Despois da súa asistencia á IIª Conferencia das Américas en Santiago
de Chile, cidade onde pasou a primeira etapa do seu exilio, entre 1964 e
1969, o presidente de Brasil Fernando Henrique Cardoso chega hoxe a
España de visita oficial. No seu ánimo pesará, sen dúbida, a dor
pola morte do seu amigo, socio e ministro de Comunicacións, Sergio
Motta (falecido onte nun hospital de São Paulo dunha grave afección
pulmonar), pero tamén, a menos de seis meses das eleccións
presidenciais de outubro, a preocupación pola procura dun substituto
nuns momentos de descenso de popularidade polo aumento do desemprego e o
lóxico desgaste de tres anos e medio de goberno.
Motta, a grande ausencia para a dura campaña
electoral que se aveciña, constituía a peza fundamental na engrenaxe
política e económica do Partido Socialdemócrata Brasileiro (PSDB) que
axudara a fundar e organizar como secretario xeral, e sempre prestou a
Fernando Henrique un xeneroso apoio financieiro: en 1977 e 1982, nas
campañas para senador, en 1986 para acceder, o que non foi posible, á
alcaldía de São Paulo e, por último, en 1994 cando entrou en corpo e
alma na disputa pola presidencia da República.
Fernando Henrique comezou a súa brillante
carreira académica na Facultade de Filosofía da Universidade de São
Paulo. Gañou axiña un gran prestixio internacional e foi recoñecido
como un dos grandes sociólogos latinoamericanos. Afastado da vida
universitaria polo réxime militar, pasou, como dicía, parte do exilio
en Chile onde escribiu, xunto con Enzo Faletto, Depedencia e
desenvolvemento en America Latina, publicado por primeira vez en
1969, un deses manuais da progresía incluído por Álvaro Vargas Llosa
na lista dos dez libros que conmoveron ao "idiota" latinoamericano;
e tamén europeo, pois tiveron moito eco as súas teorías na
Universidade de Nanterre, un bo megáfono daquela, onde fora convidado
para dar clases polo seu amigo o sociólogo Alain Touraine.
Moito cambiaron o mundo e as ideas deste
intelectual en case trinta anos. De defensor da "teoría da
dependencia", que daba unha explicación sociolóxica para entender o
crónico atraso económico de América Latina, Fernando Henrique chegou
a ser ministro de Facenda con Itamar Franco e ideou, nos antípodas da
súa anterior concepción da economía, o vixente Plano Real. A súa
aplicación proporcionou ata agora unha estabilidade da moeda, o control
da inflación e un aumento innegable do nivel de vida da poboación. A
receita incluía unha apertura do país ao exterior, a radical
privatización de moitos sectores (siderúrxico, telecomunicacións,
eléctrico, petroquímico,...) e profundas reformas estructurais aínda
por completar, di, nun segundo mandato.
Para xustificar a súa politica posibilista recorre sempre á diferencia
sinalada por Max Weber entre a "ética para a acción" e a
"ética
para a reflexión"; e para entender o seu estado de ánimo, afirma,
ademais, que «o poder é exercido con máis felicidade por aqueles que
non teñen coñecemento»*.
___________________
* Un día despois de chorar polo seu
amigo, Fernando Henrique Cardoso recibiu, xa en Madrid, un novo e
durísimo golpe coa morte de Luís Eduardo Magalhães, o deputado do
Partido da Fronte Liberal (PFL), un dos que apoian ao goberno, e o seu
verdadeiro líder na Cámara. A reacción do presidente foi inmediata:
embarcou para Salvador de Bahía para asistir ao enterro e cancelou o
resto da súa acenda oficial (que incluía, por certo, unha visita a
Santiago) o que provocou certo malestar diplomático. |