|
A Silvia
Longueira, nena na Brasilia nacente |
A
cidade naceu, como se sabe, do xesto primario de quen sinala un lugar ou
del toma posesión: dous eixos que se cruzan en ángulo recto, ou sexa,
o propio sinal da cruz. E despois arquéase un deles, para conter a
área urbanizada, e aparece, para uns un paxaro, unha bolboreta ou un
avión, coas súas ás abertas, e para outros un arco e unha frecha
apuntando á Amazonia por colonizar. É Brasilia, o bosquexo simple e
claro de Brasilia, feito cun humilde lapis de cor nunha folla de papel,
xurdido en 1957 da imaxinación do arquitecto e urbanista Lucio Costa,
unha das maiores personalidades do Brasil contemporáneo, morto o
sábado pasado aos noventa e oito anos de idade.
O pai de Brasilia naceu na cidade francesa de
Toulon, fillo de Joaquín Ribeiro da Costa, enxeñeiro naval, e a
amazonense Alina Ferreira. Despois de vivir en Newcastle, París e
Montreux, onde fixo os seus primeiros estudios, a familia regresou ao
seu país en 1916 e, no Río, o pai matriculou ao fillo no curso de
arquitectura da Escola Nacional de Belas Artes. Precisamente, anos
despois, en 1930, chegaría a ser o director e encargado polo goberno
nacionalista de Getulio Vargas de realizar unha polémica reforma do
ensino da vella escola. Foi tamén el quen en 1936 convenceu ao seu
adorado Le Corbusier, o apóstolo da nova arquitectura, para que viñese
ao Brasil e proxectase o edificio do Ministerio de Educación, canteira
e semente da primeira xeración moderna de arquitectos brasileiros.
Aínda que autor de importantes proxectos e
obras, como o Pavillón de Brasil para a Feira Mundial de Nova York,
feito en 1939 con Oscar Niemeyer, só saltou á fama cando cos seus
sumarios e atrevidos deseños gañou o concurso público do plano piloto
para a construcción da nova capital federal. Un soño que viña de
lonxe, pois xa en 1823, cando a independencia, o mineiro José Bonifacio
de Andrada e Silva propuxera a mudanza da capital para un punto máis
central do interior e mesmo suxeriu o futuro e actual nome. En 1892, coa
recentemente proclamada República, unha expedición ao deserto planalto
central demarcou a área onde sería construída e en 1922 colocouse a
primeira pedra.
Entre 1957 e 1960, ano en que foi inaugurada
polo presidente Juscelino Kubitschek, levantouse toda unha cidade como
se fose un novo planeta e coa ilusión, falsa, de que se estaba a
construír e a materializar unha utopía. Foron anos épicos para os
pioneiros chegados de todo o país, entre eles Ramón Longueira, un
coruñés de Monelos radicado daquela en Río. Os esqueletos dos
edificios recortaban a súa silueta sobre o inmenso ceo daquela chaira
que parecía a preamar.
Monumental, simbólica, burocrática, Brasilia
foi proxectada para ter medio millón de habitantes no ano 2000, pero
hoxe viven nela case dous millóns de persoas, xurdiron ao seu arredor
varias cidades-satélite improvisadas —con máis poboación que a
xa histórica trama do plano piloto—, e nas grandes avenidas son
diarios os atascos e o estrés, aínda que foron deseñadas para a
circulación dos coches, que Lucio Costa consideraba "animais
domésticos que formaban parte da familia; e separadas do trânsito dos
pedestres para que as crianças brincasen à vontade ao alcance do
chamado das mães." |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas