia económica:
unha arquitectura exuberante e caprichosa de curvas cóncavas e convexas
que espallaba polas vilas mineiras onde traballou —Mariana, Sabará,
São José del Rei, Catas Altas...— as novas modas europeas do barroco
e do rococó.
Os primeiros síntomas da enfermidade apareceron en 1777, cando contaba
con case corenta anos e unha grande fama. Atacoulle aos membros do seu
corpo e co tempo chegou a perder todos os dedos dos pés e algúns das
mans. Padeceu un calvario. Pero a mutilación —de aí o alcume de aleijadinho
ou mutiladiño— non abalou as súas forzas e, con coraxe, facía
que o transportasen os seus escravos e lle fixasen nos antebrazos o
martelo e o cincel. Así foi como conseguiu rematar as figuras en cedro
dos Pasos da Paixón e os famosos Profetas en pedra do adro da
Santuario do Bom Jesús de Matozinhos na modesta Congolhas do Campo,
patrimonio universal que lembra ao monumento homónimo de Braga.
Nunha primeira analise dos ósos recentemente
exhumados detectaronse indicios de lepra, algo que xa se sospeitaba,
pero hai, ademais, sinais de que padeceu porfiria, unha rara doenza que
se ten asociado ás veces —non é este o caso— co vampirismo e
provoca bochas e dolorosas feridas na pel coa exposición ao sol. Iso
explicaría que o que se conta del, que evitaba a luz do día, sempre
cuberto con moita roupa, e que traballaba só de noite, así como o seu
humor colérico e comportamento estraño, consciente da desagradable
impresión que causaba a visión do seu corpo, que non das súas
fermosas obras. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas