|
Resulta xa todo un rito semanal achegarse ao nº 185 da avenida Río
Branco, no centro, descender pola ampla rampa helicoidal ata o segundo
soto e mergullarse nos ricos fondos da librería Leonardo da Vinci, que
dirixe Vanna Piraccini, unha italiana de Boloña que desembarcou en
Brasil hai corenta e cinco anos. Non perdeu aínda a casa o seu
carácter acolledor de verdadeira institución cultural, frecuentada
sempre polos principais intelectuais do país, aos que poñía en
contacto coas novidades importadas de Europa.
Mentres un remexe os libros das mesas e dos
andeis, hai sempre un son de fondo, lixeirísimo, tintinante, que
predispón para as revelacións, producido polas pedras azuis,
verdes,... case transparentes, cortadas en finos anacos, coma toros, que
penden dos móbiles do teito e chocan entre elas ao mínimo rozamento do
ar. Epifanía do instante, poética da literatura de Clarice Lispector,
da que, vexo con moito gozo na da Vinci, a Editora Rocco lanza agora
unha edición revisada de toda a súa obra, preparada pola especialista
en crítica textual Marlene Gomes Mendes.
En 1943 Clarice Lispector inaugurou na
literatura brasileira unha nova forma de narrativa, vangardista, coa
súa novela Perto do coração selvagem. Un libro dunha rapaza de
menos de vinte anos nacida na aldea ucraínana de Tchetchelnik, por onde
pasaba a súa familia xudía fuxindo de Rusia, emigrada primeiro ao
nordeste brasileiro (a Maceió, a Recife, onde estudiou Dereito e
comezou a escribir) e despois, orfa xa da nai, a Río. Esta novela
psicolóxica foi recibida pola crítica con asombro pola súa
orixinalidade. Rompía coa tradición realista e rexionalista imperante
daquela. Partindo do monólogo interior, renunciaba á trama, a contar
unha historia cun principio, núcleo e fin. Só había secas paisaxes
interiores, "lunares" diría ela, nun país tropical e solar de
natureza exuberante como se encargaban de predicar escritores como Jorge
Amado. Clarice servíase das súas propias emocións e sensacións, dos
detalles mínimos da vida cotiá, desas historias aparentemente banais
que pertenceron durante séculos ao mundo das mulleres. E era o fluxo da
consciencia quen as conducía.
Alvaro Lins acusouna de copiar o estilo de
Joyce. Nada iléxítimo, por certo, e non é raro encontrar ecos do
mestre irlandés nos seus libros posteriores (novelas e contos): A
Maçá no escuro, Laços de Familia, Uma aprendizagem ou o
livro dos prazeres —o que máis me gusta—, Felicidade
Clandestina, A hora da estrela, etc. Afloran tamén
referencias a escritores como Virginia Woolf, Kafka, aos surrealistas ou
a literatura de Pessoa e Sartre.
Clarice caracterizouse pola súa consciencia de
desgraciada. Tiña medo de estar viva, desacougo de vivir ("nascer
estragou a minha saúde", chegou a escribir) e o mundo vivíao como un
inferno. Existir esixíalle o grande esforzo de non ter forza e
parecía, segundo Antoncio Callado, "unha estranxeira na terra".
Solitaria e mística. Deixar de escribir supoñía para ela estar morta.
"Escrevendo, pelo menos eu pertencía um pouco a mim mesma",
declarou pouco antes de falecer en 1977.
Conta Olga Borelli, no limiar da novela A
Paixão segundo G.H. que Clarice se ocupaba habitualmente das cousas
da casa, pero cando sentía a angustia do cotián, desaparecía e fuxía
para un hotel onde pasaba varios días encerrada nun cuarto en silencio. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas