Subo
o domingo a Santa Teresa, un dos barrios máis antigos de Río, no
sempre animado tranvía, un vello xoguete eléctrico que se despraza,
preguizoso, polos raís do Acueducto da Lapa, antes de serpear polas
duras pendentes do outeiro. A primeira edificación importante,
levantada na ladeira no XVIII, foi o convento de Santa Teresa. Un
século despois viñeron construír aquí, fuxindo da calor e da febre
amarela, os aristócratas as súas elegantes residencias. Refuxio
tradicional de artistas e intelectuais, hoxe os seus bares e
restaurantes están de moda nas noites e madrugadas cariocas.
Xa no cumio, achégome á Chácara do Céu,
un dos mellores museos da cidade, aberto na que foi residencia de
Raymundo Ottoni de Castro Maya, un industrial culto e refinado que
formou unha das mellores coleccións de arte, europea e brasileira, do
país. O moderno edificio de 1957 adáptase moi ben ao contorno gracias
ás súas sinxelas liñas e tamén aos fermosos xardíns concibidos por
Burle Marx.
A trasfega no museo é enorme. O próximo xoves
inaugúrase unha nova exposición temporal sobre "A paisaxe pintoresca
no Brasil". Paisaxes pintorescas, dignas de seren pintadas. Curioso,
pero antes de 1808, ano da apertura dos portos ás nacións amigas
decretada polo rei João IV, o Brasil foi unha colonia portuguesa
completamente pechada á influencia exterior. A mostra quere probar que
as expedicións de artistas estranxeiros que seguiron a esa medida
transformaron a pintura feita aquí e ensinaron a ver con outros ollos a
natureza, asociada antes a escenas relixiosas.
Un dos que abriu camiño no século XIX ao auxe
do pintoresquismo, o austríaco Thomas Ender, chegou en 1817 con
ocasión das nupcias da arquiduquesa Leopoldina, filla do emperador
austríaco, co príncipe don Pedro de Alcántara, herdeiro do trono de
Portugal e Brasil. Viña nunha comitiva de sabios e científicos
dispostos a recoñecer o territorio brasileiro na procura de novas
especies animais e vexetais. As acuarelas de Ender axudaron a desvelar
unha natureza exótica e descoñecida.
Jean-Baptiste Debret arribou en 1816 como
membro da misión artística francesa e o alemán Rugendas en 1822 para
participar na famosa expedición Langsdorff. Ámbolos dous conseguiron
cos seus debuxos e litografías caracterizar a paisaxe tropical
brasileira, chea de cores e exuberancia, e ofreceron ao mundo unha
visión bastante ampla do Brasil, da súa xente e dos seus costumes.
Saio do museo encantado coas obras. Ademais,
este é un lugar privilexiado, de ar puro e fresco, para contemplar un
panorama da cidade, con vistas espectaculares de todos os barrios: a
Lapa, a Gloria, o Flamengo,... e sempre os azuis e verdes da baía de
Guanabara ao fondo. Baixo a pé, confiado, polas rúas estreitas e
empedradas de Santa Teresa, que lembran as de Alfama de Lisboa.
Pendúranse xardíns e algunhas casas polas ladeiras, amosan outras,
orgullosas, as súas novas cores (vermellos, amarelos, laranxas...)
froito dun plan de restauración que xa se empeza a notar. E por todas
partes sobresaen as palmeiras ¡Lástima dun lenzo e uns pinceis! |