Os
segredos da selva. Iso é o que está en xogo. O Parlamento brasileiro
está a debater estes días o proxecto de lei sobre o acceso aos
recursos xenéticos da Amazonia, e a Funai (Fundación Nacional de Axuda
ao Indio) tenta regular as condicións de entrada ás terras indíxenas.
Mentres, multiplícanse, por un lado, as denuncias na comisión
lexislativa que sobre biopiratería se constituíu o ano pasado no
Congreso, e, polo outro, aumentan as presións políticas para facilitar
o traballo aos investigadores dos grandes laboratorios, universidades e
multinacionais.
Constátanse prácticas irregulares cada vez
máis sofisticadas, coa autorización oficial na man e servíndose de
enganos. Xa non se trata de apropiarse de coñecementos tradicionais
dalgunhas tribos, como aconteceu en 1992 cun equipo de italianos que
patentou un poderoso analxésico a partir das instruccións dadas
xenerosamente por un chamán dos indios marubos, no oeste do Amazonas,
sobre o uso da secreción dunha especie de sapo da rexión. Aquilo
considerouse un roubo e o Brasil non deixará de pagar royalties
polo medicamento.
Outra cousa ben diferente é o que se soubo a
semana pasada: que os médicos da empresa norteamericana de bioxenética
Coriell Cell Repositories, coa desculpa de facer un documental e
procurar un tratamento contra a malaria e a anemia, extraeron sangue dos
indios caritianas e suruís, que viven no estado de Rondonia, sangue que
está depositado agora no banco de células mutantes humanas da empresa,
clasificadas por étnias, e serve para as pesquisas sobre o xenoma
humano por ser "un material de alta cualidade e libre de
contaminación".
A salvo, polo momento, desas prácticas está o
Parque Nacional Indíxena do Xingú, unha reserva administrada
directamente pola Funai e situada ao norte do Mato Grosso, que abrangue
unha área de dous millóns e medio de hectáreas onde viven case catro
mil indios de quince tribos diferentes que manteñen con forza as súas
tradicións. Ben protexida pola natureza, a rexión converteuse nun
refuxio durante
séculos para pobos indios de moi variada procedencia que fuxían do
avance colonizador dos portugueses.
A creación oficial deste gran parque data do
ano 1961, pero só foi posible gracias á famosa expedición
Roncador-Xingú, unha mestura de nacionalismo e necesidade xeopolítica
do goberno de Getulio Vargas, que supuxo o descubrimento nos anos 40 do
Brasil central e a primeira presencia real do Estado naquel afastado
territorio. Os protagonistas daquela ?marcha para o oeste?, ao
corazón de Brasil, foron Orlando, Claudio e Leonardo Villas-Boas,
indixenistas de gran prestixio que, despois de moitos anos de esforzos e
loitas, lograron das autoridades o recoñecemento dos dereitos dos
indios iamén e que se pechara a reserva para evitar no posible a
contaminación e contacto cos brancos.
Pero o Xingú serviu tamén de laboratorio para
as pesquisas antropolóxicas. Sábese, por exemplo, que os irmáns
Villas-Boas fomentaron os casamentos intertribais, para o que non
dubidaron en animar aos indios iaulapitis, numerosos no pasado e á
beira da extinción hai medio século, a raptar mulleres camaiurá.
Logrouse así que comezasen a renacer, chegando hoxe a case duascentas
persoas. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas