Non
hai quizais mellor forma de expresar a diferencia entre os bosques
europeos e suramericanos que coa letra "l", húmida e tropical, que
a lingua portuguesa introduciu na foresta. E raras son as cidades no
mundo, e ningunha do tamaño do Río, que teñan dentro dos seus
límites un bosque tan inmenso e exuberante como a Floresta da Tijuca,
nome que procede do macizo que contén, entre outros, o impresionante
promontorio do Corcovado que se asoma desde as alturas, Cristo
incluído, sobre a voraz máquina urbana.
Plantado no medio da cidade, o actual Parque
Nacional da Tijuca, constitúe un modesto e exemplar experimento
realizado a mediados do século pasado. En decembro de 1861 o goberno
imperial decidiu crear un órgano para a "conservación, policía e
plantación" de árbores nesa área ocupada antigamente pola selva
atlántica, devastada a ferro e fogo desde os tempos da colonización. A
orixe desta sorprendente novidade foi unha das moitas crises de
abastacememento de auga que padecía a capital e o desexo da elite de
contar cun lugar nas veciñas montañas para fuxir da ardente calor e da
febre amarela (aínda hoxe, de non existir a Floresta da Tijuca, o Río
sería, calculan os biólogos, catro ou cinco graos máis quente).
A protección oficial do Ministerio de
Agricultura, que comprou moitas terras aos facendeiros de café,
permitiu que renacesen moitas árbores de maneira natural e que o
encargado, Manuel Gomes Archer, replantase, cun capataz e unha ducia de
escravos, miles de árbores durante os trece anos que dirixiu o
proxecto. Non repuxo só especies nativas, senón tamén moitas outras
exóticas, entre elas, por certo, o eucalipto, cultivado aquí por
primeira vez no Brasil. Logrouse así deter o proceso de deforestación
e construiuse unha nova paisaxe, un escenario ameno e pintoresco, que co
paso dos anos, foi dotado de grutas, miradoiros con vistas
abraiantes, fontes, lagos artificiais, pontellas, etc,
convértendose nun dos lugares máis apreciados polos cariocas para
gozaren do seu lecer.
Nos últimos tempos a Floresta da Tijuca viuse
moi ameazada polo espectacular e desordenado crecemento urbano. E sofre
con frecuencia a invasión de familias pobres que se instalan dentro do
parque facendo del tamén un depósito de lixo cando non de
narcotraficantes que se serven da espesura para esconder o seu arsenal
ou facer prácticas de tiro (xa foron desmantelados catro campamentos
nos últimos catro anos).
Con todo, a Floresta non parece aínda
domesticada por completo e ás veces proporciona algún que outro susto.
Como o que levaron a semana pasada as internas, futuras misioneiras, do
Instituto Brasileiro de Educación Relixiosa da rúa Uruguai, no barrio
veciño da Tijuca, coa presencia dunha gran boa de dous metros que
entrou no colexio e que parecía o mesmo demo. |