Vou
á Biblioteca Nacional e, consultando na hemeroteca El Correo Gallego,
o vello e practicamente descoñecido semanario da colonia galega de Río
de Xaneiro, detéñome a ler o exemplar do 7 de novembro de 1905,
segundo ano desta efémera publicación que defendía os intereses dos
galegos na capital brasileira. Resáltase nel o importante labor
humanitario que exerceu unha comisión promovida e presidida por
Casimiro Santa María, un ilustre comerciante natural da parroquia de
San Fiz de Forzáns en Pontecaldelas, co obxecto de recadar entre os
españois fondos «en beneficio das víctimas da seca no nordeste do
país».
Ese fenómeno climático non era nada novo na
rexión. Xa nos séculos XVI, XVII e XVIII os colonizadores portugueses
falaban nas súas crónicas das secas que padecían, cun impacto menor
nos primeiros tempos polo reducido número de habitantes, máis grave xa
despois, como o que aconteceu no bienio 1778-79. Trala independencia do
país, a de maior intensidade, a chamada "seca grande", ocorreu en
1877-79 e causou, calcúlase, máis de medio millón de mortos. Foi
cando as autoridades do Imperio decidiron enfrontarse ao problema e
adoptaron as primeiras medidas, como a construcción de represas, para
combater os seus devastadores efectos.
Pero o clima non perdoou e provocou novos e
sucesivos castigos (anótense os anos de 1903-05, 1908, 1915, 1919,
1930-32, 1942, 1953, 1958, 1970, 1976, 1979-83, 1987-88, 1993...) nesa
área coñecida xa como "o polígono da seca" que abrangue os
estados nordestinos de Ceará, Río Grande do Norte, Paraíba,
Pernambuco, Alagoas e algunhas zonas de Piauí, Bahía e norte de Minas
Gerais.
O pasado venres a Superintendencia de
Desenvolvemento do Nordeste (SUDENE), un organismo creado hai corenta
anos polo goberno federal para combater a pobreza endémica deses
estados, deu a alerta polos danos da seca deste ano, que promete ser a
máis grave do século, e que afecta xa a dez millóns de persoas, agora
en situación crítica pola ruína dos seus cultivos, a fame e a falta
de traballo.
Esta calamidade pública levou aos dirixentes
do Movemento dos Trabalhadores Rurais sem Terra (MST) a ameazar ao
goberno, caso de non distribuír urxentemente toneladas de víveres aos
máis afectados, con realizar saqueos nos supermercados e almacéns de
alimentos, como xa aconteceu o mes pasado no sur de Ceará, cando
cincocentas persoas asaltaron e baleiraron os depósitos destinados polo
goberno para as merendas dos escolares.
A iniciativa proposta polos Sem Terra recibiu o
inesperado apoio de moitos dos prelados que participan estes días na
XXXIV Asemblea Xeral dos Bispos de Brasil. que defenden os saqueos en
caso de desesperación das familias e xustifícannos recorrendo á
encíclica Gaudium et Spes, herdeira das conclusións do Concilio
Vaticano II, e aínda á outras doutrinas máis antigas, como a de San
Xoán Crisóstomo, aquel que fora bispo de Antioquía e patriarca de
Constantinopla no século cuarto, quen aceptaba tamén a tese de que o
famento roube para comer. |