Oscar Niemeyer inventou a arquitectura moderna brasileira e é unha das
figuras da arquitectura mundial. Non hai moito logrou recuperar algúns
azulexos entre as ruínas da vella casa derrubada do barrio de
Laranjeiras onde naceu en 1907. Gárdaos aínda con emoción no seu
despacho da Avenida Atlántica de Copacabana, convencido de que unha das
cousas que máis marcan a vida dos homes son as casas que habitan —coas
paredes que os separan do mundo—, onde o tempo pasa implacable.
Hoxe martes preséntase en todo Brasil o seu libro de memorias publicado
pola Editora Revan e titulado As curvas do tempo. Que son moitas,
despois de case noventa e un anos de vida.
Na autobiografía, sucinta e algo desordenada,
hai sitio para as lembranzas de infancia nunha familia moi católica,
para os seus anos de bohemia e pretensións literarias, e para a súa
recalcitrante militancia comunista (non renega aínda hoxe da figura de
Stalin). Tamén, claro, hai lugar para os amores, amigos, moitos, e para
o traballo.
Niemeyer chegou á arquitectura a partir do
debuxo. Estudiou na Escola Nacional de Belas Artes e no final dos anos
trinta participou, apoiado por Lucio Costa, nas obras de construcción
do edificio do Ministerio de Educación supervisado por Le Corbusier.
Afastouse despois dos rigores do seu adorado mestre, a quen non ten
reparos en cualificar no libro como un xenio "extremadamente vaidoso".
A súa primera gran creación, un manifesto das
súas ideas sobre a beleza, foi a igrexa de São Francisco de Asís
levantada en 1940 en Pampulha, preto de Belo Horizonte. As ousadas
bóvedas parabólicas que utilizou nela, saídas do pracer do deseño no
papel, fan lembrar a arquitectura barroca mineira e algo que Le
Corbusire dicía del: que levaba nos ollos, aínda sen querer, as
montañas do Río. Poeta do cemento armado, Niemeyer fixo da curva,
libre e sensual, a súa estética: "de curvas é feito o universo, o
universo curvo de Einstein", xustifícase nuns versos recollidos nas
memorias.
A segunda fase que divide a súa traxectoria
comeza, despois de resolver o problema da liberdade plástica en
Pampulha, co proxecto de levantar os edificios de Brasilia, a futura
capital, nun espacio baleiro, desprotexido e abandonado do centro de
Brasil, dentro do plano concibido por Lucio Costa. Niemeyer contará
para aquela tarefa heroica cun equipo moi variado que se encargou el
mesmo de contratar (vinte arquitectos e moitos dos seus amigos das
profesións máis variadas aos que axudaba economicamente). Formouse
así un grupo cohesionado que salvaba as incomodidades daquel lugar
cuberto de po vermello, cando non de lama, coas rúas e todo,
absolutamente todo, en construcción.
Lembra no libro tamén aquela sensación de fin
do mundo que tiñan. Todas as noites xuntábanse para conversar,
comentar o ritmo dos traballos, xogar ás cartas, ollar as estrelas do
ceo, rir e cantar. Ás veces confraternizaba con eles o propio
presidente da República Juscelino Kubischek, só na súa residencia
oficial do Palacio do Planalto, unha marabilla de edificio. Quedaba con
eles falando sobre a cidade soñada, a estrada Brasilia-Belem que
atravesaría a Amazonia, contaba tamén algunha confidencia ou
soltábase a cantar e bailar coma un máis. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas